چرا باید به سیر نزولی دلار خوشبین باشیم؟
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | دیروز دلار به رکورد تاریخی خود یعنی مرز ۲۰هزار تومان نزدیک شد و دوباره نگرانیهایمان از بازار ارز بالا گرفت. اتفاقاتی که در دوهفته اخیر افتاده، ما را یاد ۲۱ماه پیش میاندازد. منظورمان اتفاقات شهریور و مهرماه ۹۷ است که دلار هر روز کانال عوض میکرد و نهایتا در هفته اول مهرماه با صعود به مرز ۲۰هزار تومان، رکوردی تاریخی از خود برجا گذاشت. اتفاقاتی که این روزها در بازار ارز شاهد آن هستیم، درست مثل همان زمان است.
تا نیمه خردادماه دلار در محدوده ۱۷هزار و ۵۰۰تومان آرام گرفته بود و حتی زمزمههایی از کاهش قیمت ارز به کانال ۱۶هزار تومانی به گوش میرسید. شهریورماه ۹۷ هم شرایط تقریبا به همین شکل بود. از نیمه شهریورماه تا پایان آن، دلار روی مرز ۱۴هزار تومان درجا میزد و از محدوده ۱۳هزار و ۷۰۰تومان تا ۱۴هزار و ۴۰۰تومان خارج نمیشد.
این دو رقم تشکیل یک کانال داده بودند که انگار دلار بعد از نوسانات عجیب و غریب سال ۹۷ در آن حبس شده بود. ۳۱شهریورماه دلار در بالاترین محدوده این کانال یعنی ۱۴هزار و ۵۰۰تومان قرار داشت و با شروع نیمه دوم سال همهچیز بههم ریخت. اول مهرماه دلار تا مرز ۱۵هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرد و به حدود ۱۴هزار و ۹۰۰تومان رسید. این تازه آغاز ماجرا در هفته پرتلاطم ابتدای مهرماه بود.
دوم مهر دلار در ادامه روند صعودی به مرز ۱۶هزار تومان رسید، سوم مهرماه تا ۱۷هزار تومان پیشروی کرد و چهارم مهرماه با یک جهش بلند به مرز ۲۰هزار تومان پرید تا عجیبترین هفته بازار ارز رقم بخورد. دلار روزانه هزار تومان گران میشد و خیلیها از ارزانی آن ناامید شده بودند، تا اینکه پنجم مهرماه ورق بهکلی برگشت. دلار سقوط خود را آغاز کرد و در اولین گام، به محدوده ۱۷هزار و ۵۰۰تومان بازگشت.
شرایط در ادامه طوری پیش رفت که دلار ظرف مدت یکهفته به ۱۳هزار و ۳۵۰تومان برگشت. این نرخ مربوط به ۱۴مهرماه است. روند نزولی دلار همینجا متوقف نشد و ادامه آن دلار را تا ابتدای آذرماه به کانال ۱۱هزار تومان کشاند. اگر خیلی خوشبین باشیم، میتوانیم این احتمال را در نظر بگیریم که ممکن است دلار دوباره همین روند را طی کند و بعد از صعود عجیب و غریب خود در روزهای اخیر، یک روند نزولی طولانیمدت پیش روی خود ببیند.
*** تغییرات قیمت دلار در یک هفته گذشته
دلار از وقتی ۱۸هزار تومان شد، بیخ گلویمان را گرفت. از همان موقع بود که بازی دلار شروع شد و حالا این روزها به اوج خودش رسیده است. شنبه ۲۴خردادماه دلار ۱۷هزار و ۹۶۰تومان قیمت داشت. یکشنبه از مرز ۱۸هزار تومان عبور کرد و تا ۱۸هزار و ۲۰۰تومان پیشروی کرد. دوشنبه روند بازار ارز نشان داد این تو بمیری، از آن تو بمیریها نیست. در این روز قیمت دلار به ۱۸هزار و ۳۵۰تومان رسید و سهشنبه ۲۷خرداد شاهد نرخ ۱۸هزار و ۶۳۰تومانی برای هر دلار آمریکا بودیم. تعطیلی چهارشنبه یک وقفه کوتاهمدت در روند افزایش قیمت دلار انداخت اما در روز پنجشنبه با وجود نیمهتعطیل بودن بازارها شاهد صعود دلار به محدوده ۱۸هزار و ۸۲۰تومان بودیم.
اتفاقات سیاسی روز جمعه حکم تیر خلاص را برای بازار ارز داشت. طوری که شنبه اول هفته دلار با پرش ۵۰۰تومانی به ۱۹هزار و ۳۴۰تومان رسید. این روند عجیب و غریب باعث شد دلار دیروز یکشنبه در نزدیکی مرز ۲۰هزار تومان قرار بگیرد و حدود ۱۹هزار و ۸۰۰تومان قیمتگذاری شود. حالا بیم و امیدها برای رسیدن دلار به مرز ۲۰هزار تومان بیشتر از هر زمان دیگری است. برخی معتقدند روند صعودی دلار همچنان ادامه خواهد داشت و برخی دیگر که مثل ما خوشبینتر هستند، میگویند این روند صعودی امروز و فردا متوقف میشود و شاهد تکرار اتفاقات مهر ۹۷ خواهیم بود. آنها معتقدند دلار روی مرز ۲۰هزار تومانی دوام نخواهد آورد.
*** یک پیشبینی خوشبینانه از روند پیشروی دلار
شرایط با مهرماه ۹۷ مو نمیزند. بررسی نمودار تغییرات دلار در یکماه گذشته و مقایسه آن با شهریور ۹۷ نشان میدهد دوباره همان اتفاقات درحال تکرار شدن است. آن زمان دلار از نیمه شهریور تا پایان آن در محدوده ۱۴هزار تومان قرار داشت. امسال هم از اول خرداد شاهد آرام گرفتن دلار در محدوده ۱۷هزار و ۷۰۰تومان بودیم.
آن زمان سیر صعودی از اول مهرماه و نرخ ۱۴هزار و ۵۰۰تومان شروع شد و به ۲۰هزار تومان رسید، این بار ۲۴خردادماه و نرخ ۱۸هزار تومانی برای دلار آغازگر روند عجیب و غریب بود و باعث شد دلار به نزدیکی مرز ۲۰هزار تومان برسد. شباهت چشمگیر نمودارهای تغییرات قیمت دلار در شهریور ۹۷ و خرداد ۹۹ تا حد زیادی ما را به آینده امیدوار کرده است. در صورتی که همان اتفاقات تکرار شود، میتوانیم انتظار یک روند نزولی طولانیمدت را در بازار ارز داشته باشیم. درست مثل آن چیزی که در سال ۹۷ رخ داد. از چهارم مهرماه آن سال که دلار سقوط آزاد خود را از مرز ۲۰هزار تومان شروع کرد، قیمت هر دلار آمریکا ابتدا به ۱۷هزار و ۷۰۰تومان در ششم مهرماه کاهش پیدا کرد و در ادامه روند نزولی، نهم مهرماه وارد کانال ۱۵هزار تومان شد و ۱۵هزار و ۶۵۰تومان قیمت خورد.
این روند نزولی قیمت دلار را تا ۱۲مهرماه به ۱۴هزار و ۱۰۰تومان و تا ۱۴مهرماه به ۱۳هزار و ۳۵۰تومان کشاند. در صورت تکرار این اتفاق میتوانیم دست کم به دلار ۱۵هزار تومانی امیدوار باشیم. البته روند سال ۹۷ به همینجا ختم نشد. قیمت دلار تا آخر مهرماه در محدوده ۱۳هزار و ۳۰۰ تا ۱۳هزار و ۸۰۰تومان باقیماند. آبانماه بعد از افزایش کوتاهمدت به محدوده ۱۴هزار و ۵۰۰تومان رسید و تیر خلاص در آذرماه به پیکر بیرمق دلار شلیک شد. منظورمان هفت آذرماه است که دلار تا ۱۱هزار و ۶۰۰تومان عقبنشینی کرد و تا پایان آن ماه به کانال ۱۰هزار تومانی رسید. روند نزولی قیمت دلار در نیمه دوم سال ۹۷ با فرارسیدن سال نو میلادی و افزایش تقاضا برای خرید دلار به پایان رسید. بعضی کارشناسان با مقایسه نمودارها میگویند، احتمال تکرار این روند نزولی سهماهه در بازار ارز وجود دارد. هرچند برخی دیگر همچنان به این بازار بدبین هستند.
*** چند نشانه امیدوارکننده برای آینده بازار
از زمان شروع روند صعودی قیمت دلار، عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی چند یادداشت اینستاگرامی منتشر کرده و نسبت به تلاطم بازار ارز واکنش نشان داده است. همتی میگوید، ارزش ذاتی نرخ ارز با در نظر گرفتن متغیرهای اقتصادی، سیاسی و روانی قطعا پایینتر از نرخی است که امروز در بازار خرید و فروش میشود. او میگوید نمیتوان محدودیتهای ایجادشده برای کشور را در نظر نگرفت، ولی ثبات نرخ واقعی ارز برای بانک مرکزی مهم است.
صرافیها در روزهای گذشته همگام با بازار آزاد قیمت روی تابلوهایشان را افزایش دادهاند. رئیس بانک مرکزی در توضیح این اقدام صرافیها میگوید، افزایش نرخ خرید و فروش صرافیها برای جلوگیری از آربیتراژ اتفاق افتاده. چراکه با بهوجود آمدن فاصله بین قیمت دلار در صرافیها این فرصت برای دلالها پیش میآید تا با خرید دلار از صرافی و فروش آن در بازار آزاد سود به جیب بزنند.
رئیس بانک مرکزی به کاهش تلاطم در بازار ارز امیدوار است و میگوید تجربه دوسال گذشته بهخصوص تا مهرماه ۹۸ نشان داده، نرخ ارز قابل کنترل است و با وجود التهابات آبان ۹۸، ورود ایران به لیست سیاه FATF، شیوع کرونا و افت شدید قیمت نفت که هرکدام تاثیر افزایشی در نرخ ارز داشتند، بانک مرکزی از تمام ظرفیتها برای ثبات قیمت ارز استفاده کرده است. همتی میگوید، جو روانی ناشی از قطعنامه شورای حکام آژانس، نباید باعث دریافت سیگنال اشتباه شود.
گزارشهای میدانی از بازار ارز و صرافیها نشان میدهد، ورود ارزهای خانگی به بازار سرعت گرفته. صرافیها میگویند، درخواست برای خرید ارز نسبت به روزهای قبل بیشتر شده اما به گفته دلالان مردم اکثرا فروشنده شدهاند. بنابراین بهنظر میرسد مردم سعی دارند با خرید ارز از صرافی و فروش بلافاصله آن در بازار آزاد از تفاوت حدود ۴۰۰تومانی که بین این دو نرخ وجود دارد، نهایت استفاده را بکنند.
شنیدهها حاکی از آن است که بانک مرکزی اخیرا تزریق دلار به بازار را شروع کرده.
مسئول یکی از صرافیهای خیابان فردوسی میگوید، خبر گرفتیم بانک مرکزی بیشتر از قبل تزریق دارد و احتمالا هفته آینده این تزریق بیشتر ادامه داشته باشد. یکی دیگر از صرافهای قدیمی از صعودی شدن فروش حوالههای ارزی در بازار دوم میگوید و پیشبینی میکند در هفته آینده با کاهش قیمت مواجه خواهیم شد. با کنار هم گذاشتن نشانههایی مثل تعداد زیاد حوالههایی که در نیما فروخته شده، وضعیت اسکناس صرافیها و فروش حوالههای ارزی در سنا میتوان نتیجه گرفت که بانک مرکزی مداخله بیشتری در بازار ارز داشته باشد.
بعضی از فعالان بازار ارز امیدوار هستند که در هفتههای پیشرو شاهد افزایش فروش دلار در بازار و مدیریت آن باشیم. آنها میگویند قطعنامه شورای حکام صرفا اثر روانی بر بازار ارز دارد و در روزهای آینده این اثر خنثی میشود و شاهد بازگشت قیمت دلار خواهیم بود. در طرف مقابل، بعضی معتقدند روند صعودی قیمت دلار ادامه خواهد داشت و چارهای جز وارد شدن به کانال ۲۰هزار تومانی نیست.