چرا نباید از پرداخت انواع مالیات بترسیم؟
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | راه زیادی باقی مانده تا بتوانیم در چاههای نفت را ببندیم و کشور را با درآمدی غیر از فروش نفتخام بچرخانیم. آخرین آمارها که مربوط به سال ۹۶ است نشان میدهد درآمدهای مالیاتی تنها ۷۰درصد از خرجهای کشور را تامین میکند. تازه از سال ۸۰ تا حالا کلی پیشرفت کردهایم سهم درآمدهای مالیاتی از کل مخارج کشور را ۲۰درصد افزایش دادهایم تا کمتر به صادرات نفت نیاز داشته باشیم. نفتی که حتی اگر مطابق پیشبینیها برای سال ۱۴۰۰ به حدود ۸۰دلار برسد، ما نهایتا بتوانیم آن را با قیمت ۷۰دلار بفروشیم و در حالت خوشبینانه روزی یکونیم میلیون بشکه نفت صادر کنیم.
اگر بخواهیم دیگر نگران تحریمها و قیمت نفت نباشیم، راه چاره تامین هزینهها از مالیات است. مالیاتها به طور کلی به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشوند. که هر کدام نیمی از درآمدهای مالیاتی را تشکیل میدهند. عمده مالیات غیرمستقیم مربوط به مالیات ارزش افزوده و عمده مالیات مستقیم مربوط به واردات کالاهاست اما در این بین مردم هم سهمی از درآمدهای مالیاتی دارند که اغلب در قالب مالیات بر درآمد پرداخت میکند.
این درآمد میتواند حقوق ماهانه یا درآمد خریدوفروش ملک، خرید سکه از بانک مرکزی، اجاره خانهو…. باشد. در این گزارش سراغ انواع رفتهایم که در روزها و ماههای اخیر کلی سروصدا به پا کردهاند. ایندرحالی است که اغلب آنها مثل مالیات سکه و درآمد اجاره، افراد بسیار محدودی را شامل میشوند و مبلغ آنها برای سرمایهدارها چندان بالا نیست. برخی از آنها هم مثل مالیات خانههای خالی نه تنها برای ایجاد درآمد، بلکه بیشتر برای ساماندهی بازار اجاره و مجبور کردن صاحبخانهها به اجاره دادن خانهشان در نظر گرفته شدهاند.
*** مالیات خریداران سکه
سازمان امور مالیات، جدول مالیات سکه برای سال ۱۴۰۰ را منتشر کرده است. مقایسه این جدول با نمونه سال گذشته نشان میدهد مالیات سکه بیش از دو برابر شده و حتی سقف معافیت آن هم کاهش پیدا کرده است. اگر این موضوع شما را نگران میکند، باید بدانید که جامعه هدف مالیات سکه بسیار کوچک و میزان آن نسبت به سودی که نصیب خریداران سکه شده چندان چشمگیر نیست.
جامعه هدف: کسانی که در سال ۹۹ از بانک مرکزی سکه خریده باشند، مشمول مالیات سکه خواهندشد. نکته عجیب اینجاست که در سالهای ۹۶ تا ۹۸ بانک مرکزی طرحهای پیشفروش سکه داشت و تعداد زیادی در این طرحها صاحب سکه با قیمت پایینتر از بازار میشدند اما در سال ۹۹ چنین طرحی اجرا نشده و تعداد افراد مشمول این مالیات بسیار محدود است.
میزان مالیات: سازمان امور مالیاتی کسانی که کمتر از پنج سکه از بانک مرکزی دریافت کردهاند را از پرداخت مالیات معاف کرده است. پنج تا ۱۵ سکه مشمول مالیات ۹۶۰هزار تومانی، ۱۵ تا ۲۵سکه مشمول مالیات یک میلیون و ۲۶۰هزار تومانی و ۲۵ تا ۱۰۵سکه مشمول مالیات یک میلیون و ۶۰۰هزار تومانی خواهد بود. کسانی که بیش از ۱۰۵سکه گرفتهاند باید اظهارنامه مالیاتی پرکنند. چنین افرادی در حال حاضر صاحب سرمایه بیش از هزار میلیارد تومان هستند.
*** مالیات خانههای خالی
مالیات خانههای خالی بعد از ششسال، قانونگذاری قرار است امسال اجرایی شود. سامانه املاک و اسکان راهاندازی شده و هر کس باید محل سکونت و خانههای تحت مالکیت خود را تا ۱۹خردادماه در آن ثبت کند تا مشخص شود کدام واحدهای مسکونی خالی هستند. با این کار صاحبان واحدهای خالی شناسایی میشوند و اگر میخواهند چوبمالیات بالای سرشان نباشد، باید خانه را اجاره دهند یا بفروشند. اتفاقی که میتواند تاثیر زیادی در بازار اجاره بگذارد.
جامعه هدف: خانههای مسکونی در شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰هزار نفر در صورتی که بیش از چهارماه یعنی ۱۲۰روز خالی بمانند، واحد خالی به حساب میآیند و مشمول مالیات خواهند شد. البته واحدهای نوساز تا ۱۲ماه و واحدهای پروژههای انبوهسازی تا ۱۸ماه میتوانند خالی بمانند.
میزان مالیات: نحوه محاسبه مالیات خانههای خالی برمبنای مالیات اجاره است. اگر خانهای بیش از چهار ماه خالی بماند، پس از آن بهازای هر ماه در سال اول شش برابر، سال دوم ۱۲برابر و سال سوم ۱۸برابر مالیات اجاره، مشمول مالیات خانههای خالی خواهد شد. کسانی که بیش از پنج واحد خالی داشته باشند، مالیات دو برابری پرداخت خواهند کرد. محاسبات نشان میدهد برای مثال خانهای که ۱۰۰میلیون پول پیش و سهمیلیونتومان اجاره ماهانه داشته باشد، اگر خالی بماند باید برای سال اول ۴۹میلیونو ۸۰۰هزارتومان مالیات بپردازد.
*** مالیات بردرآمد اجاره
رقم مالیات براجاره تا حد زیادی ترسناک است اما تعداد زیادی از خانهها از پرداخت چنین مالیاتی معاف هستند. این نوع مالیات سالهای قبل هم از مالکان دریافت میشد اما از آنجاکه مبنای محاسبه مالیات خانههای خالی، رقم مالیات اجاره در نظر گرفته شده، این نوع مالیات برایمان اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
جامعه هدف: مالیات درآمد اجاره تنها شامل خانههایی میشود که متراژ آنها در تهران بالای ۱۵۰متر و در دیگر شهرها بالای ۲۰۰متر باشد. اگر خانه شما کوچکتر است، لازم نیست نگران باشید. همچنین خانههایی که پدر، مادر، همسر، فرزند یا به طور کلی افراد تحت تکفل مالک در آنها زندگی میکنند، از پرداخت مالیات اجاره معاف هستند.
میزان مالیات: مبنای محاسبه این نوع مالیات، مبلغ کل اجاره سالانه به علاوه سهدرصد پولپیش است. ۲۵درصد این مبلغ به خاطر هزینههای استهلاک و … از مالیات معاف است و ۷۵درصد آن به عنوان مبنای محاسبه مالیات در نظر گرفته خواهد شد. بعد از انجام محاسبات، ۵۰میلیون تومان اول شامل ۱۵درصد مالیات، ۵۰میلیون تومان دوم شامل ۲۰درصد و بیشتر از آن مشمول ۲۵درصد مالیات اجاره خواهد شد. مثلا خانهای با ۱۰۰میلیونپولپیش و سهمیلیون اجاره ماهانه، باید در سال هشت میلیون و ۳۰۰هزار تومان مالیات بدهند.
*** مالیات و عوارض گمرک
طرح رجیستری موبایل، واردات مسافری گوشی را رونق داده. این روزها اغلب کسانی که به سفر خارجی میروند، همراه خود یک گوشی موبایل وارد کشور میکنند. از آنجا که قیمت گوشی در خارج از کشور پایینتر از بازار ایران است، چنین کاری میتواند سودآور باشد. البته بخشی از این سود را باید خرج عوارض گمرک کنید. اتفاقی که باعث شده واردات مسافری گوشیهای ارزانقیمت صرفه چندانی نداشته باشد.
جامعه هدف: عوارض گمرک شامل حال تمام واردکنندهها و صادرکنندهها میشود ولی اشخاص عادی هم درصورتی که کالایی همراه خود به کشور بیاورند، باید مالیات و عوارض گمرک پرداخت کنند. در مورد گوشیهایموبایل این مورد اهمیت بیشتری دارد، چراکه برای رجیستری آن باید تمام مراحل قانونی واردات گوشی سپری شود.
میزان مالیات: هزینه عوارض گمرک گوشی مسافرتی معادل ۱۶درصد از ارزش اصلی خود گوشی خواهد بود. این ۱۶درصد شامل چهاردرصد حقگمرک، دودرصد حقبازرگانی، ۹درصد مالیات بر ارزش افزوده و یکدرصد عوارض هلال احمر میشود. برای مثال اگر یک گوشی iPhone 12 Pro Max هزار و ۱۰۰دلار معادل حدود ۲۴میلیونتومان در خارج از کشور قیمت دارد. برای واردات این گوشی باید ۱۶درصد این مبلغ یعنی حدود سهمیلیون و ۹۰۰هزار تومان عوارض گمرک بپردازید. قیمت این گوشی در بازار حدود ۳۳میلیون تومان است.
*** مالیات خودروهای لوکس
صاحبان خودروهایلوکس بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۰ باید مالیات بدهند. قرار است تا پایان خردادماه افرادی که مشمول این قانون هستند شناسایی شده و تا پایان بهمن فرصت دارند مالیات خودرو لوکس را پرداخت کنند. تا زمانی که این مالیات پرداخت نشود، امکان نقل و انتقال خودرو وجود نخواهد داشت و نیرویانتظامی از تعویض پلاک جلوگیری میکند.
جامعه هدف: آنطور که در قانون بودجه آمده، خودروهایی که بیش از یکمیلیاردتومان ارزش داشته باشند، خودرویلوکس به حسابآمده و صاحبان آنها باید مالیات پرداخت کنند. قیمت خودروها توسط سازمان امورمالیاتی و براساس قیمت ساخت یا واردات آن تعیین میشود. اگر ارزش مجموع خودروهای یک فرد و فرزندان کمتر از ۱۸ سال او بیش از یک میلیارد تومان باشد مشمول مالیات میشوند.
میزان مالیات: صاحبان خودروهایی که بین یک تا یکونیم میلیارد تومان ارزش دارند، باید یکدرصد از این اختلاف را مالیات بدهند. نرخ مالیات برای خودروهای بین ۱٫۵ تا سهمیلیارد تومان معادل پنجمیلیون بهعلاوه دودرصد مازاد، برای خودروهای سه تا ۴٫۵میلیاردتومان معادل ۳۵میلیون به علاوه سهدرصد مازاد و برای خودرو بالای ۴٫۵میلیاردتومان معادل ۶۵میلیون به علاوه چهاردرصد قیمت مازاد در نظر گرفته شده است. برای مثال مالیات خودروی پنجمیلیاردتومانی ۶۵میلیونتومان بهعلاوه چهاردرصد مازاد ۵۰۰میلیونی محاسبه میشود. صاحب چنین خودرویی در مجموع باید سالانه ۱۰۰میلیون تومان مالیات پرداخت کند.
*** مالیات خانههای لوکس
اگر خانه لوکس داشته باشید، علاوه بر عوارض معمول شهرداری، باید مالیات جدیدی به دولت بپردازید. این مالیات در قانون بودجه ۱۴۰۰ آمده و سازمان امور مالیاتی برای دریافت آن دست به کار شده. قرار است تا پایان خردادماه خانههای مشمول این مالیات به کمک شهرداری و وزارت راه و شهرسازی شناسایی شوند.
جامعه هدف: خانههایی که ارزش آنها کمتر از ۱۰میلیارد تومان است مشمول مالیات خانههای لوکس نمیشوند. کسانی که مجموع ارزش خانهها و ویلاهای خود و افراد تحت تکفلشان بیشتر از ۱۰میلیارد تومان باشد، مشمول این نوع مالیات هستند. خانههای نوساز در سال اول از پرداخت مالیات معاف هستند.
میزان مالیات: اگر ارزش خانه بین ۱۰ تا ۱۵میلیارد تومان باشد، مالیات یکدهمدرصد برای قیمت مازاد در نظر گرفته میشود. مالیات خانههای ۱۵ تا ۲۵میلیاردتومان معادل پنجمیلیون بهعلاوه دودهمدرصد قیمت مازاد، مالیات خانههای ۲۵ تا ۴۰میلیارد تومان معادل ۲۵میلیون به علاوه سهدهم درصد قیمت مازاد، مالیات خانههای۴۰ تا۶۰میلیارد تومان معادل۷۰میلیون بهعلاوه چهاردهمدرصد قیمت مازاد و مالیات خانههای بالای ۶۰میلیاردتومان معادل ۱۵۰میلیونتومان بهعلاوه پنج دهم درصد قیمت مازاد محاسبه میشود. برای مثال مالک خانهای که ۷۰میلیاردتومان ارزش دارد، باید سالانه ۲۰۰میلیون تومانمالیات پرداخت
کند.