چهکسانی مشمول برق رایگان میشوند؟
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | برق ۳۰میلیون نفر از مردم رایگان میشود. رئیسجمهور در جلسه هیات دولت گفته در شرایط تحریم با مجانی شدن برق بیش از ۳۰میلیون نفر از مردم کشور، آرزوی ۴۲ساله محقق شده است و این مایه افتخار دولت دوازدهم است. شرکت توانیر اسم این طرح را برق امید گذاشته و مصوبه آن دیروز توسط هیات وزیران ابلاغ شد.
این مصوبه به وزارت نیرو اجازه میدهد برق مشترکان خانگی با الگوی مصرف تعیین شده را با تخفیف ۱۰۰درصد یعنی رایگان محاسبه کند. این تخفیف شامل خانههای خالی از سکنه یا سکونتگاههای غیردائم مثل ویلاها نمیشود. این مصوبه قرار است بر اساس دستورالعملی که وزارت نیرو ابلاغ میکند، در دو ماه آینده اجرایی شود و شش ماه بعد از اجرای آن، ۱۰درصد به صورتحساب مشترکان پرمصرف اضافه میشود.
در این گزارش شرایط مصوبه برق رایگان را بررسی کردهایم تا ببینیم در چه شرایطی میتوانیم از شر قبض برق خلاص شویم. راه سختی را پیش رو داریم و این عملیات تقریبا غیرممکن به نظر میرسد. چراکه یک خانه معمولی که لوازم پرمصرف ندارد، در ماه حدود ۳۴۰کیلوواتساعت برق مصرف میکند که حدود سه برابر الگوی مصرف تعیین شده برای برق رایگان است.
*** چهکسانی مشمول برق رایگان میشوند؟
جدول الگوی مصرف در مصوبه هیات وزیران تعیین میکند کدام مشترکان خانگی مشمول برق رایگان خواهند بود. در این جدول الگوی کممصرفی اعلام شده و در هر منطقه گرمسیری یک عدد به عنوان حدنصاب برق رایگان معرفی شده. بر اساس این جدول در ماههای سرد سال مشترکانی که کمتر از ۸۰کیلوواتساعت در ماه برق مصرف کنند، هزینهای پرداخت نخواهند کرد.
این حد نصاب در ماههای گرم مناطق عادی ۱۰۰کیلوواتساعت، در ماههای گرم مناطق گرمسیر ۴ معادل ۱۵۰، گرمسیر ۳ معادل ۲۰۰، گرمسیر ۲ معادل ۳۰۰ و گرمسیر یک معادل ۴۰۰کیلووات تعیین شده. مناطق مختلف کشور بر اساس میزان گرمایی که دارند در چهار منطقه گرمسیر دستهبندی شدهاند و بقیه مناطق از جمله تهران در مناطق عادی قرار دارند.
برای اینکه ببینید شما مشمول برق رایگان میشوید یا نه، سادهترین راه مراجعه به قبض برق است. در قبض برق که دو ماه یک بار صادر میشود، گفته شده خانه شما در ماه چقدر برق مصرف میکند. همچنین در این قبض میتوانید ببینید منطقه شما جزو کدام مناطق گرمسیری به حساب میآید. اگر میزان مصرف برق شما بالاتر از این ارقام باشد، مشمول مصوبه نخواهید بود و مثل گذشته هزینه برق را پرداخت خواهید کرد.
*** هزینه برق کممصرفها در حالت عادی چقدر است؟
اگر قبض برقتان کمتر از ۱۰هزار تومان میآید، احتمالا شما مشمول برق رایگان خواهید شد. کسانی که در گرمترین مناطق یعنی گرمسیر یک مثل استان خوزستان، بوشهر و هرمزگان زندگی میکنند، اگر مصرف برقشان کمتر از ۴۰۰کیلوواتساعت باشد نیازی به پرداخت قبض ندارند. هزینه برق در این مناطق ۱۷٫۵تومان به ازای هر کیلووات است و این یعنی قبض برقهای کمتر از هفت هزار تومان در این مناطق رایگان خواهد شد.
الگوی کممصرفی برای مناطق گرمسیر ۲ مثل شهرستانهای زابل و بم معادل ۳۰۰کیلووات است و هزینه برق آنها بر اساس مصوبه قبلی ۳۸٫۵تومان محاسبه میشود. این یعنی در حال حاضر کسانی که در این مناطق قبض برقشان کمتر از ۱۱هزار و ۵۰۰تومان است کممصرف محسوب میشوند. کسانی که در مناطق گرمسیر ۳ مثل شهرستانهای گیلانغرب، سرپلذهاب و قصرشیرین زندگی میکنند، اگر قبض برقشان کمتر از ۸هزار و ۷۵۰تومان باشد، مشمول برق رایگان میشوند. الگوی کممصرفی در این مناطق ۲۰۰کیلووات ساعت است و تعرفه آنها ۴۳٫۷تومان به ازای هر کیلووات محاسبه میشود.
در مناطق گرمسیر ۴ مثل قم، نورآباد، کازرون، جهرم و طبس، الگوی کممصرفی ۱۵۰کیلووات است و بر اساس جدول تعرفه برق، کسانی که هزینه قبض برقشان کمتر از شش هزار و ۶۰۰تومان باشد کممصرف محسوب میشوند. کسانی که در مناطق عادی مثل تهران زندگی میکنند، در صورت مصرف برق کمتر از ۱۰۰کیلوواتساعت در ماه مشمول برق رایگان میشوند. هزینه برق چنین مشترکانی در حال حاضر حداکثر پنج هزار و ۲۰۰تومان است.
حدنصاب ۸۰کیلوواتساعت برای تعیین مشترکان کممصرف در ماههای سرد سال تعیین شده. تعرفه هرکیلووات مصرف برق برای این ماهها ۵۲٫۴تومان است و بر این اساس کسانی که قبض برقشان در فصل سرد سال کمتر از چهار هزار و ۲۰۰تومان باشد، کممصرف به حساب میآیند.اگر هزینه قبض مشترکان کممصرف را ماهی شش هزار تومان فرض کنیم، با در نظر گرفتن اینکه هشت میلیون و ۵۰۰هزار مشترک مشمول برق رایگان خواهند شد، دولت حداکثر از ۵۰میلیارد تومان پول برق صرف نظر خواهد کرد.
*** ۸٫۵میلیون مشترک برق، کممصرف هستند
آنطور که محمدحسن متولیزاده، مدیرعامل شرکت توانیر میگوید، در مجموع ۳۰میلیون مشترک خانگی برق داریم که از این تعداد حدود هشت و نیم میلیون مشترک کمتر از محدوده تعیین شده برق مصرف میکنند و در صورتی که کممصرف باقی بمانند، از تخفیف ۱۰۰درصدی بهرهمند خواهند شد. بررسیها نشان میدهد این هشت و نیم میلیون مشترک بعضا میتوانند خانه خالی باشند یا همان ویلاها و سکونتگاههای غیردائم که از مصوبه هیات دولت مستثنا شدهاند.
چراکه الگوی مصرف تعیین شده خیلی کمتر از آنچیزی است که ۸٫۵میلیون مشترک بتوانند آن را رعایت کنند. از طرفی با توجه به اینکه تعداد خانوادههای ایرانی به طور متوسط ۳٫۵نفر است، میتوان گفت هر یک مشترک خانگی برق نمیتواند نماینده یک خانواده باشد، چراکه در این صورت جمعیت کشور به بیش از ۱۰۰میلیون نفر میرسید. این مورد نشان میدهد بخش بزرگی از ۳۰میلیون مشترک خانگی برق در کشور مربوط به همان خانههای خالی است که کمتر از الگوی تعیین شده برق مصرف میکنند.
*** لوازم خانگی چقدر برق مصرف میکنند؟
احتمالا واحدهای مصرف برق مثل وات، کیلووات و کیلوواتساعت کمی گیجکننده باشد ولی به صورت حدودی میتوان گفت هر کدام از لوازم خانه عموما چطور برق مصرف میکنند. وقتی میگوییم توان مصرفی یک تلویزیون ۱۰۰وات است، این یعنی هر ساعت روشن ماندن آن ۱۰۰واتساعت برق مصرف میکند و اگر در طول روز دائما روشن بماند، ۲٫۴کیلووات ساعت برق مصرف میکند. این مقدار برابر با یک ساعت فعالیت ماشین ظرفشویی است.
یک پژوهش از سایت برقنیوز نشان میدهد یخچال فریزر در ماه حدود ۹۰کیلووات ساعت برق مصرف میکند. توان مصرفی یخچالفریزرها حدود ۳۰۰وات است و کمپرسور آن به طور میانگین در شبانهروز ۱۰ساعت فعالیت میکند. با این حساب در ۳۰روز هر ماه، شاهد مصرف ۹۰کیلووات ساعت برق توسط یک یخچال فریزر هستیم. با همین نسبت، مصرف برق تلویزیون به شرطی که روزانه هشت ساعت روشن باشد، حدود ۵۰کیلوواتساعت خواهد بود.
*** مصرف برق ماهانه یک خانه معمولی؛ ۳۴۰کیلوواتساعت
خانهای را در نظر بگیرید که از لامپ کممصرف برای روشنایی استفاده میکنند. آنها یخچال فریزر دارند، روزانه پنج ساعت تلویزیون تماشا میکنند و از لوازم پرمصرفی مثل کولر گازی، ماشین ظرفشویی و… استفاده نمیکنند. در این خانه ماهانه حدود ۹۱کیلووات ساعت برای روشن ماندن یخچال فریزر برق مصرف میشود.
مصرف برق تلویزیون در چنین خانهای حدود ۴۹کیلووات ساعت در ماه است. آنها اگر هفتهای یک بار به مدت یک ساعت ماشین لباسشویی را روشن کنند، سر ماه حدود ۱۰کیلووات ساعت برق مصرف کردهاند. اگر آنها شبها زود بخوابند، باز هم باید برای روشنایی خانه باید روزانه شش ساعت چراغها را روشن کنند. حتی اگر بتوانند صرفا با سه لامپ کممصرف خانه را روشن نگهدارند، ماهانه حدود ۵۴کیلووات ساعت برق مصرف میکنند.
تا اینجای کار صرفا لوازم اصلی خانه را در نظر گرفتیم و مصرف ماهانه برق خانواده به حدود ۲۰۰کیلووات ساعت رسید که تقریبا دو برابر الگوی مشترکان کممصرف در مناطق عادی است. تازه اگر هوا گرم باشد و بخواهید روزانه هشت ساعت کولر آبی را روشن کنید، مصرف برقتان ماهانه ۱۴۰کیلوواتساعت بیشتر خواهد شد. با این حساب یک خانواده معمولی در ماه صرفا با روشن کردن لوازم اصلی حدود ۳۴۰کیلوواتساعت برق مصرف میکند.
*** ماجرای چند سوءتفاهم درباره مصوبه برق رایگان
رئیسجمهور میگوید برق ۳۰میلیون نفر با مصوبه جدید رایگان خواهد شد. احتمالا این رقم از تعداد ۸٫۵میلیون مشترک برق که به گفته مدیرعامل توانیر، مصرف آنها کمتر از الگوی تعیین شده است، به دست آمده است. طوری که ۸٫۵میلیون مشترک برق هر کدام به عنوان یک خانواده در نظر گرفته شدهاند و برای همین آنها را معادل ۳۰میلیون نفر میدانند. درحالی که هر مشترک برق نماینده یک خانواده نیست. در کشور ۳۰میلیون مشترک برق داریم که اگر هر کدام آنها را یک خانواده در نظر بگیریم، جمعیت کشور به ۱۰۰میلیون نفر میرسد!
از طرف دیگر جمعیت هشت و نیم میلیون مشترک برق که مصرف آنها مطابق الگوی کممصرفی اعلام شده، ممکن است خانههای خالی یا ویلاها باشند که از مصوبه هیات دولت کنار گذاشته شدهاند. چراکه بعید به نظر میرسد چنین جمعیتی کمتر از ۱۰۰کیلو واتساعت در مناطق عادی برق مصرف کنند.
به نظر میرسد اغلب مشمولان طرح برق رایگان، مشترکان روستایی باشد. آنهایی که لوازم برقی چندانی در خانه ندارند و مصرف برقشان حداقل ممکن است.