کینگ اریک؛ آقای خاص جهان ورزش و سینما
روزنامه هفت صبح، شهنام صفاجو | برخی از بازیکنان فوتبال پس از بازنشستگی به حرفه سینما روی آورده و بعضاً موفق هم بودهاند. سرآمد همه آنها «اریک کانتونا» نابغه، ملقب به کینگ اریک است که در دوران بازی خود، از بهترینهای منچستریونایتد و تیم ملی فرانسه بود و در حرفه دشوار بازیگری سینما هم قطعاً بهترین فوتبالیست تاریخ است. با نهایت احترام به همه هواداران ژوزه مورینیو، باید بگویم که «اریک کانتونا» آقای خاص جهان ورزش و سینماست.
اگرچه ردپای فوتبالیستهای دیگری چون پله، پل برایتنر، دیوید ژینولا، فرانک لبوف، رونالدینیو، دیوید بکهام، نیکولاس آنلکا، ریمون دومنک، سیلوین ویلتورد، ویکاش دوراسو، الی مککوئیست، ایان رایت، استن کالیمور، وینی جونز و حتی زیدان و آنچلوتی رئالیها و پژمان جمشیدی و علی انصاریان خودمان هم در قاب تلویزیون و پرده سینما بهچشم میخورد.
اما این متن صرفاً پیرامون ۲۶سال سابقه بازیگری اریک کانتونای افسانهای در صنعت سینمای پیشروی فرانسه و اروپا تهیه شده و به معرفی فیلمهای با ارزش این ستاره بیبدیل تاریخ فوتبال جهان پرداخته است.البته برخی فوتبالیستهای معروف مثل مارادونا، کریستیانو رونالدو و سرخیو راموس هم در نقش واقعی خود، در فیلمهای مستند نقشآفرین بودند که در این مقاله، منظور نظر نیستند.
اریک سینمایی
کینگ اریک ۵۵ ساله متولد مارسی فرانسه، یکی از نوابغ فوتبال جهان است که از سال ۱۹۸۳ با پیوستن به تیم اوسر به شکل حرفهای به فوتبال روی آورد و سپس در تیمهای مارسی، بوردو، مونپولیه، نیم، لیدزیونایتد به بازی پرداخت. البته اوج دوران بازیگری او به پوشیدن پیراهن شماره ۷ منچستریونایتد برمیگردد که از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ عضو این تیم پرطرفدار بود و افتخارات زیادی را با شیاطینسرخ به رهبری سرآلکس فرگوسن کسب کرد.
کانتونا بازی در سینما را از سال ۱۹۹۵ آغاز کرد، وقتی هنوز در منچستریونایتد توپ میزد و ناگاه پیشنهاد بازی در فیلم تلویزیونی ورزشی «یازده مرد در برابر یازده» را پذیرفت! البته این رویکرد جدید اریک قرمز به دلیل محرومیت ۹ ماهه از بازی رسمی فوتبال بود که پس از حمله با لگد به «متئو سایمونز» هوادار فوتبال ورزشگاه سلهرست پارک کریستالپالاس گریبانگیر او شد؛
اما حضور جدی او در سینما بهدنبال اعلام بازنشستگی در فوتبال، از سال ۱۹۹۸ و بازی در نقش «پل دو فوا» در فیلم سینمایی «الیزابت» آغاز شد تا تواناییهای هنری وی به رخ تماشاگران پرده نقرهای هم کشیده شود. این فیلم سالهای اولیه سلطنت الیزابت اول و کار دشوار او در یادگیری آنچه که برای پادشاه بودن ضروری است را روایت میکند. شهکار کاپور هندیتبار و کیت بلانشت بازیگر مطرح انگلیسی از معروفترین چهرههای این درام تاریخی هستند.
بخشی از دیالوگ موسیو دوفوا در الیزابت به این شرح است: «…او یک زن است، آقا. آنها یک چیز میگویند که معنای دیگری دارد. هیچکس نمیتواند درِ اسرار آنها را باز کند» و دوک دانژو در تکمیل این حرف میگوید: «مگر اینکه کلید بزرگی داشته باشند…»کانتونا در ادامه نقشآفرینیهای خود در سینما و پس از بازی در چند فیلم متوسط نظیر موکی، بچههای مرداب، پُرخور، این زندگی ماست، باد دوم و پروانه سیاه، در سال ۲۰۰۸ به پروژه «فیلم فرانسوی» French Film به کارگردانی جکی اودنی پیوست و یکبار دیگر نام خود را به صدر اخبار برد.
او در این فیلم که مورد توجه منتقدان قرار گرفت، نقش تیهری گریماندی یک نویسنده فرانسوی سیگاری را بازی میکند که درگیر رابطه عاشقانهای با یک روزنامهنگار میشود. یکسال بعد این چهره محبوب فرانسوی به دعوت «کن لوچ» کارگردان بزرگ انگلیسی و خالق «نام من جو است» پاسخ مثبت داد تا در نقش خودش، در فیلم «بهدنبال اریک» Looking for Eric بازی کند؛ یک کمدی احساسی بدون پیچیدگیهای فیلمهای قبلی فیلمساز نامی که درباره دو اریک است؛ یکی کاپیتان معروف قرمزهای اولدترافورد و دیگری پستچی دفتر اداری منچستر که در نهایت کانتونا کمک میکند تا بیشاپ از پس ناامیدیاش در زندگی شخصی برآید.
در سال ۲۰۱۱ اریک کانتونا تجربه بازی در یک درام جنایی- پلیسی در کنار «ایزابل آجانی» ستاره سینمای فرانسه را پیدا میکند. فیلم سینمایی De Force (به زور) به کارگردانی فرانک هنری و در نقش مانوئل ماکاروف، یک گانگستر زندانی که کمیسر کلارا دامیکو (با بازی ایزابل آجانی) به او عفو مشروط میدهد تا یک باند سازمانیافته خشن را متلاشی کند.
اریک در سال ۲۰۱۳ در فیلم غیرمتعارف «تو و شب» You and the Night به کارگردانی یان گونزالس بازی کرد؛ فیلمی که همه صحنههای آن در تاریکی شب اتفاق میافتد، با شخصیتهای عجیب و غریبی که در سیاهی نقاب از چهره برمیدارند و خود را با اعتبار نشان میدهند. این فیلم هم گوشهای دیگر از توانایی ۷ ابدی تئاتر رویاها را نشان داد.رستگاری The Salvation به کارگردانی کریستین لورینگ نیز از دیگر فیلمهای مهم کانتونا است که در سال ۲۰۱۵ روی پرده سینماها رفت.
فیلمی که داستان آن در سال ۱۸۷۰ در غرب آمریکا اتفاق میافتد و روایتی از قتل و ترس و انتقام است. او در همین سال در فیلم «پادشاهان دیوانه» Les Rois du Monde هم بازی کرد؛ فیلمی به کارگردانی لورن لافارگ که این بار موضوع آن در جنوب غربی فرانسه اتفاق میافتد؛ جاییکه شبهای بلند سرعت زندگی روزانه را تنظیم میکند. اینجا مردان پادشاهان جهان هستند، اما داستان تلاش برای بازپسگیری عشق سابق پس از خلاصی از زندان، حس تماشای یک وسترن اسپاگتی یا تراژدی یونانی را به تماشاگر القا میکند.
یکسال بعد، نوبت بازی ستاره قرمزها در فیلم «ماری و افراد نامناسب» میرسد؛ فیلمی به کارگردانی سباستین بتبدر فرانسوی که سال ۲۰۱۶ تهیه و پخش شد. اریک در این فیلم، در نقش «آنتوان» رماننویسی در جستوجوی الهام بازی میکند. او در کنار سیمون، ماری و اسکار در انتهای زمین هستند؛ در یک جزیره… ممکن است این چهار نفر با چیزی که فراتر از ذهن و تخیل آنهاست، بههم مرتبط باشند؛ شاید هم داستان فقط یک ماجراجویی ساده است.
سال ۲۰۱۷ کانتونا به کرواسی رفت تا در فیلم Anka بازی کند. اریک در این فیلم به کارگردانی دژان آسیموویچ و در نقش آنکا برازیلیاناچ، کودک یتیمی را دنبال میکند که از دست نامادری بدسرپرست خود فرار میکند. او در فیلم آنکا به زبان کروات صحبت میکند؛ زبانی سخت که کانتونا دو ماه تمام در خانه و خیابان و قطار و هواپیما مشغول تمرین و زمزمه آن بود؛ به گونهای که همه فکر میکردند او دیوانه شده است!
«اولیس و مونا» Ulysses & Mona درام سینمایی سباستین بتبدر که در سال ۲۰۱۸ اکران شد، از فیلمهای خاص و تاثیرگذار اریک کانتوناست.
اولیس بورلی با بازی درونگرا و درخشان کینگ اریک، یک هنرمند معاصر ۵۵ ساله است که بهتنهایی در خانهای جنگلی زندگی میکند. روزگار او سخت و تاریک است تا اینکه مونا۲۰ ساله دانشجوی هنر تصمیم میگیرد با او ملاقات کند و در سفری، زندگی آنها تغییر میکند.
از سال ۲۰۱۹ که جهان خود را آماده رویارویی با پاندمی کرونا میکند، اریک کانتونا هم به بازی در سریالهای تلویزیونی روی میآورد. مسافر Le Voyageur به کارگردانی اِروه کوریان، یکی از آثار پلیسی کارنامه کینگ اریک است که در آن نقش یک فرمانده پلیس بهنام توماس بارسکی را بازی میکند.
هر سال حدود ۳۰۰ پرونده قتل حل نشده در سیستم قضایی فرانسه باقی میماند و خانواده قربانیان را در غم و اندوه بیپایان قرار میدهد. در این مسیر، تعقیب قاتلان برای رسیدن به عدالت و تسکین خانوادههای داغدار، فراتر از یک شغل و وظیفه سازمانی بهحساب میآید و توماس بارسکی با روح سرگردان و عاشق طبیعت خود، افسر پلیس خارقالعادهای است که برای انجام این ماموریت آماده است تا روش زندگی خود را تغییر بدهد.
سریال لغزش Dérapages یا منابع غیرانسانی Inhuman Resources یک مینیسریال ۶ اپیزودی محصول سال ۲۰۲۰ شبکه معتبر آرته فرانسه است که از پلتفرم نتفلیکس پخش شد. در این سریال اریک کانتونا در نقش آلن دولامبر یک مدیر ارشد اداری بازی میکند که به دلیل شش سال بیکاری، تحقیر و فرسوده شده است.
وقتی او نامزد پست مدیریت یک شرکت معتبر میشود، دست به کارهای عجیبی میزند؛ از همسرش جدا میشود، دخترانش را میدزدد، دامادش را کتک میزند و حتی در یک سناریوی گروگانگیری شرکت میکند، با علم به اینکه اگر استخدام شود، همه این خلافکاریها بخشیده میشوند؛ اما هیچچیز طبق برنامه پیش نمیرود…
آخرین نقشآفرینی اریک کانتونا هم در یک فیلم مستند سینمایی است: «سرآلکس فرگوسن: هرگز تسلیم نشو» که توسط جیسون فرگوسن پسر اسطوره یونایتدها کارگردانی شده است. واضح است که این فیلم درباره شخصیت مثالزدنی فرگی و نقش او در موفقیتهای بینظیر قرمزهای اولدترافورد و جایگاه کینگ اریک در آن تیم رویایی است. البته کانتونا در برخی دیگر از فیلمهای مستند هم حضور داشته است.
ازجمله منچستریونایتد، تاریخ رسمی (۲۰۰۲)، شورشیان فوتبال (۲۰۱۲)، در جستوجوی استانبول (۲۰۱۲)، گلهای سنگی، ساخته شده از سنگ (۲۰۱۳)، فوتبال و مهاجرت، صد سال تاریخ مشترک (۲۰۱۴) و در جستوجوی ریو (۲۰۱۶).کلاس ۹۲ هم از دیگر مستندهای جذابی است که کانتونا در آن حضور داشته است. این فیلم به ظهور و بازی درخشان شش فوتبالیست جوان منچستریونایتد، دیوید بکهام، نیکی بات، رایان گیگز، پل اسکولز، گری و فیل نویل میپردازد و قهرمانیهای آنان، بهویژه سهگانه فصل ۹۹-۹۸ را به تصویر میکشد.