چرا فقط ۳۰ لیتر بنزین؟
روزنامه هفت صبح، اکرم محمدی| اعمال محدودیت دریافت بنزین تا سقف ۳۰ لیتر در بعضی از استان‌های مرزی و بعضی از استان‌های پرمصرف، حالا با سوال عضو کمیسیون انرژی مجلس و از آن‌طرف با پاسخ رئیس کانون جایگاه‌داران سوخت ابعاد جدیدی پیدا کرده است. دولت برای اجرای این طرح دو هدف مهم معرفی کرده است؛ هدف اول جلوگیری از قاچاق بنزین در استان‌های مرزی مثل سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه و خراسان جنوبی اعلام شد.
هدف دوم هم بهینه‌سازی مصرف سوخت بود، اینکه با اجرای این طرح آمار مصرف سوخت در استان‌های پرمصرف را پایین بیاورند. اما بعد از اجرای این طرح در چند استان بزرگ هیچ آماری درباره کم شدن قاچاق و یا مدیریت مصرف سوخت منتشر نشد. همین موضوع باعث شده پرویز محمدنژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس روز گذشته یک سوال مهم درباره این طرح اعمال محدودیت بپرسد اینکه: «محدودیت در دریافت بنزین تا سقف ۳۰ لیتر چه تاثیری در مدیریت مصرف می‌تواند داشته باشد تا اینکه فرد بتواند یکجا بنزین خود را دریافت کند.» همایون صالحی رئیس کانون جایگاه‌داران سوخت در گفت‌و‌گو با هفت صبح به هر دو سوال این نماینده مردم لنگرود در مجلس پاسخ داده که در ادامه این مطلب می‌خوانید.
بحث قاچاق منتفی است
مهمترین دلیل برای اجرای طرح محدودسازی عرضه سوخت، جلوگیری از قاچاق بنزین در استان‌های مرزی عنوان شد، اما حالا رئیس کانون جایگاه‌داران سوخت به هفت صبح میگوید بحث قاچاق کلا منتفی است و این طرح هیچ کمکی در جلوگیری از قاچاق سوخت نکرده است. او میگوید: «این طرح محدودسازی عرضه سوخت از طرف بعضی از جایگاه‌ها در بعضی از مناطق تقریبا از سال گذشته آغاز شد ولی از ابتدای امسال یک مقداری گسترش پیدا کرد.
بهانه اصلی این طرح هم این بود که هم مصرف سوخت را بهینه کنند و هم اینکه جلوی قاچاق را بگیرند. اما من به شما می‌گویم که هیچ اتفاقی نیفتاد. قاچاق اصلی از جاهای دیگر است و با چند میلیون لیتر انجام می‌شود. امیدوارم بعد از 43 سال مسئولان به این نتیجه برسند که قاچاقچی کیست و چه کسانی می‌توانند 45 کیلومتر خط لوله برای قاچاق بکشند و با کشتی‌های میلیون لیتری سوخت این مملکت را خارج کنند.
در غیر این صورت جایگاه‌دار با چند لیتر بنزین که نمی‌تواند قاچاق کند. یا یک فردی که پراید دارد با 30 لیتر بنزین به کجا می‌خواهد برسد. امیدوارم مسئولان به خودشان بیایند و متوجه شوند که این راهش نیست. افرادی هستند که 30 لیتر سهمیه بنزین‌شان را برای کمک به خرجی خانه می‌فروشند. این را من می‌دانم و بارها هم گفته‌ام که این راهش نیست. فقط عرصه به مردم تنگ می‌شود.»
یک طرح شکست‌خورده
دومین هدف اجرای طرح محدودسازی دریافت بنزین بهینه کردن مصرف سوخت بود. یعنی آمار مصرف بنزین را در استان‌های پرمصرف پایین بیاورند. طبق اعلام مدیر تامین و توزیع سوخت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در شش ماهه اول 1401، متوسط مصرف بنزین روزانه در ایران، معادل 102.7 میلیون لیتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، جهش 24درصدی داشته است.
در فصل تابستان 1401 نیز، مصرف سوخت افزایش داشته به‌گونه‌ای که میانگین مصرف روزانه بنزین به 105 میلیون لیتر و میانگین مصرف روزانه نفت‌گاز نیز به 106 میلیون لیتر رسیده که نسبت به تابستان 1400، به‌ترتیب 21درصد و 6.6درصد افزایش داشته‌اند. بیشترین افزایش مصرف بنزین نیز با ثبت رکورد 120 میلیون لیتر در روز، مربوط به روزهای پایانی شهریورماه 1401 بوده است.
سوالی که مطرح می‌شود این است که دریافت بنزین تا سقف 30 لیتر توانسته به کاهش مصرف بنزین در بعضی از استان‌های پرمصرف کمک کند؟ صالحی در پاسخ به این سوال میگوید: «بهینه کردن مصرف سوخت با این روش جای شگفتی دارد. وقتی هنوز هیچ دستوری برای کارخانه‌هايی که خودروهای پرمصرف می‌سازند نیست، چطور می‌توانند مصرف سوخت را بهینه کنند. وقتی هنوز وضعیت حمل‌‌و‌نقل عمومی خراب است، چطور می‌توان به نتیجه این طرح حتی نزدیک شد.
به نظر من این طرح نه‌تنها نتیجه نداده بلکه کاملا شکست خورده است. وقتی نگاه‌ها به همه استان‌ها به یک شکل نیست این طرح به‌جایی نمی‌رسد. در یک استانی که نمی‌توانم نامش را ببرم 33درصد افزایش سوخت داشتیم ولی مسئولان هیچ محدودیتی برای عرضه سوخت در این استان اجرا نکردند. ولی برای کرمانشاه و کردستان با 13درصد افزایش سوخت سریع طرح محدودسازی را اجرایی کردند و کارت‌های آزاد جایگاه‌دارها را هم گرفتند.»
صالحی میگوید برای اینکه مطمئن شویم این طرح شکست خورده فقط کافی است نگاهی به آمارها بیاندازیم. او میگوید: «اگر امروز بگویند نسبت به شهریور ماه آمار مصرف بنزین مثلا در کرمانشاه و کردستان پایین آمده باید بگوییم برای این است که در شهریور ماه مردم سفر رفته‌اند و حالا خانواده‌هایی که فرزند مدرسه‌ای دارند دیگر سفر نمی‌روند.
همیشه همین است در همه آمارها در شش ماهه دوم سال مصرف بنزین کاهش پیدا می‌کند. مهم این است که آمار مهرماه امسال را با سال گذشته مقایسه کنند اگر امسال کمتر بود شاید این طرح جواب بدهد ولی مهم این است که این‌طور نیست و میزان مصرف همان اندازه سال گذشته است.» البته او یک دلیل مهم دیگر برای کم نشدن مصرف سوخت در این استان‌ها دارد.
به گفته رئیس کانون جایگاه‌داران سوخت محدویت عرضه بنزین در یک استان ممکن است آمار مصرف را در آن استان پایین بیاورد اما باعث می‌شود آمار مصرف بنزین در استان همجوار بالا ببرد که در این صورت هم هیچ کمکی به بهینه‌سازی مصرف سوخت نمی‌کند.
صالحی در ادامه میگوید: «بارها درباره این موضوع به مسئولان نامه نوشته‌ام، به رئیس شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی زنگ زده‌ام و توضیح داده‌ام این روش به‌جایی نمی‌رسد.
مسئولان می‌گویند از شورای تامین استان حکم گرفته‌اند و می‌توانند این طرح را اجرا کنند. من بارها توضیح داده‌ام این طرح فقط مردم را اذیت می‌کند و جایگاه‌دارها را از انتفاع حداقلی بی‌بهره می‌کند. مثلا خود من برای اینکه به تهران بیایم فقط می‌توانم 30 لیتر بنزین در پمپ بنزین‌های کرمانشاه بزنم.
من که با 30 لیتر بنزین به تهران نمی‌رسم به همین دلیل به اولین روستای استان همجوار که استان همدان است می‌روم و باکم را پر می‌کنم. بیشتر مردم هم همین کار را انجام می‌دهند و به استان‌های همجوار می‌روند. بعد می‌گویند مصرف بنزین را کم کردیم. نه کم نکردید فقط مصرف بنزین در استان همجوار را بالا بردید.»
