کلاسیک ببینیم| فیلم آبراهام لینکلن جوان
روزنامه هفت صبح، سینا بحیرایی | یک: آبراهام لینکلن را میتوان یکی از محبوبترین شخصیتهای تاریخ، در دنیای سینما در نظر گرفت. این رئیسجمهور جمهوریخواه آمریکایی که نقش زیادی در ریشهکن کردن بردهداری در آمریکا داشت، بهخاطر بینش آگاهانه و بصیرت عمیق خود که کاملا جلوتر از زمانهاش بود، همیشه مورد تحسین قرار گرفته است. فیلمهای زیادی درباره آبراهام لینکلن ساخته شده است. فیلمهایی در دورههای زمانی مختلف زندگی این فرد. از کودکی و جوانی گرفته تا پیری و سالهای آخر عمر. بعضی فیلمها هم تنها یک مقطع مشخص از زندگی لینکلن را مورد توجه قرار میدهند. «آبراهام لینکلن جوان»، فیلم سال ۱۹۳۹ جان فورد، یکی از بهترین نمونههای فیلمهای اینچنینی است.
* دو: فیلم داستان زندگی لینکلن، در دوران جوانی را روایت میکند. زمانی که او تازه وارد دنیای وکالت شده بود و برای ورود به مجلس تلاشهایی میکرد. بخش عمده فیلم مربوط به دادگاه آدام و مت کلی است، دو برادری که متهم به قتل فردی بهنام اسکراب وایت میشوند. لینکلن جوان با وجود اینکه میداند اعدام این دو جوان قطعی است و خودش هم تجربه چندانی در پروندههای اینچنینی ندارد، این پرونده را قبول میکند.
* سه: اگر اسپیلبرگ در فیلم «لینکلن» خود به سراغ سالهای پایانی زندگی آبراهام لینکلن رفت، فورد در فیلم خود مسیر برعکسی را طی میکند. تمرکز او بیشتر روی دوران جوانی لینکلن است. فیلم با نمایش یک پرونده حقوقی مشخص و نحوه پیروزی لینکلن در آن، به نوعی میخواهد تصویری کلی از شخصیت آبراهام لینکلن نشان دهد. اینکه لینکلن که در اواخر عمر خود آنهمه کار شگفتانگیز انجام داد و آمریکا را وارد مسیر تازهای کرد، این روحیه را همیشه با خودش داشت. او تمام عمرش عدالتطلب و حقجو بود و تنها در اواخر عمر، این بخت نصیبش شد که این ویژگیها را در جهت منافع کشورش هم به کار گیرد. دنی بویل و آرون سورکین هم در فیلم «جابز» (۲۰۱۵) چنین رویکردی را در پیش گرفتند. آنها هم تلاش کردند با نمایش چند اتفاق مشخص در زندگی جابز، نمایی کلی از روحیه و شخصیت او نشان دهند.
* چهار: فیلم با نمایش این پرونده مشخص و تلاش لینکلن برای پیروزی در آن، یکی از جنبههای مهم شخصیت لینکلن را نشان میدهد: اهمیتی که او برای خانواده قائل است. او میداند که اگر این دو برادر اعدام شوند، کل خانوادهشان از بین میرود. به همین دلیل تلاش خود را برای حفظ آن میکند. بعدا این نگاه او وسیعتر میشود و کل کشورش را یک خانواده بزرگ میبیند که باید از منافعش محافظت کرد. در اصل لینکلن سالخورده، همان لینکلن جوان است با دغدغههایی عمیقتر و بینشی آگاهانهتر.
* پنج: تقریبا در تمام فیلمهایی که درباره لینکلن ساخته شده، یک شخصیت ثابت میبینیم. شخصی آرام و محجوب و متفکر، که گویی بار هستی روی دوشش سنگینی میکند! اما بین فیلمهای کلاسیک و فیلمهای روزی که درباره آبراهام لینکلن ساخته میشود، یک تفاوت ظریف وجود دارد. به نظر میرسد فیلمهای کلاسیک تمایل بیشتری به نمایش زور و بازو و ویژگیهای جسمی لینکلن دارند. اصرار دارند ثابت کنند که لینکلن علاوه بر اینکه متفکر برجستهای بود، از نظر جسمی هم شخصی پرقدرت و نیرومند بود. حال که وارد قرنی تازه و دورانی تازه شدهایم، به نظر میرسد این ارزشها دچار تغییر شدهاند. در عصری زندگی میکنیم که تنها قدرت تفکر افراد اهمیت دارد و نه تواناییهای فیزیکی. شاید ظهور نابغههای سودمندی چون استیون هاوکینگ بالاخره فیلمسازان را قانع کرد که جسم و ذهن دو نیروی متفاوت از هم هستند، با کارکردهایی متفاوت.
* شش: دادگاه جنجالی که فیلم کل داستانش را حول آن پیش میبرد، یک دادگاه واقعی بود که در سال ۱۸۵۸ رخ داد. ویلیام داف آرمسترانگ متهم به قتل بود و لینکلن واقعا با زیرکی متوجه حقیقت اصلی این پرونده شد. خوشبختانه مهارت لامار تروتی در نوشتن فیلمنامه نادیده نماند و او در مراسم اسکار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی شد.
* هفت: یکی از نقاط قوت فیلم، بازی تماشایی هنری فاندا در نقش لینکلن است. جالب این است که فاندا اصلا علاقهای به بازی در این نقش نداشت، چرا که تصور میکرد شخصیت لینکلن بزرگتر از اینهاست که او بتواند نقشش را بازی کند. جان فورد هوشمندانه از او خواست که دستکم یک بار با گریم کامل در نقش لینکلن ظاهر شود. وقتی فاندا این کار را کرد و خود را در آن هیبت دید، کاملا نظرش عوض شد و تصمیم گرفت در فیلم بازی کند. او بعدا گفته بود حس میکرده که دارد نقش مسیح را بازی میکند! از حق نگذریم او در فیلم بازی درخشانی هم ارائه میدهد. خیلیها معتقدند بازی هنری فاندا یکی از مهمترین عوامل موفقیت فیلم فورد است.
* هشت: جالب این است که خود جان فورد هم ابتدا تمایلی به ساخت این فیلم نداشت. گویا تا آن زمان دو فیلم درباره آبراهام لینکلن در سنین جوانی ساخته شده بود و فورد دوست نداشت یک فیلم تکراری بسازد. ولی خوشبختانه بعدا نظرش عوض شد. برای ساخت فیلمی درباره یکی از مهمترین معماران آمریکا، فیلمساز سنتی و میهنپرستی چون جان فورد بهترین گزینه است.