چرا هیاتهای مذهبی سختتر زیربار قواعد کرونایی رفتند؟
روزنامه هفتصبح، مصطفی آرانی| یک: یک میز بزرگ سفید در محل سابق پادگان صفر شش ارتش. این همه دکور هیات جدیدی است به نام «عشیره عاشورا». هیاتی که سخنرانی حامد کاشانی است، از روحانیون جوانی که خیلی روی مقولههایی مثل ولایت امام علی و مرزبندی با اهل سنت، تاکید دارد. مداحان محمود کریمی و حنیف طاهری. محمود کریمی همان مداحی است که پارسال، به دلیل شرایط کرونایی، به صورت پیاده در خیابان راه رفت و روضه خواند.
دو: محمود کریمی، تنها مداحی نیست که امسال هم روضه و نوحه خود را به فضای باز منتقل کرده است. تقریبا تمام بدنه مداحان مشهور و بدنه اصلی، امسال قواعد کرونایی را رعایت کردند. در شمیران محمدحسین پویانفر، هیاتش را در حیاط امامزاده صالح برگزار میکند. در غرب تهران، مجید بنی فاطمه، مداح معروف غرب تهران که قبلا در اشرفی اصفهانی روضه میگرفت مثل پارسال ظاهرا با همکاری بنیاد مستضعفان پارکینگ پارک ارم را گرفته و روضه خود را برگزار میکند. عبدالرضا هلالی و حیدر خمسه در میدان امام خمینی هیات برگزار میکنند.
آنها قبلا معمولا سالن ورزشگاه شهدای هفتم تیر را برای هیات خود میگرفتند که در همان اطراف یعنی شمال پارک شهر است. محمدرضا طاهری، مداح کلاسیک تهرانی با پسرش این روزها در ستاد فرماندهی نیروی انتظامی تهران بزرگ هیات دارد. سعید حدادیان هم در غرب تهران هیات خود را در فضای باز برگزار میکند و میثم مطیعی هیاتش را برده در امامزاده قاضی صابر، در ونک، هیات میگیرد. او البته گفته دو بار هیات میگیرد. یک بار عصر و یک بار شب و دلیل اصلیاش هم کرونا است.
سه: این اما بخشی از هیاتهای تهران هستند که زیر نور رسانهها هستند و تقریبا کار دیگری هم از آنها انتظار نمیرود. با این حال همه هیاتهای تهران، این طور نیست. جواد مقدم، محبوب جوانترها است و امسال در پیشوای ورامین، هیات خود را گرفته است. فاصلهگذاری؟ اصلا. ماسک؟ شوخی میکنید. مهدی اکبری را که دیدید در مشهد. در حسینیه کربلاییهای تهران، محمد فصولی کربلایی، مداح ایرانی - عراقی منبر دارد.
در این حسینیه حتی سال گذشته هم قواعد کرونایی رعایت نشده است. البته فقط این جوانها نیستند که به رعایت این قواعد اعتقادی ندارند. این شبها گذارتان اگر بیفتد به مسجد ارگ یا صبح زود در چهارراه مخبر الدوله تهران، سری بزنید به حسینیه صنف لباسفروشها خواهید دید که منصور ارضی نیز به این مسائل بیاعتقاد است و هیات خود را با قواعد خودش برگزار میکند. ارضی، ماه رمضان امسال حتی در ستایش کسانی که با وجود «قفل بر درب» به پای منبر او آمده بودند؛ شعری خوانده بود.
چهار: اختلاف مداحان، ریشه در یک اختلاف عمیقتر دارد. اختلافی که میان دو سیره علما وجود دارد. برخی از علما هستند که طرفدار حداکثر شعائر هستند و به مراسمهای اینچنینی اهمیت زیادی قائل هستند ولی برای برخی دیگر، شعائر تا حدی مشخص اهمیت دارد. برای نمونه اول میتوان به آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد. کسی که در کنار آیات فاضل لنکرانی و تبریزی در زمانی که فاطمیه و شهادت حضرت زهرا (س) در ابتدای دهه ۸۰ مورد تشکیک قرار گرفت؛راهپمیایی سالانه مراجع تقلید آن هم با پای پیاده در قم را طرحریزی کردند.
در این طیف مرجع تقلید دیگری نیز به نام آیت الله سید صادق شیرازی وجود دارد که البته تعداد زیادی از مقلدان ثروتمند او در کشورهای عربی سکونت دارند و دارای نظرات متفاوتی در زمینه قمه زنی و … است و به دلیل زوایایی که با اندیشه حکومت اسلامی دارد؛ معمولا در ایران نادیده انگاشته و حتی توسط برخی از طرفداران حاکمیت، به او مرجع انگلیسی نیز اطلاق شده است. سید صادق شیرازی ۶۲ ساله است و جوانتر از تقریبا همه مراجع تقلید کنونی و ممکن است در آینده بسیاری از مقلدان مراجع سنتی و شعائری مثل مقلدان آیت الله وحید، به او رجوع کنند و چنین اندیشهای در جامعه جای پای سفتتری داشته باشد.
پنج: البته به نظر میرسد که این اختلاف دستکم در میان مومنین و متدینین امسال کمتر است. چرا؟ سال گذشته واقعا دو دسته فرد مذهبی داشتیم. افرادی که معتقد بودند باید به هیات رفت و به کرونا نباید اعتنایی داشت و افرادی که میگویند باید به حفظ سلامتی توجه کرد. دسته دوم واقعا طرفداران همین سبک زندگی دینی شعائری بودند و اغلب از مقلدان علمای سنتی. اما امسال و بیش از همه با مشاهده آمار اندک کرونا در عراق، آن هم عراقی که حتی یک روز هم حرمها و عزاداری را تعطیل نکرده است؛ ظاهرا طرفداران سلامتی، بیش از پیش به طرفداران حضور در هیات به هر قیمت، نزدیک شدند و حتی در سطح عالی نظام نیز هشدارهایی که سال گذشته شاهد آن بودیم را مشاهده نمیکنیم.
شش: با این حال نگرانی شخصی برخی از مداحان و البته تلاش برای انتشار تصویری درست از هیات باعث شده که تصویر هیاتهای اصلی امسال، کمافیالسابق مثل سال گذشته، هیاتهایی با فاصلهگذاری اجتماعی و رعایت پروتکلهای بهداشتی باشد در صورتی که در واقعیت، حاشیه هیاتهای امسال بر متن غلبه دارد و در آن حاشیه، احتمال یا میل به رعایت پروتکلهای بهداشتی نزدیک به
صفر است.