پیشروی طرفداران واردات خودرو
روزنامه هفت صبح | واردات خودروهای خارجی از آن موضوعاتی است که مخالفان و موافقان جدی دارد اما در ماههای گذشته هر حرفی که در این مورد زده شده و هر تصمیمی که گرفته شده، اهمیت دوچندان داشته است، چراکه بهنظر میرسد تصمیم دولت برای آزاد کردن واردات جدی است و مجلس هم چراغ سبز نشان داده اما هر لحظه ممکن است با مخالفت در سایر نهادها یا چرخش ماجرا به سمت مسائل حساس، کل موضوع مسکوت گذاشته شود.
چراکه دولت نشان داده اهل شاخ و شانه کشیدن و ایستادن در مقابل مخالفان دست راستی نیست و شاید اصلا مایل نیست که کار را به اینجا بکشاند، کما اینکه بیشتر مقاومتها در برابر مخالفان واردات از سوی مجلس بوده و نه دولت، حتی وقتی صحبت از اختیارات دولت در این حوزه بوده، این نمایندههای موافق واردات بودند که تاکید کردند دولت برای واردات خودرو نیاز به مصوبه مجلس و تایید شورای نگهبان ندارد، چون ممنوعیت واردات مصوبه هیات دولت بوده و نه مجلس که حالا برای لغو چنین مصوبهای نیازی به طی شدن روندهای قانونی از اینسو باشد.
این حرف وقتی مطرح شد که خبر رسید مجمع تشخیص مصلحت نظام برای سومین بار پیاپی با واردات خودرو مخالفت کرده است. دو بار قبل این لایحه از سد شورای نگهبان هم گذشته بود. نمایندهها البته به همین هم بسنده نکرده و اعلام کردند که اصلا در این مورد اختلاف غیرقابلحلی بین مجلس و شورای نگهبان نیست که نیاز به ورود مجمع به ماجرا باشد اما بههرحال کیست که نداند اگر بزرگان عضو مجمع تصمیم به مخالفت قاطع با چنین کاری بگیرند، چقدر انجام کاری خلاف آن از سوی دولت سخت و بعید بهنظر میرسد. حالا مرور صف مخالفان و موافقان و بررسی وضعیت مواضع دو طرف در جبهه نبرد به ما نشان میدهد که چه درگیری سنگینی برقرار است اما شاید بتوان گفت که اوضاع کمی به سمت موافقان چرخیده است.
ماشین خارجی ابزار مانور تجمل
با وجود اینکه گفتیم بهنظر میرسد زور موافقان واردات خودروی خارجی در حال چربیدن است اما تازهترین اتفاق یک مخالفت سرنوشتساز است که از سوی یکی از چهرههای پرنفوذ و قدیمی مجمع تشخیص مصلحت نظام شنیده شده است. آیتالله مصباحیمقدم دیروز به برنا گفته که واردات خودروی خارجی میتواند عامل مانور تجمل باشد. حرفهای او نه فقط از جنبه جایگاه خودش اهمیت دارد، بلکه رویکردی که برای مخالفت انتخاب کرده هم مهم بهنظر میرسد.
او که دانشآموخته و استاد اقتصاد است، در این مسئله خاص ترجیح میدهد مسائلی مثل رقابت و تاثیر رقابت در کیفیت محصول را فراموش کند. او در جواب اینکه واردات میتواند به بالا بردن رقابت و کیفیت خودروهای داخلی کمک کند، گفته: «بهبود کیفیت خودروهای داخلی به آن است که خودروسازان متعهد و مکلف به بالا بردن کیفیت خودرو و رساندن آن به حد استانداردهای جهانی شوند و این امر فارغ از مسئله واردات خودرو معنی پیدا میکند. چند سال پیش مجلس مصوبهای برای کاهش تعرفه واردات خودرو داشت تا قیمت خودرو پایین بیاید؛ حضرت آقا دیداری از ایرانخودرو داشتند، آنجا فرمودند راه بهبود کیفیت خودرو لزوما واردات خودرو نیست و آن حرف زمانی بیان شد که ما مشکلی از نظر تامین ارز نداشتیم.»
او در جای دیگری هم گفته: «برای ما اولویت، تامین ارز کالاهای اساسی است، اینکه مجلس به دنبال این است که راهی را برای واردات خودرو باز کند، با این تصور که خودروهای خارجی وارد و موجب رقابت داخلی و کاهش قیمت میشود، به نظر من دور از آبادی است و هدف را تامین نمیکند.
چرا که خودروهایی که وارد میشوند در کلاس عمومی نیست، بلکه خودروهای با کلاس بالا است و این خودروهای با کلاس بالا در رقابت با خودروهای کلاس عمومی برای مردم ما نیست. واردات خودرو نوعی مانور تجمل را در جامعه ما دامن میزند، بههرحال ارزی که میتواند اختصاص پیدا کند به کالاهای اساسی، حرکت میکند به سمت واردات خودرو، ولو اینکه کسی بگوید این ارز از صادرات خودرو و قطعات خودرویی به دست آمده و امثال اینها. حقیقت این است که راههای توجیه فراوان است اینکه در شرایطی که با محدودیت منابع ارزی روبهرو هستیم، این منابع ارزی برای تامین کالاهای ضروری مردم تامین شود نه برای یک پدیده لوکس که مصرفکنندهاش ثروتمندان جامعه هستند نه توده و عامه مردم.»
این حرف در حالی زده شده که میدانیم قبلا رهبری با عبارت «جولان خودروهای لوکس» به وضعیت تردد خودروهای گرانقیمت در خیابانها انتقاد کرده بودند و حالا استفاده از ادبیات مشابه میتواند تاثیر این حرفها را چندبرابر کند. و این درحالی است که طرفداران واردات خودرو بیشتر تاکیدشان بر ورود خودروهای میان قیمت و ارزان است و حرفی از خودروهای لوکس زده نشده است.
تضعیف تولید داخلی
مصباحیمقدم تنها مخالف پرچمدار واردات خودروهای خارجی در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست. مصطفی میرسلیم که همزمان نماینده مجلس و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است یکی دیگر از کسانی است که از هیچ فرصتی برای مخالفت با این موضوع نمیگذرد. بخصوص که او در ایران خودرو پروژه ای را نیز پیش می برد و به شکل استراتژیک ترجیح می دهد شاهد نمونه های خارجی در صنعت خودرو نباشد.
او حدود یک هفته حرفهایی شبیه مصباحیمقدم زد و گفت که فعلا ارز مملکت نباید برای خرید خودرو خرج شود و کالاهای اساسی اولویت دارند، او از زاویه دیگری هم با واردات خودروهای خارجی مخالفت کرد و گفت که این کار به صنعت کشور آسیب میزند و میتواند باعث رکود و بیکاری شود. او گفت: «خوشبختانه در سالهای اخیر زحمات زیادی در این زمینه کشیده شده که نشان میدهد صنعت خودرو داخلی ما حرکت اصلاحی خوبی را در زمینههای فنی آغاز کرده است، اما هنوز این اقدامات تکمیل نشده است و باید این روند اصلاحی ادامه پیدا کند.» این که این حرکت اصلاحی قرار است چقدر طول بکشد و چرا اصلا ورود خودروی خارجی حرکت اصلاحی را کند می کند مشخص نیست.
اواخر اردیبهشت خارجیها میآیند
به فاصله بسیار کمی از حرفهای مصباحیمقدم و چند روز بعد از حرفهای میرسلیم خبرگزاری تسنیم که کاملا رویکرد اصولگرایی دارد و قبلا بارها دیدهایم که توانسته جریانسازی کند، در گزارشی تاکید کرد: «جدای از این مباحث، همانطور که پیشتر تأکید شد، بحث واردات خودرو در حیطه مقررات بوده و نیاز به قانون خاصی که الزاماً در مجلس شورای اسلامی تصویب و ابلاغ شود، ندارد.»
بخش مهمتر گزارش تسنیم آنجاست که بهنظر میرسد در حال اعلام زیرپوستی یک خبر است: «به عبارت سادهتر موضوع واردات خودرو در سال ۹۷ توسط دولت ممنوع شد و ظاهراً بعد از مکاتبه رسمی رئیسجمهور در خصوص ساماندهی آشفتهبازار خودرو قرار است در پایان اردیبهشتماه بحث واردات خودرو نیز تعیین تکلیف شود.» البته ممکن است بگویید که این خبر خیلی هم زیرپوستی و حتی جدید نیست اما باید گفت که اگرچه رئیسی چنین زمانبندی را برای واردات دستور داده بود اما هنوز اجرای این دستور قطعی بهنظر نمیرسید و حالا تسنیم خبر از جدی بودن آن میدهد.
مجمع مخالفتی نکرده
غیراز خبری که تسنیم منتشر کرده، نکته دیگری که وقتی حرفهای مصباحیمقدم را میشنویم کمکمان میکند که خودمان را نبازیم و به پیروزی جبهه موافقان امیدوارتر باشیم، حرفهای دو روز پیش آیتالله آملیلاریجانی است. او که از جفا به مجمع تشخیص مصلحت نظام انتقاد کرده بود، ماجرا را اینطور توضیح داد که «مخالفت هیات عالی نظارت، مبتنی بر مبانی است که انشاءالله در جلسات مجمع تشخیص در مورد مصوبه اصراری مجلس بیشتر روشن خواهد شد و چهبسا برخی از کسانیکه از مخالفان نظر مجلس هستند، نسبت به اصل واردات خودرو ایرادی نداشته باشند و اشکال آنان بر سر نحوه تجویز آن باشد.»
تاکید بر جادههای امن با واردات
در کنار همه این کشمکشها نباید موضع پلیس راهور ناجا را در مورد استاندارد و ایمنی خودروهای تولید داخل و پایین آمدن آمار تصادفها و فوتی با واردات خودروهای خارجی دست کم گرفت. موضوعی که اخیرا بیشتر شنیده میشود. همین هفته پیش سردار سیدکمال هادیانفر، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی در مصاحبهای که بازتاب زیادی هم پیدا کرد گفت: «یک خودرو باید زیبا بوده و تمایل به خرید در آن ایجاد شود. دوم کیفیت آن است.
سوم ایمنی آن و چهارم ارزانقیمت بودن آن است. حالا باید ببینیم که آیا واقعا این چهار مزیت در خودروهای تولید داخل وجود دارد؟» رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی بار دیگر انتقادات تندی را در مورد کیفیت خودروهای داخلی مطرح کرده و واردات خودرو را عاملی موثر در کاهش شمار جانباختگان حوادث رانندگی دانست: «همه ما باید از تولید داخل حمایت کنیم اما تولید داخل باید کیفی و ایمن باشد.
این خودروهای تولید داخل ما که اتفاقا همگی وابستگی ارزی هم دارند در برخی از قطعات دچار مشکل هستند و مصداق همان ضربالمثل «هرچقدر پول میدهی همانقدر آش میخوری» است، قطعات این خودروها دچار مشکل است.» او از ارسال نامهای به رئیسجمهور در همین مورد هم خبر داد که نشان میداد اینبار واقعا پلیس میخواهد در این مورد پای کار بایستد.