چند خبر کوتاه از کتاب| جایزهها، چهرهها و...
روزنامه هفت صبح| مستندنگار بلاروس: سوتلانا الکسیویچ، نویسنده برجسته بلاروسی و برنده نوبل ادبیات سال ۲۰۱۵، نشان افتخار شایستگی دولت فدرال آلمان را از دستان فرانک والتر اشتاین مایر، رئیسجمهور آلمان دریافت کرد.رئیسجمهور آلمان در مراسمی که به مناسبت اهدای این نشان در کاخ بلویو در برلین برگزار شد گفت: «مردم شما بسیار به ما نزدیک هستند و شایستگی توجه و اهتمام ما را دارند.» به گفته او اعتراضات مسالمتآمیز سال گذشته در بلاروس نشان داد که این کشور به شدت خواهان آزادی است. خانم الکسیویچ هم ضمن تشکر از رئیسجمهور آلمان، دریافت این جایزه را یک هدیه غیرمنتظره خواند و گفت که سهمش در اوضاع فعلی کشور فقط یک مشارکت متوسط بوده.
زیرا کلمات به تنهایی قادر نیستند پریشانی و اضطراب اتحاد جماهیر شوروی سابق را از میان بردارند و اعتراف کرد که دشواریهای پس از فروپاشی شوروی و رنجهای آن سبب شده در این مسیر قرار بگیرد. خانم الکسیویچ بیش از یکسال است که در خارج از بلاروس زندگی میکند. او در فوریه سال جاری گفته بود اگر به خاطر سلامتیاش نبود هرگز کشورش را ترک نمیکرده و گفته که دوست دارد به کشوری جدید برگردد.او همچنین در ماه آوریل گفته بود در حال کارکردن روی کتاب جدیدی درباره تحولات اخیر کشورش است. سوتلانا الکسیویچ،نویسنده و روزنامهنگار اهل بلاروس در سال ۱۹۴۸ در شهر ایوانا فرانکیفسک متولد شد و در سال ۲۰۱۵ به دلیل روایاتی که مظهر محنت و شجاعت در روزگار معاصر است، شایسته دریافت نوبل شناخته شد.
*** آینه و چراغ: مراسم اعلام برنده جایزه والتر اسکات که مهمترین جایزه مربوط به آثار تاریخی دنیاست، هفته گذشته برگزار شد و هیلاری منتل با سومین کتاب از مجموعه «تالار گرگ» موفق به دریافت جایزه ۲۵هزار پوندی والتر اسکات شد.این در حالی است که اولین کتاب از این مجموعه ۱۱سال پیش هم برنده جایزه معتبر والتر اسکات شده بود.هیلاری منتل میگوید:«وقتی ناشرم با من تماس گرفت و خبر را به من اطلاع داد، شگفتزده و مسرور شدم. این جایزه به نویسندگانی که درباره گذشته بنویسند امید زیادی میبخشد. تا به حال آثار متمایز و جذابی برنده این جایزه بودهاند.
جایزه والتر اسکات به عموم مردم کمک کرده است که قدرت و تنوع نظم را درک کنند. بهشخصه خوشحالم که «آینه و چراغ» مورد توجه قرار گرفته است.نوشتن این کتاب سختترین کاری بود که در زندگیام انجام دادهام و میدانم که نویسنده یک اثر نمیتواند قاضی آن باشد اما به نظرم این کتاب قویترین کتاب از سهگانه توماس کرامول است.» هیلاری منتل برای دریافت جایزه با چهار اثر دیگر رقابت کرد. «املاک تولستوی» نوشته استیون کونته،«اتاقی از جنس برگها» نوشته کیت گرنویل، «همنت» نوشته مگی اوفارل و
« فرهنگ لغات گمشده» نوشته پیپ ویلیامز از دیگر آثار حاضر در فهرست نهایی بودند. هیات داوران طی بیانیهای اعلام کردند:«هیلاری منتل با داستان «چراغ و آینه»، غیرممکن را ممکن ساخت و به خواننده رمانی را ارائه کرد که هم پایان یک سهگانه فوقالعاده است و هم به تنهایی میدرخشد.»
*** درک یک پایان: جولین بارنز، نویسنده انگلیسی برنده بوکر در یادداشتی نوشت: «وقتی رمانی را به پایان میرسانم، معمولا منشأ، روند کار و دردهایش را فراموش میکنم؛ دیگر فایدهای برایم ندارند. میدانم اوایل نام یکی از دوستانم را نوشتم که در مدرسه نزدیک بودیم و بعد ارتباطمان قطع شد؛ تا اینکه نزدیک ۵۰سالگی فهمیدم او نزدیک به یک ربع قرن پیش خودکشی کرده است. خودِ مرگ مهم نبود بلکه آن بیخبری طولانی و سهمگین بود که در مرکز رمان نقش داشت. از طرفی میدانستم که میخواهم این رمان بهطور توأمان فکورانه و درامی روانشناختی باشد.دو حالت با دو سرعت متفاوت:بخش اول سرعتی یا ضدسرعتِ حافظه و بخش دوم که طولانیتر است با زمان واقعی پیش میرود. چیز دیگری که خوب به خاطر میآورم مسئله «عنوان» رمان بود.
در ابتدا آن را «ناآرامی» نام گذاشتم که آخرین کلمه رمان بود. یکی از دوستانم نگران این مسئله بود که اگر وارد کتابفروشی شوی و بپرسی «آیا ناآرامی دارید؟» ممکن است به نظر برسد در مورد روابط کارگر و کارفرمای آن فروشگاه سؤال میکنی. در نتیجه این عنوان برایم منتفی شد. در نهایت به «درک یک پایان» رسیدم. با چند نفر از دوستانم مشورت کردم. یکی از آنها اشاره کرد که یک اثر کلاسیک درباره نقد ادبی از فرانک کرمود با همین عنوان وجود دارد. چیزی دربارهاش نشنیده بودم. چندین نفر اشاره کردند که کتاب من با ایدههای او سر و کار دارد. تعجبآور است ولی خب، درسی است که این رمان به من داد.
*** هر دو جهت نگاه کن: جیسون رینالدز، نویسنده آمریکایی برای داستان نفسگیر و مهیج خود، «هر دو جهت را نگاه کن»، برنده مدال کارنگی، معتبرترین جایزه کتاب کودک بریتانیا شد. رینالدز، شاعر و نویسندهای که در حال حاضر سفیر ملی ادبیات کودک ایالات متحده است،از میان هشت فینالیست ازجمله الیزابت آسِوِدو، برنده پیشین این جایزه، به عنوان برنده انتخاب شد. مدال کارنگی که توسط کتابداران داوری میشود و قدیمیترین جایزه کتاب کودک انگلیس است، در سال ۱۹۳۶ تاسیس شد و برندگانی نظیر نوئل استریتفیلد و تری پرچت داشته است.«هر دو جهت را نگاه کن» مجموعهای از ۱۰ داستان بههم پیوسته درباره کودکانی است که در راه برگشت از مدرسه به خانه هستند.
رینالدز در این کتاب به موضوعاتی نظیر قلدری و مصیبت دیدن میپردازد که به گفته داوران سرشار از شوخطبعی، همدلی و انسانیت است و خواننده کودک را برای نگریستن به موضوعات به شیوهای متفاوت و جذاب به چالش میکشد. رینالدز گفت:«برنده شدن در این جایزه برایم شگفتانگیز است.کارنگی برایم فوقالعاده ویژه است.قبلا هم در فهرست کوتاه این جایزه قرار گرفتم که همان هم برایم به اندازه کافی خوب بود.اما اینبار دانستن این موضوع که کتابم در بریتانیا طنینانداز شده،واقعا باورنکردنی بود؛عمدتا به این خاطر که فکر میکنم به این مسئله که این تنها یک داستان انسانی است اعتبار میبخشد.» رینالدز روز چهارشنبه با گرفتن جایزه خود گفت:«هر دو جهت را نگاه کن» نگاهی به استقلال کودکان است که در حال کشف فضای مختصر سفر هر روزه خود از مدرسه به خانه هستند.