چه زمانی باید منتظر رنگ قرمز اُمیکرون باشیم؟
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | پزشک‌ها می‌گویند آن دو پیک بلند و جان فرسایی که از اسفند سال قبل گذراندیم، درست همین روزهایی که دنیا درگیر موج امیکرون است، به دادمان رسیده. یعنی همان پیک آلفا و دلتا باعث شده که تا برخلاف کشورهای دیگر، بعد از دو سال به رکورد کاهش مرگ و میر در روز (۱۸ نفر) برسیم. جواب دقیق‌تر به این سوال که چرا امیکرون دامن ما را هنوز نگرفته، رئیس مرکز ویروس‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی به روزنامه هفت صبح می‌دهد؛ او یک خبر خوب دارد و یک خبر بد.
خبر خوب اینکه فعلا دلتا و آلفا (موج‌های قبلی) ما را ایمن کرده و خبر بد اینکه غربالگری‌های آنها در مراکز تحقیقاتی نشان داده دو هفته دیگر موج امیکرون در ایران فراگیر و سه ماه دیگر به پیک خود خواهد رسید؛ درست مانند مسیری که اروپا و آمریکا در این مدت تجربه کردند.
سید علیرضا ناجی، از سال ۱۳۸۸ رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری بوده است. تیم آنها در این مدت روی بیماران مبتلا به امیکرون این بیمارستان مطالعه کرده و با در نظر گرفتن کاهش ایمنی واکسن‌های تزریق شده، اعتقاد دارند این ویروس به زودی از دو هفته دیگر غالب شده و سه ماه دیگر به پیک خود می‌رسد.
امیکرون در ایران دو هفته دیگر شدید می‌شود
ناجی در برابر این سوال که چرا تا امروز از ابتلای امیکرون به صورت اپیدمیک مصون مانده‌ایم، این توضیح را داد: «ما دو پیک بلند را از اسفند سال گذشته تا امروز پشت سر گذراندیم. در این مدت تعداد زیادی از هموطنانمان درگیر آلفا و دلتا شدند و ایمنی ناشی از آن باعث شد که افراد زیادی به امیکرون مبتلا نشوند. اگرچه ایمنی گله‌ای جایگزین پروتکل‌های بهداشتی نمی‌شود اما در هر صورت این نوع ایمنی در افزایش شبکه ایمنی کشور تاثیرگذار بوده است. علاوه بر این همانطور که بارها گفته شده، مدت زیادی از میزان واکسیناسیون در کشور ما نمی‌گذرد و همین منجر شده امیکرون فعلا به یک موج فراگیر تبدیل نشود.»
موج امیکرون کی از راه می‌رسد؟
ناجی در ادامه توضیح دیگری هم درباره خبر بد افزایش تعداد مبتلایان از دو هفته آینده دارد. او می‌گوید: «در خیلی از آزمایشگاه‌های کشور غربالگری در حال انجام است که با روش‌های ساده واریانت‌ها را بررسی می‌کنند. غربالگری‌ها در بیمارستان مسیح دانشوری، ما را به این نتیجه رسانده که از دو هفته آینده کم کم تعداد مبتلایان و مرگ و میرها افزایش می‌یابد ولی سه ماه آینده احتمالا شاهد موج امیکرون خواهیم بود؛
چراکه هم میزان رعایت پروتکل‌ها کمتر می‌شود و هم اثرگذاری سه ماه ایمنی واکسن‌ها به مرور کاهش می‌یابد. به همین دلیل همزمان با اختتامیه دلتا، باید افتتاحیه امیکرون را برگزار کنیم. حتی اگر ژنتیک امیکرون تغییری هم نکند، این ویروس با همین شکل امروزی‌اش هم ایمنی‌گریز است و هم سرعت رشد بالایی دارد. بنابراین همانطور که امروز در آمریکا میزان کشته‌شده‌ها ۴۰درصد افزایش یافته، در کشور ما همزمان با افزایش مبتلایان، مرگ و میر هم بیشتر خواهد شد.»
تا اینجای کار هنوز مطالعات ژنتیکی روی ویروس‌هایی که در ایران اپیدمیک شده، انجام نشده است. یعنی کسی هنوز نمی‌داند آلفا، دلتا و امیکرونی که در ایران تجربه شد یا در حال گسترش است چه تفاوتی با همین ویروس در نقطه‌ای دیگر از دنیا دارد. به همین دلیل این خبر را هم ناجی به حرف‌هایش اضافه می‌کند که سازمان جهانی بهداشت فاندی به وزارت بهداشت ایران داده که دستگاه‌های غربالگری ژنتیکی برای مراکز ایران هم تهیه شود. او می‌گوید که دو دستگاه به مرکز ویروس‌شناسی مسیح دانشوری داده شده که می‌تواند منجر به نتایج جدیدی در مطالعه ژنتیکی ویروس کووید۱۹ شود.
اثر بخشی فایزر چقدر کاهش یافت؟
امیکرون سویه مبهم دیگری هم دارد. روزهای اولی که مشخص شده بود ویروس جدید کرونا با ۵۰ جهش جدید ظاهر شده، فایزر اولین شرکت واکسن‌سازی بود که سرافکندگی خودش را مقابل این ویروس نشان داد. توانایی فایزر چقدر کمتر شده بود؟ آزمایش خون افرادی که فقط دو دُز از واکسن فایزر را تزریق کرده‌اند نشان می‌دهد که به طور متوسط میزان فعالیت پادتن آنها در برابر «امیکرون» در مقایسه با سویه‌های قبلی ویروس حدود ۲۵ درصد کمتر است.
این عددی است که خود فایزر داده اما تحقیقی که سه روز پیش در ژوهانسبورگ منتشر شد نشان داد که بدن افرادی که از ۱۵ نوامبر تا هفتم دسامبر دو دُز واکسن فایزر زده بودند، ۷۰درصد مقابل «بستری شدن» به علت امیکرون مقاومت نشان داده؛ این عدد در موج دلتا ۹۳ درصد بود. همچنین اینطور که رویترز نوشته، وقتی که بحث بر سر ایمنی بدن به صورت کلی باشد، فایزر ۳۳درصد در کار خودش موفق است ولی این عدد قبلا ۸۰ درصد بود.
محققان دانشگاه کلمبیا هم مانند پژوهشگران آفریقای جنوبی توضیح دادند که سویه امیکرون به‌طور قابل توجهی در برابر پادتن‌های موجود در خون دریافت‌کنندگان واکسن‌ها «بیون‌تک-فایزر»، «مدرنا»، «جانسون‌اندجانسون»، «آکسفورد-آسترازنکا» و یا بهبود یافتگان بیماری کووید-۱۹ مقاوم است. در نهایت چهارشنبه هفته گذشته خود فایزر هم باز تاکید کرد که دو دز واکسن آنها برای حفاظت کامل کافی نیست ولی سه دز موثر خواهد بود.
از آنجایی که نتایجی که آسیب‌پذیری واکسن‌ها را نشان داده، مثل یک تیغ دو لبه هستند و می‌تواند مخالفان واکسن را در عقایدشان مصمم‌تر کند، معمولا در کنار نتیجه هر پژوهش، تاکید شده که تزریق واکسن از شدت بیماری و مرگ بر اثر آن کاهش می‌دهد. به همین دلیل همانطور که ناجی پیش از این گفته بود «ترتیب اثربخشی واکسن‌ها به‌ترتیب میزان اثر بخشی در برابر امیکرون شامل مدرنا و فایزر، اسپوتنیک‌وی، آسترازنکا و سینوفارم می‌شود. اما هر کدام می‌توانند اثربخشی نسبی در دُز سوم در برابر این سویه هم داشته باشند.»
