چیزهایی که باید درباره بازار سهام بدانید
روزنامه هفت صبح، آرش پورابراهیمی | خیلی بعید است که طی چند هفته اخیر برای دریافت کد بورسی و ورود به بازار سهام وسوسه نشده باشید، آن هم تازه در صورتی که همین حالا هم یکی از سهامداران بازار به حساب نیایید. شاید انتظار داشته باشید که در اینجا به شما بگوییم که آیا وارد بازار سهام بشوید یا خیر یا اینکه در صورت ورود به بازار چه سهامی را بخرید. جواب این سوالات را نمیدانیم اما با این حال نکاتی درباره بازار سهام است که باید بدانید.
* یک: بازار در شرایط تورمی. تصور کنید که تابستان سال ۹۶ یک خودروی ۲۰۶ تیپ پنج را به قیمت حدود ۴۰میلیون تومان ثبت نام کرده بودید و همان مالکیت این خودرو را به چهل میلیون سهم مساوی تقسیم میکردید و هر سهم را به قیمت یک تومان میفروختید. اگر بعد از تحویل گرفتن خودرو آن را در پارکینگ خانه نگه میداشتید و هیچ استفادهای از آن نمیکردید، ارزش هر سهم این خودرو امروز تقریبا چهار برابر شده بود. بخشی از رشد خیرهکننده بازار سهام ایران هم روایت یکسانی دارد و میتوان آن را به تورم نسبتا بالای چند ماه اخیر و احتمالا پیشبینی فعالان بازار از تورم پیش رو نسبت داد. بدون اینکه عملکرد شرکتها نقش خاصی در آن داشته باشد.
* دو: سرمایهگذاری در بورس تصمیمی شخصی است. ریاضیدانی سوئیسی (که البته متولد کشور هلند بود) در قرن هجدهم میلادی نشان داد که مقدار سود یا زیان مورد انتظار برای پیشبینی تصمیمات افراد کافی نیست و باید تابع مطلوبیت فرد را هم در نظر گرفت. به طور خلاصه، ریسکپذیری افراد متفاوت است و در نتیجه حتی اگر برآورد افراد از میزان ریسک و سود مورد انتظار یکی باشد، باز هم تصمیمات آنها لزوما نباید یکسان باشد. در نتیجه نمیتوان حکمی کلی درباره همه صادر کرد.
* سه: ریسک را جدی بگیرید. بازار سهام بازار پر ریسکی است. ریسک به این معنی که سود شما ممکن است بسیار بیشتر یا بسیار کمتر از سرمایهگذاریهای بدون ریسک (مانند سپردهگذاری در بانک) باشد. افرادی که میکوشند به هر دلیلی شما را به سوی بازار سهام سوق دهند، معمولا بر بازدهی بالا تاکید میکنند و خطرات مربوط به ضرر و زیان را کمرنگ جلوه میدهند. اما شما به عنوان صاحب سرمایه باید به این ریسکها هم بیندیشید.
* چهار: «کارشناسان» را جدی نگیرید. پیش بینی عملکرد شاخصها واقعا کار سختی است (اگر اصلا ممکن باشد). حتی اگر فردی با چنین توانایی خارقالعادهای هم وجود داشته باشد، چرا چنین فردی باید کانال تلگرامی راه بیندازد؟ تحت تاثیر نمودارها و اصطلاحات پرطمطراق قرار نگیرید و تا آنجا که میتوانید از کانالهای تلگرامی مربوط به بورس و اطرافیانی که برای در اختیار مدیریت سهام شما میکوشند، پرهیز کنید.
* پنج: کار را به کاردان بسپارید. بهتر است به جای اینکه خودتان وارد خرید و فروش شوید، سرمایهتان را به کسانی بسپارید که از تجربه و دانش بیشتری در این زمینه برخوردارند. البته یافتن چنین فرد خبرهای کار چندان سادهای نیست چراکه در این بازار افراد بسیاری وجود دارند که خود را به مراتب توانمندتر از آنچه واقعا هستند، نشان میدهند. قاعدتا نباید به اطرافیان نزدیک که خودشان هم از خانه دستی در خرید و فروش سهام دارند اعتماد کنید. به طور مشابه، باید از پرداخت هزینه بیش از حد برای خدمات سهامداری بپرهیزید.
اگر مدیریت سهام خود را به فردی سپردهاید و سی درصد سود را به او میدهید در حالی که این فرد در زیان هیچ مشارکتی ندارد، بهتر است در این نوع همکاری تجدیدنظر کنید. به خصوص که برای این فرد انگیزه ایجاد میکنید که با پول شما اقدامات پرریسکتری را انجام دهد. به جای چنین اقداماتی شاید بهتر باشد که به سراغ صندوقهای سرمایهگذاری بروید که هزینه کمتری طلب میکنند و تنوع بخشیدن به سبد سهام و کاهش ریسک را به شیوه علمیتری انجام میدهند. دوشنبه هفته گذشته، روزنامه هفت صبح فهرستی را از این صندوقهای سرمایه گذاری ارائه کرد.