چرا قم با کمترین میزان واکسیناسیون آبی شد؟
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | از روز جمعه واکسن‌هراس‌ها و ضد واکسن‌ها برای آبی شدن شهرهای قم و سیستان و بلوچستان هلهله شادی به پا کرده‌اند؛ آن هم به یک دلیل مشخص: دو شهری که بر اساس اعلام وزارت بهداشت پایین‌ترین میزان واکسیناسیون را داشتند به رنگ آبی درآمده‌اند.
یک پزشک اهل قم و همچنین رئیس مرکز ویروس شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی بهشتی توضیح مشابهی درباره این رنگ آبی دارند. آنها می‌گویند که این رنگ آبی حاصل گذراندن پیک قبلی کرونا بوده است. این دو پزشک معتقدند با موج جدید کرونا احتمالا بیشترین آسیب برای قم اتفاق خواهد افتاد. این یک پیش بینی است و ما نظری درباره آن نداریم.
یک پدیده تقریبا متناقض
روز جمعه جدول کامل رنگبندی استان‌ها منتشر شد. بعد از نزدیک به ۳۰۰ روز دیگر روی این نقشه هیچ اثری از رنگ قرمز باقی نمانده بود. این نقشه همچنین نشان می‌داد که دو استان مهم قم و سیستان و بلوچستان از رنگ نارنجی خارج شده و به رنگ آبی درآمده اند. برای اینکه متوجه عجیب بودن رنگ آبی این دو استان شوید باید دو هفته به عقب برگردیم.
۲۷ آبان اداره آمار وزارت بهداشت اعلام کرد که قم و سیستان و بلوچستان کمترین استقبال را از واکسن داشته‌اند به طوری که فقط ۴۷ درصد از قمی‌ها و ۴۵درصد از سیستان و بلوچستانی‌ها به طور کامل واکسن خود را دریافت کرده‌اند. آن زمان گیلان با ۷۵درصد واکسن در راس این جدول قرار داشت. حالا ولی چیزی که نقشه نشان می‌داد این بود که هر سه استان به رنگ آبی درآمده‌اند. چرا این سه شهر با نرخ واکسیناسیون متفاوت به یک رنگ درآمده‌اند؟
پشت رنگ آبی چه خبر است؟
استدلال اولیه پزشکان درباره این تناقض این است که رنگبندی کرونایی رابطه مشخصی با میزان واقعی ابتلا ندارد؛ بلکه فقط میزان بستری شدن فرد در بیمارستان و مرگ و میر را در نظر می‌گیرد. درنتیجه پشت این رنگ آبی ممکن است همچنان رنگ تند و تیز قرمزی در خود شهر برقرار باشد که به چشم بیمارستان‌ها نمی‌آید.
دکتر حمیدرضا قادری، پزشک اهل قم درباره این تغییر رنگ نظر قاطعی دارد. او می‌گوید که هم‌شهری‌هایش نباید به این رنگ دلخوش باشند. حرف او این است که این رنگ آبی حاصل به پایان رسیدن پیک پنجم کرونا بوده و نشان دهنده بی‌اعتبار بودن واکسیناسیون نیست. او می‌گوید: « قدرت تخریب ویروس در پایان همه سوش‌ها ضعیف و ضعیف‌تر شده است.
این ماجرا هم دو دلیل دارد: یکی ابتلای طولانی‌مدت مردم و دیگری واکسیناسیون. ولی آیا ویروس به همین شکل باقی می‌ماند؟ نه. رفتارشناسی ویروس در همه این مدت نشان داده که در هر ۱۰۰ روز به شکل یک پیک جدید بروز خواهد کرد. گیلان و قم هر دو امروز آبی هستند اما اینکه دربرابر پیک بعدی به چه رنگی درآیند به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از آنها همین واکسیناسیون است.»
این پزشک به صورت مفصل این توضیحات را می‌دهد: « ما تا به پوشش‌دهی صد درصدی واکسن نرسیدیم ویروس درحال چرخش است. ممکن است واکسن‌هراس‌ها از این رنگ آبی خوشحال شوند اما واکسن نزدن آنها تاثیری در این ماجرا نداشته؛ چراکه سرنوشت آخر هر ویروس این است که ضعیف شود. پس چرا با وجود این سرنوشت ما بر روی واکسیناسیون اصرار می‌ورزیدیم؟ به این علت که فقط با واکسن است که می‌توانیم از سلامت افراد ضعیف‌تر محافظت کنیم.»
پیک بعدی: آخر آذر
به گفته این پزشک اولین پیک کرونا اسفند سال ۱۳۹۸ ظهور کرد. بعد از آن پیک بعدی در گرمای تیرماه خود را نشان داد. حدود ۱۰۰ روز بعد در آبان ماه پیک دیگری از راه رسید که برای اولین بار میزان مرگ و میر را به ۳۰۰ نفر رساند. پیک چهارم بار دیگر در اسفند ماه شکل گرفت. در سال ۱۴۰۰ پیک پنجم مرگ و میر را به ۷۰۰ نفر رساند و به همین دلیل باید در اواخر آذر ماه منتظر پیک ششم باشیم.
این پیک احتمالا حاصل سویه جدیدی خواهد بود که اولین بار در ژوهانسبورگ دیده شده و حالا حضور آن در اروپا هم تایید شده. با این حال در قم اینطور که رئیس سازمان نظام پزشکی این استان گفته کلاس‌های واکسن‌هراسی در ۱۰سطح برقرار است. این موج‌های مخالفت نه فقط در ایران بلکه تا امروز حتی در اتریش، هلند، بلژیک، دانمارک، ایتالیا، سوییس و کرواسی هم در قالب تظاهرات خشونت‌بار تکرار شده است.
به همین خاطر هم رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم روز جمعه گفته بود که این استان بیشترین استعداد را برای ورود به پیک ششم دارد. در حال حاضر نرخ واکسیناسیون کرونا در این استان ۱۵ درصد پایین‌تر از میانگین کشوری بوده و ممکن است با کمی کار فرهنگی و مشارکتی بتوان این فاصله را جبران کرد. به گفته این پزشک ۲۰ درصد از جمعیت واکسن نزده در قم، افرادی هستند که دچار تردید هستند و با قانع کردن این گروه مسیر رسیدن به واکسیناسیون ۸۰ درصدی شهر آسان‌تر خواهد شد.
نقشه‌ها همیشه ۴ هفته از بحران عقب هستند
یکی دیگر از افرادی که تاکید دارد هیچ رنگ آبی نمی‌تواند خبر خوشحال کننده‌ای برای واکسن‌هراس‌ها به ارمغان بیاورد رئیس مرکز ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و استاد این دانشگاه است.
دکتر علیرضا ناجی معتقد است که رنگ آبی مستقیما نشان دهنده ضعیف شدن پیک پنجم است. او به روزنامه هفت صبح می‌گوید: «هر پیکی پایینی و بالایی دارد و هیچ پیکی تا ابد ادامه نخواهد داشت. به همین خاطر نباید این رنگ آبی را به واکسن ربط دهیم. همین که شهری مانند قم با کمترین میزان واکسن به رنگ آبی درآمده، خودش نقض کننده این قرائت از نقشه رنگبندی کرونا در کشور است.» از طرف دیگر ویروس تغییرات زیادی می‌کند و این در افت و خیز موج ها موثر است.
او می‌افزاید: «آبی و زرد شدن نقشه‌های ما معیار درستی ندارد و فقط زمانی که بحران رخ می‌دهد به رنگ قرمز درمی‌آیند. ما همیشه ۳ تا ۴ هفته عقب هستیم و در این رنگبندی واریانت‌ها را در نظر بگیریم. برای مثال وقتی سویه آلفا وارد خوزستان شد باید این استان به رنگ قرمز درمی‌آمد ولی این اتفاق بعد از افزایش مبتلایان افتاد. به همین ترتیب در جهش دلتا هم باید همین اتفاق تکرار می‌شد ولی تنها کاری که ما کرده‌ایم این بوده که بحران را کنترل کنیم و از آن پیشگیری نکرده‌ایم.»
به گفته او سویه‌ها به صورت طبیعی با واکسیناسیون و عفونت دسته جمعی کمتر می‌شوند ولی سویه‌های جدیدی در راه هستند که با یک فاصله زمانی اتفاق می‌افتند. این بار با سویه جدید چه تفاوتی بین قم و گیلان خواهد بود؟ این پزشک اینطور جواب می‌دهد: «همانطور که در غرب سویه‌های جدید بین واکسینه نشده‌ها رخ می‌دهد، در سویه بعدی هم اپیدمی در قم بیشتر خواهد بود.»
