چه کسی جانشین امیر کویت میشود؟
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | یک: چهاردهمین مرد ثروتمند جهان در گذشت. امیر کویت در سال ۲۰۱۰ میلادی توسط روزنامه ایندیپندنت به عنوان یکی از ثروتمندان جهان انتخاب شده بود، دیروز در ۹۱ سالگی از دنیا رفت. او اخیرا در یک بیمارستان در کویت عمل جراحی داشت و اعلام شد که عمل موفقیتآمیز بوده است. سپس بیست و سوم جولای برای ادامه تکمیل درمان خود به ایالات متحده سفر کرد و دفتر زندگیاش دور از کویت بسته شد.
* دو: برخلاف زندگی طولانی که شیخ صباح احمد جابر داشت، دوران سلطنتش بر کویت چندان طولانی نبود. او در اواخر دهه هشتم زندگیاش رسما به قدرت رسید و اداره کویت را به دست گرفت اما حتی پیش از این زمان هم او در این کشور تصمیم گیرنده اصلی بود. در سال ۲۰۰۶ پارلمان کویت شیخ سعد عبدالله را از کار برکنار کرد چراکه بیماری شدید او مانع از انجام وظایفش میشد. او تنها دو هفته امیر بود و بعد نوبت به شیخ ۷۷سالهای رسید که تجربه خوبی در اداره کشور داشت.
* سه: پدر شیخ صباح از دهه ۲۰ تا ۵۰ میلادی حاکم کویت بود و از میانه دهه ۵۰ تا دهه ۶۰میلادی و سال ۱۹۶۱ که این کشور به استقلال رسید، عضو هیات عالی کویت بود. بعد وزیر ارشاد و اطلاعات شد و سپس ۴۰سال را به عنوان وزیرخارجه کار کرد. او دیپلماتی محبوب و کارکشته بود که در مهمترین تحولات جهانی و روزهای سرنوشت ساز کویت در دهه ۹۰ میلادی، یعنی وقتی صدام حسین به این کشور حمله کرد، سکان وزارت خارجه را در دست داشت. او پای کشورهای خارجی را به بحران خلیج فارس باز کرد و مانع از این شد که صدام حسین بتواند کویت را اشغال کند. با این حال نتیجه اقدامات او به تحریم و بمبارانهای فرسایشی عراق منجر شد. او همچنین معاون نخست وزیر بود و در تصمیمگیریهای اساسی نقش داشت.
* چهار: شیخ جابر برادر ناتنی شیخ صباح تا ۲۰۰۶ حاکم کویت بود اما عملا بیمار و از کار افتاده شده و قادر به تصمیمگیری در مسائل کویت نبود. به همین علت از اوایل قرن جدید عملا کنترل این کشور در دست شیخ صباح احمد جابر قرار داشت و مقام سلطنت فرمالیته بود. به ویژه آنکه شیخ صباح به جای برادرش در مجامع و دیدارهای بینالمللی ظاهر میشد.
از سال ۲۰۰۳ او نخستوزیر شد و دولتش دست به سلسله اصلاحاتی در کویت زد. مهمترین اصلاحات او در آن زمان تعیین یک وزیر زن بود که اتفاقی نادر در میان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به حساب میآمد. او رابطه نزدیکی با سران غربی داشت. این رابطه به ویژه بعد از حمله به عراق از سوی آنها در دهه ۹۰ گسترش یافته بود. در سال ۲۰۰۳ شیخ صباح کسی بود که اجازه حمله به خاک عراق از پایگاهی در کویت را صادر کرد.
* پنج: کویت ۱۰درصد از نفت جهان را در دست دارد و موقعیت منطقهای این کشور به اهمیت آن افزوده است. به همین دلیل کشورها به ویژه غربیها تحولات آن را به شدت رصد میکنند. حالا نوبت به شیخ نواف احمد الجابر، ولیعهد ۸۴ساله است. برخی شک دارند که او بتواند به قدرت برسد چراکه مسن بوده و وضعیت سلامتیاش چندان تعریفی ندارد.
اتفاق مشابهی در سال ۲۰۰۶ برای کویت رخ داده بود. وقتی شیخ جابر از دنیا رفت، ولیعهدش شیخ سعد عبدالله تنها ۹ روز سلطنت کرد و بعد به علت بیماری کنار گذاشته شد.شیخ صباح در آن زمان برای آنکه قدرت را در دست بگیرد سنتشکنی کرد و ولیعهدی را انتخاب کرد که از خاندان دیگر یعنی شاخه(احمد) باشد تا بتواند به قدرت برسد. برخی این کار او را به عنوان یک کودتا در نظر گرفتند.
* شش: در کویت رقابت بر سر قدرت در شش سال اخیر افزایش داشته است. شاهزادگان از سه خانواده قدرتمند کویتی هر یک خواهان سهمی از قدرت هستند و یکدیگر را متهم به فساد میکنند. شیخ ناصر پسر امیری که دیروز درگذشت از کسانی است که محبوبیت زیادی به خاطر مبارزه علیه فساد دارد اما امیر شدن او حداقل در شرایط فعلی با توجه به رسوم و قانون کویتیها ممکن نیست.
کویت در سالهای اخیر از نظر سیاسی فضای بستهای را برای مخالفان فراهم کرده بود و انتظار میرود که نفر بعدی که به تخت مینشیند، از میزان فشارها کم کند. برخی معتقدند گزینههای دیگری که برای امیر شدن در صف قرار دارند، معقولترند. با همه اینها انتظار میرود در این کشور روزهای دشواری برای جانشینی شیخ صباح در راه باشد.