کانادا بهشت اختلاسگران ایرانی
روزنامه هفت صبح | این آقایی که با شلوارک و تیشرت در خیابانهای تورنتو با فراغ بال قدم میزند کسی نیست جز علیاشرف ریاحی داماد محمدرضا نعمتزاده وزیر پیشین صنعت. او یکی از متهمین پرونده فساد ۶٫۶ میلیون یورویی پتروشیمی است که تا اردیبهشتماه امسال در جلسات دادگاه حاضر بود و بعد معلوم نیست چطور متواری شد و حالا میبینیم سر از کانادا درآورده.
این عکس را دیروز باشگاه خبرنگاران جوان منتشر کرد و توضیح داد که این متهم تحت رصد اطلاعاتی قرار دارد و کارهای مربوط به استرداد او در حال انجام است. البته قبلا هم چند متهم دیگر به همین سبک و سیاق فرار کردند و به کانادا گریختند که هیچوقت ماجرای استرداد آنها به نتیجه نرسید. بنابراین نمیدانیم تا چه حد باید به دستگیری و استرداد این متهم امیدوار باشیم. اردیبهشت ماه پارسال ایرانیان مقیم کانادا کمپینی راه انداخته بودند و طومار امضا میکردند که دولت کانادا باید این متهمان مالی ایران را اخراج کند.
آنها از جاستین ترودو نخست وزیر کانادا میپرسیدند وقتی دانشجویان ایرانی برای انتقال مقدار کمی پول یا دریافت ویزای تحصیلی با موانع و مشکلات زیادی مواجه هستند چطور متهمان پروندههای سنگین مالی به کانادا میآیند و راحت سرمایه گذاری میکنند که این تلاش البته هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده.
*** داماد متواری کیست؟
* یک: تقریبا یک ماه پیش بود که در جریان دهمین جلسه رسیدگی به پرونده پتروشیمی قاضی پرونده اعلام کرد علیاشرف ریاحی متواری شده است. البته از ۱۵ متهم این پرونده ۵ متهم در مجموع متواری هستند. ریاحی که داماد محمدرضا نعمت زاده وزیر پیشین صنعت است را اما گفتند داخل ایران به سر میبرد و با وثیقه آزاد بوده. بعد گفتند او برده همسر و فرزندش را خارج از کشور سکونت داده و برگشته.
این داماد نعمتزاده البته همسر زینب نعمتزاده است و او را با شبنم نعمتزاده نباید اشتباه بگیریم. شبنم نعمتزاده دختر بزرگتر وزیر پیشین صنعت است که در پرونده جداگانهای به همراه شریکش احمد لشکریپور و شرکت دارویی رسا محاکمه شد. عنوان اتهامی شبنم نعمتزاده اخلال در نظام توزیع دارو و احتکار و مسائلی از این دست بود که با این ماجرای پرونده پتروشیمی کاملا متفاوت است. ویلای جنجالی لواسان که تخریب آن خبرساز شد هم متعلق به شبنم نعمتزاده بود. نام زینب نعمتزاده البته در پرونده اقتصادی خواهرش هم مطرح شده بود و در کیفرخواست اینطور آمده بود که شبنم نعمتزاده از امضای او سوءاستفاده میکرده.
* دو: نام علی اشرف ریاحی اولین بار در اسفندماه ۹۷ وارد رسانهها شد. او به عنوان یکی از متهمین پرونده فساد پتروشیمی به همراه سایر متهمین مثل محسن احمدیان و محمدحسین شیرعلی و مرجان شیخالاسلامی و بقیه، متهم به مبلغ ۶ میلیارد و ۶۵۶ میلیون یورو اخلال در نظام اقتصادی کشور هستند. بخش اصلی این تخلفات مربوط به سالهای ۹۰ و ۹۱ است و در مقطعی شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرد متهمان این پرونده ۵۰۰ میلیون یورو پول فروش فرآوردههای پتروشیمی را به کشور نیاوردند.
متهم ریاحی در نهمین جلسه رسیدگی به این پرونده که در اردیبهشت ماه امسال برگزار شد درباره نسبت خویشاوندیاش با محمدرضا نعمتزاده گفته بود: «این رابطه خویشاوندی در سال ۹۵ ایجاد شده است و از آن موقع هیچ قراردادی نبستهام.» او در این جلسه هنگام ارائه دفاعیاتش گفته بود: «در سال ۸۹ بنده به عنوان مشاور فنی در امور طرحها و تدارکات در شرکت بازرگانی پتروشیمی دعوت به همکاری شدم، حضور بنده در شرکت بازرگانی پتروشیمی پاره وقت بود و ساعتی سی هزار تومان دستمزد میگرفتم و اتاق و میزی نیز نداشتم.
* سه: علی اشرف ریاحی متولد ۱۳۵۷ در تهران است و در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی شیمی فارغالتحصیل شده. او اگرچه یکبار گفته ارتباطی بین فعالیتهایش در زمینه پتروشیمی و نسبت خویشاوندی او با محمدرضا نعمتزاده وجود ندارد اما با یک جستوجوی ساده بین آگهیهای روزنامه رسمی میبینیم او در شرکتهای متعددی با این خانواده شراکت داشته و دارد. به طور مثال شرکتی به نام مدیریت و اجرا مهرنیک در سال ۹۶ تاسیس شده که مدیرعامل آن محمدرضا نعمتزاده است و علی اشرف ریاحی عضو هیات مدیره.
یا در شرکت مهندسی نفت کوپال اروند که آن هم در سال ۹۶ تاسیس شده میبینیم علی اشرف ریاحی نایب رئیس هیات مدیره است و مریم بختیار همسر محمدرضا نعمتزاده رئیس هیات مدیره است. شرکتهایی که علی اشرف ریاحی در آنها نقش داشته را اگر فقط بخواهیم اسم ببریم از این قرار است: آیاس تهران، مدیریت و اجرا مهرنیک، موسسه خیریه فاطمهالزهرا (س)، مدیریت کنترل پروژه و ساخت پردیس، مهندسی نفت کوپال اروند، توسعه صادرات مهر نیک، کیمیا صنعت دالاهو، مدیریت کنترل خوردگی تهران، پیشگامان ایدههای نوین و البته همسرش زینب نعمتزاده هم از اعضای هیات مدیره شرکت توسعه تجارت نعمت است.
*** متهمان ساکن کانادا
*قبل از علیاشرف ریاحی سه متهم دیگر پروندههای مالی را سراغ داریم که بدون هیچ مشکلی ساکن کانادا شدند. یکی از آنها محمودرضا خاوری مدیرعامل پیشین بانک ملی است که در پرونده اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی دست داشت و در مهرماه ۱۳۹۰ به بهانه «مشکلات عصبی حادثه شده و بیماری مزمن» از بانک ملی استعفا داد و به کشور کانادا که تابعیت آن را دارا بود گریخت. خاوری یک خانه سه میلیون دلاری در کانادا داشت که به نام دخترش زد و چند وقت پیش هم فاش شد که همسرش یک خانه مجلل ۹ میلیون دلاری در محله بریدل پث ایالت انتاریو خریده که محل زندگی بسیاری تاجران و سلبریتیهای ثروتمند جهان از جمله سلیندیون است.
خاوری در این سالها همراه با فرزندانش کسبوکارهایی مثل آژانس مسافرتی و ساختوساز در کانادا راه انداختند و بدون هیچ مشکلی فعالیت اقتصادی میکنند. خاوری اینجا در دادگاه به دلیل اخلال در نظم اقتصادی ۲۰ سال و به علت دریافت رشوه ۱۰ سال حبس گرفت و مدتها در لیست اینترپل هم قرار داشت اما تا الان که استرداد او به نتیجه نرسیده. خاوری متولد ۱۳۳۱ در خرمآباد است.
*اختلاسگر دیگری که در کانادا زندگی مرفهی برای خود دست و پا کرد مهرگان امیر خسروی است. او یکی از برادران مهآفرید امیرخسروی است که در ارتباط با پرونده فساد سه هزار میلیارد تومانی اعدام شد. مهرگان امیرخسروی اما ابتدا به برزیل گریخت و الان ساکن ایالت انتاریو کانادا است. او هم در اینجا به ۲۰ سال حبس و رد مال ۱۷۰ میلیارد تومانی محکوم شد و مدتها در فهرست افراد تحت تعقیب پلیس اینترپل قرار داشت.
با این حال استرداد او نتیجهای نداشته و فقط دو سال پیش عکسی از او در مقابل یک دفتر رسیدگی به امور مهاجرت در کبک منتشر شد. یک مرتبه هم اسنادی منتشر شد که دختر مهرگان امیرخسروی که در مونترال دانشجو است خانهای به ارزش ۹۸۰ هزار دلار خریداری کرده است.
* فهرست اختلاسگرهای ایرانی ساکن کانادا با نام مرجان شیخالاسلامی آلآقا کامل میشود. او در سال ۱۳۴۵ در کرمانشاه متولد شده و تبار او به بعضی روحانیون نامدار شیعه در اصفهان برمیگردد. در اواخر دهه ۷۰ خودش را به جریانهای سیاسی اصلاح طلب نزدیک کرده و با حمایت آنها کاندیدای مجلس ششم میشود. او بعدها اما تغییر جهت داده با نزدیکی به جریانهای اصولگرا با حمایت این جناح کاندیدای مجلس هشتم شده.
در این فاصله بین سالهای دهه ۸۰ با روزنامههای اصلاح طلب از جمله همبستگی همکاری کرده و حتی به مدیریت خبرگزاری میراث فرهنگی هم رسیده. اواخر دهه ۸۰ وارد فعالیتهای اقتصادی میشود و با دولت احمدینژاد و یک نهاد نظامی همکاری میکرده. اینکه نام او در دو پرونده اختلاس به میان آمده محصول همین دوران است؛ یکی پرونده سپانیر و دیگری همین بازرگانی پتروشیمی. در هر دو هم البته او با اسم رمز دور زدن تحریمها حضور داشته. عجیبتر اینکه همسر سابق او مهدی خلجی که از فعالان سیاسی ضد انقلاب است همواره گسترش تحریمها را تبلیغ میکند.
یعنی مرد خانه یک پولی از تحریم میبرده سر سفره و خانم خانه هم یک پولی از دور زدن همان تحریم میبرده سر همان سفره! این را هم البته بگوییم که مسیح علینژاد به واسطه همین مرجان شیخالاسلامی وارد فعالیت روزنامه نگاری شده و در کتاب خاطراتش از او با تعابیر مثبتی تعریف و تمجید کرده. شیخالاسلامی چندی پیش یک خانه ۲٫۳ میلیون دلاری هم در واشینگتن دیسی خریداری کرده بود که تصاویر آن منتشر شد.
*** کانادا بهشت اختلاسگران ایرانی
حالا چطور کانادا تبدیل به بهشت اختلاسگران ایرانی شده؟ یک دلیل این مسئله این است که کانادا به سهولت ویزای سرمایهگذاری صادر میکند. یعنی اختلاسگران از طریق باز کردن یک حساب بانکی و واریز یک پول سنگین بدون فوت وقت ویزای تجاری از دولت کانادا میگیرند. حالا بعضی هم که از قبل تابعیت این کشور را داشتند مثل خاوری که از سال ۲۰۰۵ میلادی تابعیت کانادایی گرفته بود. یک دلیل دیگر هم این است که ایران هیچوقت روابط دیپلماتیک مناسبی با کانادا نداشته و عملا قراردادهای دوجانبهای مثلا برای استرداد مجرمان اجرایی نشده است.