چه کسانی عضو تیم جدید مذاکره برجامی هستند؟
روزنامه هفت صبح | تیم مذاکره کننده ایران با سرپرستی علی باقری کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه شنبه راهی وین شدند تا دور جدیدی از مذاکره را به عنوان اولین سری از مذاکرات در دولت ابراهیم رئیسی شروع کنند. همه چیز در حساسترین حالت خودش قرار دارد و دائما صحبت از اتفاقاتی میشود که ممکن است در این دوره تازه بیفتد.
آیا مذاکرات از همان جا که در دوران ریاست جمهوری روحانی و وزارت ظریف متوقف شد شروع میشود؟ آیا ایران روی رفع تمام تحریمها و بعد بازگشت آمریکا به برجام تاکید خواهد کرد؟ برای پاسخ به این سوالات باید چشممان به عملکرد هفت مردی باشد که از طرف ایران به عنوان اعضای اصلی تیم مذاکره کننده معرفی شدهاند.
یک: سرپرست گروه مذاکره کننده علی باقری کنی است، او حالا معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران است. او که ۵۴ سال دارد معاون امور بینالملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر و در دوران دبیری سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، معاون سیاست خارجی و امنیت بینالملل دبیر این شورا و همینطور مذاکرهکننده ارشد پرونده هستهای ایران بوده است. او که اقتصاد خوانده دانشگاه امام صادق است، فرزند محمدباقر باقری کنی، از روحانیون عضو سابق مجلس خبرگان رهبری و برادرزاده محمدرضا مهدوی کنی است. برادر علی باقری کنی هم داماد خانواده رهبری است.
دو: نفر دوم این تیم غلامرضا پناهی عضو هیات عامل و معاون امور ارزی و بینالملل بانک مرکزی است. او فوقلیسانس مدیریت علوم بانکی دارد و عضو سابق هیات مدیره نهادهایی مثل بان پی ال اس لندن، میربیزنس بانک مسکو در روسیه و کمیته عالی بانک ملی در دوبی بوده است.
سه: سومین نفر مهدی سفری است. معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه که سفیر سابق ایران در اتریش، روسیه و چین بوده و معاونت آسیا و اقیانوسیه و معاونت اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه را هم در کارنامهاش دارد. صفری دکترای برق و مخابرات دارد.
چهار: چهارمین چهرهای که در این تیم هفت نفره به چشم میخورد رضا نجفی معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت امور خارجه است که سفیر سابق ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی بوده و دکترای حقوق بینالمللی دارد.
پنج: نفر پنجم علی فکری است، معاون وزیر اقتصاد که قبلا معاون سفارت ایران در پکن بوده و سالها پیش ریاست اداره راههای مقابله با تحریمها را در وزارت امور خارجه به عهده داشته است.
شش: احمد اسدزاده که سرپرست معاونت بینالملل و بازرگانی وزارت نفت است نفر ششم فهرست است و او قبلا در کمیته انرژی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مشغول بوده و دکترای مدیریت راهبردی دارد.
هفت: نفر آخر ابراهیم شیبانی است. او که مانند علی باقری کنی دکترای اقتصاد دارد قبلا سفیر ایران در اتریش، رئیس کل بانک مرکزی و مشاور اقتصادی معاون اول رئیسجمهور بوده و حالا رئیس کمیسیون اقتصادی شورای عالی راهبردی روابط خارجی است.
اولین حاشیه
هنوز نرسیده اولین حاشیه گریبان تیم هفت نفره را گرفت، یعنی تعداد نفرات هیات همراه آنها. همه چیز از یک توئیت و بعد یک عکس شروع شد. توئیت یک خبرنگار اتریشی که نوشت:«گروه مذاکره کننده ایرانی بسیار بزرگ است با بیشتر از ۴۰ نفر! او در توئیت دیگری نوشت که در حال حاضر اتریش به دلیل شیوع جدید بیماری کرونا، در قرنطینه کامل است و تمام مغازهها و بازارها بسته هستند.»
بلافاصله گفتوگو درباره این ماجرا در شبکههای اجتماعی فارسی زبان شروع شد و خیلیها تعداد نفرات هیات مذاکره کننده ایرانی را با تیم همراه محمود احمدینژاد در بعضی سفرهای خارجی مقایسه میکردند مخصوصا سفر معروف به نیویورک برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل که گفته میشد ۱۴۰ نفر او را در این سفر همراهی کرده و هزینه اقامت ۵ روزه این تیم در سال ۹۱ بیشتر از یک میلیارد و ۲۵۵ میلیون تومان بوده است یعنی با دلار ۲۳۰۰ تومانی در شهریور آن سال میشود ۵۴۵۰۰۰ دلار که یعنی حدود ۱۶ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰٫
البته آن زمان کلا هیاتهای همراه رئیسجمهور در همه سفرها شلوغ بود و همین موضوع باعث شد که در نهایت مجلس به ماجرا ورود کند و شاهد سخنرانیهای پرشوری علیه سفرهای چند ده نفره رئیس جمهور وقت باشیم از جمله سخنرانی معروف نادر قاضی پور نماینده وقت ارومیه که اعلام کرد لازم است قوه قضائیه به ماجرا ورود کرده و هزینه سفر را از خود همراهان بگیرد.
این کجا و آن کجا؟
عدهای اما مخالف چنین مقایسهای بودند. آنها میگفتند که اولا حضور در نیویورک برای یک سخنرانی تشریفاتی و از پیش مشخص کجا و یک سفر پر از چالش برای مذاکراتی سرنوشت ساز کجا؟ آنها اتفاقا شلوغی و تنوع چهرهها را نقطه قوت تیم مذاکره کننده دولت سیزدهم اعلام میکردند و میگفتند همین که آقای باقری کنی افراد متخصص زیادی را با خود به این سفر حساس برده یعنی واقعا در حصول نتیجه راسخ است و میخواهد بیشترین و مستدلترین دفاع را از حقوق ایرانیها داشته باشد.
مثلا معصومه پورصادقی دبیر سیاسی و دیپلماسی روزنامه اصولگرای رسالت در توئیتی نوشت: «طبق شنیدهها، هیات مذاکره کننده ایران در این دوره با سطح متفاوت و ممتازی اعزام شده که حاکی از یک ابتکار برای رسیدن به توافق خوب در کوتاهترین زمان است. معاون ارزی بانک مرکزی، معاون اقتصادی وزارت خارجه، معاون بینالملل وزارت اقتصاد، معاون حقوقی وزارت امور خارجه و… در این مذاکرات حضور دارند.»
کاربر دیگری هم نوشت: «حضور افراد کارشناس برای تصمیمگیری درباره موضوعات مطروحه در محل مذاکرات اتفاقا علامت اینه که تیم ایرانی با ظرفیت کامل رفته تا حتما کار رو به نتیجه برسونه که حتما توجیه اقتصادی، سیاسی و فنی داره. به نظرم باید از اینکه یک تیم کامل و متخصص با تمرکز بر منافع ملی رفته اونجا حمایت کرد.»
عدهای از موافقان پرشمار بودن هیات مذاکره کننده به توئیت جدید اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات اشاره کردند که ترکیب هیات ایرانی حاضر در مذاکرات رفع تحریمها را «چشمگیر» دانسته بود و گفته بود که این باید به عنوان دلیلی بر نیت جدی ایران تفسیر شود. آنها ادعا میکردند که این ایراد تیم قبلی مذاکرات بود که با تعداد نفرات کم در مذاکره حاضر میشد، کاربری نوشت: «یکی از نقدهای وارد به تیم قبلی عدم استفاده از توان کارشناسی در مذاکرات بود.
اینکه افراد متعدد با تمرکز بر مطالبات ایران در تیم مذاکره کننده باشند، عیب نیست، نقطه قوت است. جدیت ایران در مذاکرات را هم نشان میدهد.»اما مخالفان کماکان به انتقادشان ادامه دادند، سارا معصومی خبرنگار سیاسی با سابقه در این مورد توئیت کرد: «در شرایطی که روسای هیاتهای مقابل ایران سه مدیر سیاسی و دو سفیر هستند شایسته است ایران نیز هیاتی متناسب اعزام کند. راه افتادن افراد متعدد و متنوع برای سفر به وین در این شرایط نه توجیه اقتصادی دارد، نه توضیح سیاسی و فنی.»
او در جواب کسانی که میگفتند تیم مذاکره کننده باید نظر کارشناسان مختلف را جویا شوند و از آنها استفاده کنند نوشت: «از تمام ظرفیتهای اقتصادی و فنی و سیاسی در داخل ایران میتوان استفاده کرد. در شش دور قبل هم جمعبندی مذاکرات به پایتختها منتقل میشد و هیچ تصمیمگیری قطعی در وین صورت نمیگرفت و نمیگیرد. ۴۰ نفر هیچ توجیهی در این شرایط اقتصادی مردم ندارد!»
آمریکاییها چند نفرند؟
به بهانه تعداد اعضای هیات ایرانی مذاکره در دور جدید، حرف زدن از تعداد اعضای تیم مذاکره کشورها در دورهای مختلف داغ شد، یکی از مهمترین تصویرهایی که نزدیکان دولت منتشر کردند به تیم فعلی مذاکره آمریکاییها ربط داشت که نسبتا شلوغ بود اما چندان مشخص نبود که چند نفر از آنها آمریکایی هستند و چند نفر میزبان و دست اندر کاران برگزاری مذاکره.
طبق اعلام رسمی رسانههای آمریکایی اعضای اصلی و رسمی تیم مذاکره کننده آمریکا هفت نفر هستند و حدود ۱۷ نفر هم در قالب مترجم، دستیار، هماهنگ کننده، نویسنده متون فنی و… آنها را همراهی میکنند یعنی در مجموع ۲۴ نفر. یکی از کارمندان وزارت امور خارجه که نمیخواهد اسمش نوشته شود به هفت صبح میگوید که اساسا استاندارد خاصی برای هیاتهای همراه وجود ندارد. او توضیح میدهد:
«در زمان وزارت دکتر ظریف معمولا تیمی که همراه آقای عراقچی راهی مذاکره میشدند حدود ۲۰ نفر بودند، این عدد در سفرهای مختلف کم و زیاد میشد و بستگی به برنامه سفر و دستور کار داشت اما معمولا از سی نفر تجاوز نمیکرد. الان میگویید که آمریکاییها زیر ۳۰ نفر هستند اما مواردی هم داشتهایم که تعدادشان بیشتر بوده یا کمتر اما این را قبول دارم که معمولا بیشترین هیات همراه را ایرانیها دارند.
تجربه من میگوید که کمترین تعداد را همیشه آلمانیها داشتهاند و مختصر و مفید به مذاکره میآیند. این را هم باید تاکید کرد که شرایط در حال حاضر کمی متفاوت با دورهای آخر مذاکره در دولت قبل است. به هر حال دولت عوض شده و این اولین دور مذاکره است که دولت جدید وارد آن شده و رویکردها هم تا اندازهای تغییر کرده بنابراین طبیعی بود که گروه شلوغی بروند و دستیارها، مشاوران و کارشناسهای زیادی گروه را همراهی کنند، فکر میکنم در سفرهای بعدی از تعداد همراهان کم بشود.»