کشورهای دیگر چطور از خانههای خالی مالیات میگیرند؟
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | از آنجایی که حتما میدانید از اول مردادماه رسما دریافت مالیات از خانههای خالی در ایران شروع میشود و جزئیات آن هم بارها در رسانههای مختلف و همین هفت صبح خودمان اعلام شده پس دیگر وارد جزئیات این ماجرا نمیشویم و مستقیم میرویم سراغ مرور نحوه مالیاتگیری در بقیه کشورها.
*** پیچ سخت شناسایی
اولین مرحله از گرفتن مالیات شناسایی چیزی است که قرار است دولت از مالک آن مالیات بگیرد. اصلا سختی گرفتن مالیات از خانههای خالی در ایران هم همین بود و دولت و سازمان امور مالیاتی بارها اعلام کرده بودند که هر راهی برای شناسایی خانههای خالی انجام میدهند به در بسته میخورند و مالکان این خانهها راهی برای پیچاندن آنها پیدا میکنند. مثلا مدتی تصمیم گرفته شد که بر اساس مصرف حاملهای انرژی مثل برق بفهمند که کدام خانهها خالی هستند.
بعد مالکان خانههای خالی چراغهای خانه را روشن میگذاشتند.در نهایت هم قرار شد که مبنای کار را خوداظهاری قرار دهند و سامانه املاک برای این کار در نظر گرفته شد و قرار شد هر کس ملکش را خوداظهاری نکند نتواند آن را معامله کند و مشکلات دیگری هم برایش به وجود بیاید اما همان روش حاملهای انرژی هنوز در کشورهای اروپایی کاربرد دارد و در اتحادیه اروپا یکی از راههای اصلی شناسایی خانههای خالی است چون آنجا هزینه حاملهای انرژی کمتر از مالیات نیست و برای مالکان صرف نمیکند که چراغها را روشن بگذارند و شیر آب را باز کنند.
در آمریکا و کانادا علاوه بر این روش یک راهکار دیگر هم برای شناسایی خانههای خالی در نظر گرفته میشود. در این کشورها هر شهروند باید یک آدرس پستی واحد داشته باشد که نامهها و مرسولات پستی را در همان آدرس تحویل بگیرد.با ثبت تمام این آدرسها یکسری خانه بدون آدرس میمانند و در نتیجه خالی تلقی میشوند و از مالکان آنها مالیات گرفته میشود.
حالا ممکن است بگویید یک نفر میتواند آدرس جای دیگری را بدهد.بله این ممکن است اما در این صورت نامههای دولتی که بخش بزرگی از روابط اقتصادی شهروندان و دولت با استفاده از آنها برقرار است، به همان آدرس ارسال میشود و طبیعتا کسی نخواهد بود که آن را تحویل بگیرد.اینجاست که هم شهروند موردنظر از نامهاش محروم میشود و هم با چندبار برگشت خوردن نامهها، سر و کله کارمندان اداره مالیات پیدا میشود.اینطور که آمارها میگویند در کشوری مثل کانادا یک درصد شهروندان مشمول مالیات بر خانههای خالی شدهاند،این یعنی در کانادا خانه اصلا کالای سرمایهای محسوب نمیشود و داشتن خانه دوم و سوم چندان صرفه اقتصادی ندارد.
*** چقدر مالیات میگیرند
مرحله بعد از شناسایی ملک موردنظر، تعیین میزان مالیاتی است که مالکان آنها باید بپردازند. اینجاست که قوانین کشورها با هم فرق میکند. استرالیا هم با هدف کاهش خانههای خالی و سرمایهای شدن ملک، در مارس ۲۰۱۷ قانون اخذ مالیات بر خانههای خالی را تصویب کرد.مطابق این قانون در صورتی که بیشتر از شش ماه خانهای خالی باشد،صاحبان ملک موظفند یک درصد از ارزش خود ملک را بهعنوان مالیات به دولت بپردازند.
به گفته کارشناسان املاک استرالیا این قانون باعث عرضه بیشتر واحدهای خالی در بازار شده و قیمت مسکن را هم یک تا دو درصد کاهش داده است.البته در نظر داشته باشید که استرالیا هم از آن کشورهای فراخ است که تراکم جمعیت در شهرهایش چندان بالا نیست و فعلا خانه داشتن بحران خاصی تلقی نمیشود. موضوع در کشوری مثل فرانسه تا اندازه زیادی متفاوت است.در فرانسه ۱۲.۵درصد از ارزش خانه خالی در سالاول و ۲۵درصد آن در سال دوم از مالکان خانهها گرفته میشود.
در فرانسه تراکم جمعیت بالاست و قیمت خانه هم نسبت به درآمد افراد در شهرهای بزرگ زیاد محسوب میشود.بالاتر گفتیم که کشوری مثل کانادا با وجود اینکه با بحران خانه مواجه نیست اما در مورد مالیات بر خانههای خالی سختگیری میکند و این سختگیری را از سال ۲۰۱۷ بیشتر هم کرده است. طبق قانون مالیات بر خانههای خالی در کانادا اگر خانهای بیشتر از شش ماه در سال خالی بماند، مالک باید به اندازه ۱.۲۵درصد از ارزش ملک مالیات بپردازد.
گفته میشود، قرار است میزان مالیات از تابستان سال آینده ۳درصد افزایش پیدا کند که رقم بسیار بالایی برای کاناداییها محسوب میشود. موفقیت مالیاتگیری از خانههای خالی در کانادا آنقدر بوده که از ۲۰۱۷ به بعد کانادا توانسته هر سال ۳۰هزار خانه خالی را وارد بازار کند که ۱۱هزار واحد از آنها اجاره رفتهاند و بقیه فروخته شدهاند. قراردادهای اجاره بلندمدت هم بعد از اجرای این قانون ۱۹درصد بیشتر شده است.اسپانیا هم مالکان واحدهای خالی را به روزانه ۹یورو جریمه میکند.
با این تصمیمگیری از سوی دولت ایالتی باسک اسپانیا در صورتی که ملک مدنظر برای سال دوم هم خالی بماند، مقدار جریمه به ۱۲یورو در روز افزایش پیدا میکند.آمریکا هم جزو کشورهایی است که مالیات بالایی از مالکان خانههای خالی میگیرد. بنابر یک مصوبه قانونی در آمریکا، صاحبان خانههایی که به امید افزایش قیمت و کسب سود در آینده خالی نگه داشته شده باشند باید مالیاتی معادل ۱۰درصد ارزش ملک را بپردازند. این مالیات برخانههایی اعمال میشود که برای مدت زمان یکسال خالی ثبت شوند.در سال دوم این رقم در بعضی از ایالتها تا ۱۵ درصد هم بالا میرود.