چرا باید نوشیدنی تلخ را انتخاب کنیم؟
روزنامه هفت صبح | قبل از اینکه انواع طعم‌ها به ماءالشعیر اضافه شود و پای ماءالشعیرهای گازدار و میوه‌ای به بازار باز شود این نوشیدنی به خاطر طعم تلخ و گسی خاصش طرفداران ویژه و محدود خودش را داشت اما برنامه‌های مفصل توسعه محصول سراغ این خوراکی هم رفت و کم کم ماءالشعیرهایی با مزه میوه‌های مختلف از لیمو گرفته تا انار و هلو راهی بازار شد و بعد هم نوبت به ماءالشعیرهای گازدار رسید که کار را تمام کردند و حالا این نوشیدنی در سوپرمارکت‌ها جایگاه ویژه خودش را بین نوشیدنی‌های محبوب پیدا کرده است.
حالا صنعت ماءالشعیرسازی در ایران موقعیت خاصش را پیدا کرده است. از یک طرف این نوشیدنی بعد از چای، نوشابه‌های گازدار، شیر و قهوه جایگاه پنجمین نوشیدنی‌های محبوب را به خودش اختصاص داده و از طرف دیگر هر روز لیست بلندبالاتری در مورد فواید جایگزینی آن با نوشابه به گوش می‌رسد.
ماءالشعیر دقیقا چیست؟
ماءالشعیر نوشیدنی ساخته شده از تخمیر جو و مالت به همراه بعضی افزودنی‌های خاص از جمله رازک است که در این ترکیب پیچیده اسید فولیک، ویتامین‌های گروه B و پلی فنل‌ها که از مواد مفید برای بدن هستند، وجود دارند. به گفته رومن مارتینز کارشناس اسپانیایی رژیم و صنایع غذایی، این پیچیدگی نشان از خواص بسیار ماءالشعیر و وجود آنتی‌اکسیدان‌های بسیار مفید در آن است.
فواید موجود در جو و مالت
مالت حد واسط دانه جو است و جزو ترکیبات کربوهیدرات به شمار می‌رود. به این ترتیب در فرآیند تهیه این نوشیدنی شرایط تخمیر ایجاد شده و یک مقدار از این کربوهیدرات‌ها به کربوهیدرات‌های حد واسط شکسته می‌شوند که هضم و جذب‌شان خیلی راحت است. این مواد در بدن سوخت می‌شود و تولید انرژی می‌کنند. به همین دلیل هم می‌توان گفت که ماءالشعیر کالری قابل توجهی دارد. عصاره حاصل از مالت هم شامل فیبرهای غذایی است که این فیبرها اثرات زیادی از جمله تنظیم عملکرد روده، کاهش خطر بیماری‌های قلبی و بعضی انواع سرطان بر بدن می‌گذارند.
بر اساس گفته کارشناسان صنایع غذایی، هر ۱۰۰ گرم جو شامل ۱۱ گرم آب، هشت گرم پروتئین، ۷۸ گرم مواد نشاسته‌ای، ۱۶ میلی‌گرم کلسیم، ۱۸۹ میلی‌گرم فسفر، دو میلی‌گرم آهن، سه میلی‌گرم سدیم، ۱۶۰ میلی‌گرم پتاسیم و ۲۰ میلی‌گرم ویتامین‌های B1، B2 و B3 است. همه اینها را بگذارید کنار مضرات مصرف نوشابه تا دقیقا متوجه شوید که چرا کارشناسان اصرار دارند که اگر گزینه آب روی میز نیست بهتر است که ماءالشعیر را انتخاب کنید.
رازک، تلخ‌مزه پرفایده
رازک گیاهی است علفی، چندساله و بالا رونده که عصاره آن خواص طبی زیادی از جمله دفع سنگ کلیه، ادرارآور بودن، ضدعفونی کننده دستگاه گوارش و دستگاه تنفس دارد. از خواص دیگر این ماده می‌توان به ضد درد، ضد باکتری، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، معرق، هضم کننده، ملین، خلط آور، قارچ کش، خواب‌آور، شیر افزا، مسهل، مقوی اعصاب، مقوی معده و آرام بخش اشاره کرد که البته مزه تلخ ماءالشعیر هم مربوط به همین رازک است.
ماءالشعیر به عنوان یک نوشیدنی، مقداری از مایعات بدن را تامین می‌کند و از ۲۰ نوع اسید آمینه ضروری، ۱۶ مورد در این نوشیدنی موجود بوده و در هر لیتر از آن، تقریبا ۲۰ میلی‌گرم ویتامین C وجود دارد. از سوی دیگر کسانی که به هر دلیل دچار کمبود ویتامین از جمله گروه B هستند می‌توانند از این نوشیدنی در برنامه غذایی خود استفاده کنند.
تاثیر آن بر افزایش رشد مو و جلوگیری از ریزش آن و تاثیر مثبت روی پوست نیز از سایر فواید ماءالشعیر است که به عنوان نوشیدنی برای خانم‌های باردار و شیرده نیز مفید است، چراکه ماءالشعیر با توجه به داشتن انواع جوانه‌ها به ویژه جوانه جو در ازدیاد شیر مادر موثر بوده و علاوه بر این، سبب افزایش میزان چربی شیر می‌شود.
بازار پیچیده ماءالشعیر در ایران
البته با اینکه این روزها تعداد برندهای فعال در صنعت ماءالشعیرسازی کم نیستند، هنوز مشتریان ایرانی تعهد خاصی به تولیدکنندگان ماءالشعیر نشان نمی‌دهد و وقتی پا به سوپر مارکت‌ها می‌گذارند، دلسترهای بهنوش و جوجو و ایستک چندان برایشان تفاوتی نمی‌کند. اما شاید سوال اینجا باشد که در چنین بازار کم‌رغبتی، برندهای ماءالشعیرسازی چطور به حیات خود ادامه می‌دهند و تعداد آنها در بازار داخلی کم هم نیست.
قدیمی‌ترین کارخانه تولید ماءالشعیر در کشور، متعلق به برند بهنوش ایران است؛ کارخانه‌ای که از ۵۰ سال پیش با اسم ایران‌مالتا مشغول تولید بوده و بعد از انقلاب هم با تغییر رویه تولیدی خود، بی‌وقفه به تولیدش ادامه داده است. امروز شرکت بهنوش با اضافه‌کردن محصولات دیگری در کنار دلسترهای خود، سهم عمده‌ای از بازار ماءالشعیر را به خود اختصاص داده است و آمار فروش آن نشان می‌دهد که هنوز هیچ‌یک از برندهای داخلی به پای آن نرسیده‌اند.
مشتریان بی‌وفای دلستر
با وجود اینکه سهم برند بهنوش از بازار ماءالشعیرسازی هیچ‌وقت به زیر ۵۰ درصد نرسیده و آمار و ارقام شرکت می‌گویند میزان تولید آن در سال ۹۱ بیشتر از یک میلیون واحد روزانه بوده است، به نظر می‌رسد هنوز مشتریان وفاداری برای بهنوش در بازار وجود ندارد. یک پژوهش بازاریابی می‌گوید ۸۵ درصد خریداران ماءالشعیر در ایران، توجهی به نام محصول خریداری شده ندارند و در اکثر موارد فقط با بردن اسم «دلستر» به دنبال ماءالشعیر می‌روند.
هرچند بهنوش محصول خود را با نام دلستر به بازار روانه کرده و به ظاهر برند دلستر، نام تجاری ماءالشعیر شده، اما برای مشتریان دلستر به معنای ماءالشعیر برندهای مشابهی چون ایستک، جوجو و عالیس هم هست. یکی از دلایل این عدم وفاداری به برند را می‌توان در مصرف محدود ماءالشعیر در کشور مرتبط دانست. سرانه مصرف نوشابه‌های گازدار بین ایرانی‌ها رقم بالای ۳۰لیتر را نشان می‌دهد، درحالی که سرانه مصرف ماءالشعیر در کشور ۴.۵ لیتر بیشتر نیست. بخشی از ماجرا هم به روند بازاریابی این محصول برمی‌گردد و برای همین هم هست که مسئولان بهداشت و درمان ترجیح می‌دهند که ماءالشعیر را به جای نوشابه جا بیندازند.
