گفتگو با یوسف بچاری، تهیه‌کننده نقد سینما
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | نقد سینما از جمله برنامه‌هایی است که در همه فصل‌ها، بر اساس «برنامه‌ریزی» پیش رفته. این هدف‌گذاری نافی ضعف‌هایش نیست، اما همیشه کفه قوت آن سنگین‌تر بوده. در سری جدید هم به‌رغم غیبت بهروز افخمی به عنوان مجری اصلی، نقد سینما واجد ویژگی‌هایی است که باعث شده برنامه «روپا» باشد. به‌ویژه آنکه افخمی در قامت معلم در هر قسمت نکاتی مفید در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد. با یوسف بچاری، تهیه‌کننده نقد سینما، درباره شرایط این‌روزهای برنامه گفت‌وگو کرده‌ایم.
*** تمرکز بر مفاهیم نظری
با تعطیلی سینماها و اکران نیم‌بند آنلاین، برنامه‌های سینمایی سوژه کافی در اختیار ندارند. پرسش اول از بچاری ناظر به همین مسئله است. او می‌گوید: «تعطیلی سینماها معضلی است و آنچه آن را تشدید می‌کند به نظر می‌آید اکران آنلاین جدی گرفته نشده؛ یعنی بعد از چند فیلم خوب در روزهای نخست (مثل به وقت شام و طلا) اکران آنلاین به سمت فیلم‌هایی رفت که نمایش آنها در سینما هم محتمل نیست.»
بچاری ادامه می‌دهد: «ما برای رفع این مشکل، سعی کرده‌ایم درباره مفاهیم نظری صحبت کنیم. از یکی، دو هفته پیش سراغ بررسی مفاهیم کلیدی در آثار سینماگران شاخص کشورمان رفته‌ایم و فکر می‌کنم تا چند هفته دیگر آن را ادامه دهیم. مثلا کلیدواژه خانواده را مطرح می‌کنیم و آن را در آثار فیلمسازی که بیشتر به این مسئله پرداخته بررسی می‌کنیم.
(پوران درخشنده) به همین نسبت بحث امید در سینمای رضا میرکریمی، اخلاق در سینمای اصغر فرهادی، اعتراض در سینمای ابراهیم حاتمی‌کیا، اندیشه در سینمای داریوش مهرجویی و … مورد کاوش قرار گرفته.» تهیه‌کننده نقد سینما می‌گوید در آستانه شروع جشنواره فجر که پایان سال سینمایی است و نیز به مناسبت پایان دهه، اتفاقات دهه ۹۰ سینما سوژه دیگری است که مورد توجه این برنامه قرار داد.
*** آیتم‌ها، مکمل استودیو
در برنامه‌های تلویزیونی آیتم‌سازی چندان جدی گرفته نمی‌شود. در نقد سینما اما آیتم‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند. بچاری می‌گوید: «از نظر ساختاری آیتم‌ها دیدگاه برنامه را ارائه می‌دهند و به همین خاطر ما آن را جدی گرفته‌ایم. در گفت‌وگوها مجری باید قواعد بحث را رعایت کند، ولی در آیتم‌ها نگاه برنامه به عنوان یک مجموعه فکری مطرح می‌شود.»
*** برنامه زنده می‌شود؟
سال گذشته تلویزیون قانونی تصویب کرد که برنامه‌ها زنده نباشند. خیلی خوشبینانه است اگر بگوییم این قانون روی جذابیت برنامه‌ها تاثیر منفی نگذاشته. یکی از فاکتورهای جذابیت نقد سینما هم زنده بودن آن است. از بچاری پرسیدیم تصمیمی دارید که به روال قبل برگردید یا نه؟ او این‌طور جواب می‌دهد:
«صحبت‌هایی شده است و پیگیری‌هایی می‌شود که برنامه به شکل زنده اجرا شود. شخصا قبول دارم برنامه زنده جذاب‌تر است، اما به نظرم برنامه ضبطی پربارتر است، چون خیلی از گفت‌وگوهایی که در ۲۰ دقیقه می‌بینید حاصل گفت‌وگویی ۴۰،۵۰ دقیقه‌ای است. موقع تدوین تعارفات، جملات اضافه و تکرار حذف می‌شود.»
*** افخمی مجری اصلی می‌شود؟
بهروز افخمی وقتی نقد سینما را اجرا کرد که پشتوانه هفت را داشت و به قول خودش بر اجرا کاملا مسلط بود. آیا او به عنوان مجری ثابت به نقد سینما برمی‌گردد؟ بچاری به این مسئله اشاره می‌کند که افخمی به‌خاطر ساخت سریال رعدوبرق در فصل جدید نتوانسته مجری ثابت باشد:
«آقای افخمی مشغول ساخت سریال است و وقتی از شهرستان به تهران می‌آید، برنامه‌اش را ضبط می‌کند. احساس می‌کنم خودش میز آموزش فیلمسازی و انتقال تجربه را دوست دارد. اینکه در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، باید منتظر بمانیم تا سریال رعدوبرق تمام شود.» میز آموزش فیلمسازی بهروز افخمی حالا یکی از ارکان موفقیت نقد سینماست.
*** حوزه هنری حامی مالی نیست
فصل جدید نقد سینما بدون حمایت مالی حوزه هنری ساخته می‌شود، اما در برخی رسانه‌ها هنوز این برنامه به حوزه منتسب می‌شود: «ما با حوزه هنری به عنوان یکی از ارکان فیلمسازی کشور در ارتباط هستیم، ولی بودجه برنامه را سازمان صداوسیما تامین می‌کند و نقد سینما متعلق به شبکه پنج سیماست.» یوسف بچاری در پایان به مانیفست برنامه هم اشاره می‌کند: «در شرایطی که مدت‌ها، جای خالی یک برنامه سینمایی جدی احساس می‌شد، نقد سینما دنبال پر کردن این خلأ است.
برنامه در بخش نقد فیلم وارد علوم انسانی شده و فیلم‌ها را از منظر فکری بررسی می‌کند. در گفت‌وگوی ویژه سعی بر این است که موضوعات روز سینما، مثل جشنواره‌ها تغییر مدیریت‌ها و … مورد ارزیابی قرار گیرد. هدفمان این است که نقد سینما یک برنامه سینمایی جدی باشد و مثل برنامه‌های سینمایی گذشته، روی مخاطب تاثیر بگذارد؛ چه آنهایی که انگیزه و اشتیاق فیلمسازی دارند و چه کسانی که دنبال ارتقای سطح سواد سینمایی‌شان هستند.»
