پشت پرده برکناری ناگهانی مدیرعامل شستا
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | محمد رضوانی‌فر، مدیرعامل شستا به شکل غیرمنتظره‌ای و با دستور محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی عزل شد. این برکناری دقیقه نودی با توجه به اینکه فقط چند روز به پایان دوره وزارت شریعتمداری مانده و وزیر جدید(حجت عبدالملکی) همین هفته به احتمال قوی رای اعتماد می‌گیرد، اتفاق عجیبی بود. اگرچه این تصمیم در هیات مدیره شستا گرفته شده اما منابع خبری متعدد نوشتند این تصمیم با اراده شخص وزیر کار اجرایی شده.
هیات مدیره شستا چهار عضو داشت. یکی اکبر ترکان بود که اردیبهشت ماه امسال در ۶۹ سالگی درگذشت و کسی جایگزین او نشد. نایب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل که خود محمدرضوانی‌فر بود. دیگر عضو موظف هیات مدیره محمود ملکوتی‌خواه است و نفر چهارم هم سید ضیاالدین شجاعی برهان بود که به عنوان عضو غیرموظف حضور داشت و در حال حاضر به جای رضوانی‌فر سرپرست شستا شده. بنابراین خیلی ساده‌انگارانه است که تصور کنیم بدون دستور وزیر برای این جابه‌جایی درون این هیات مدیره با ترکیب فعلی تصمیم‌گیری شده باشد. حالا معما این است که پشت پرده چه خبر بوده؟
از یکسو نزدیکان شریعتمداری می‌گویند رضوانی‌فر منابع پرداخت حقوق بازنشستگان را گروگان گرفته و مشغول لابی برای ابقا و همکاری با دولت جدید بوده. مشابه اقدامی که میعاد صالحی مدیرعامل پیشین صندوق بازنشستگی کشوری سعی داشت انجام بدهد و خود را به اصولگرایان نزدیک کرد که به سرعت برکنار شد. از طرف دیگر خود رضوانی‌فر می‌گوید سود شستا را قبل از برگزاری مجمع از من می‌خواستند و ندادم. در عین حال یک عده از این برکناری ابراز خوشحالی کردند چون مدعی هستند رضوانی‌فر عامل کمبود سرم در کشور است. بورسی‌ها هم به دلایلی که در ادامه توضیح می‌دهیم از کل این اتفاقات عصبانی هستند.
سهم شستا در حقوق بازنشستگان
در مورد اینکه پشت پرده این برکناری چیست با چند روایت مواجهیم. اصل ماجرا این بوده سازمان تامین اجتماعی برای پرداخت حقوق بازنشستگان نیاز به پول شستا داشته اما رضوانی‌فر به دلایلی که محل مناقشه است در مقابل این درخواست مقاومت کرده. این نکته را باید بگوییم که شستا در حقیقت اسم اختصاری شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی است و همانطور که از اسمش پیداست وظیفه‌اش سرمایه‌گذاری با منابع و حق بیمه افراد تحت پوشش این سازمان است تا این سود صرف پرداخت مستمری و تعهدات سازمان تامین اجتماعی شود.
مجموع سرمایه‌ای که از این شرکت در بورس ثبت شده ۱۴٫۲ هزار میلیارد تومان است و اخیرا بحث افزایش سرمایه و رسیدن این رقم به بیش از ۱۸۰ هزار میلیارد تومان مطرح شده. گفته می‌شود هر ماه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد حقوق‌های پرداختی بازنشسته‌ها وابسته به درآمدهای این شرکت است. با توجه به اینکه گفته شده مجموع حقوق پرداختی ماهانه بازنشستگان تامین اجتماعی به ۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده پس هر ماه باید بین ۲٫۵ تا ۳٫۴ هزار میلیارد تومان از درآمدهای شستا عاید تامین اجتماعی شود که رقم قابل توجهی است.
لابی مدیرعامل معزول برای پست گرفتن؟
این تفاوت و تنوع روایت‌ها درباره برکناری رضوانی‌فر هم از همین نقطه شروع می‌شود. از یک طرف نزدیکان وزیر رفاه می‌گویند رضوانی‌فر با گروگان گرفتن منابع مورد نیاز حقوق بازنشستگان، مشغول لابی برای پست گرفتن در دولت جدید بوده. چندی پیش هم بعضی مدعی شده بودند که او در حال برنامه‌ریزی برای وزیر شدن در دولت رئیسی است. به طور مثال پیام برازجانی دستیار رسانه‌ای محمد شریعتمداری توئیت کرده: «اینکه مدیری مهمترین مسئولیتش که تامین منابع مالی حقوق بازنشستگان است را رها و حقوق بازنشستگان را گرو نگه دارد و بچسبد به لابی و پست پخش کردن برای حضور در دوره بعد، خیلی مذموم هست. خداحافظ آقای رضوانی‌فر، حالا با فراغ بال بچسب به لابی‌گری. وزیر تا آخرین لحظه قانونا مسئولیت دارد.»
یا دیدگاه مشابهی را حسن صادقی از فعالان کارگری مطرح کرده و در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفته: «تا همین حالا هم آقای شریعتمداری در تغییر مدیر این مجموعه کوتاهی کرده است. امروز ۳۱ام مرداد است و هنوز گروهی از بازنشستگان و مستمری‌بگیران تامین اجتماعی موفق به دریافت حقوق خود نشده‌اند که این ناشی از نگاه بسته آقای رضوانی‌فر به مقوله تامین اجتماعی است. شستا باید هر ماه مبلغی بین ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان به تامین اجتماعی پرداخت می‌کرد تا سازمان تامین اجتماعی بتواند پاسخگوی پرداختی‌هایش باشد. متاسفانه آقای رضوانی‌فر به هیچ‌یک از تعهداتش در این مورد عمل نکرد.
آقای رضوانی‌فر موضوع پرداختی به ما بازنشستگان و تعهداتش به سازمان تامین اجتماعی را کار خلاف قانون می‌داند اما ماهانه چند صد میلیارد تومان به مدیران زیرمجموعه‌های شستا در قالب حقوق، پاداش، اضافه‌کار و… پرداخت می‌کرد. حقوق‌هایی که به بستگانی که به صورت اتوبوسی و قطاری وارد پیکره شستا و زیر مجموعه شدند، به صورت غیرقانونی پرداخت می‌شد.» این بخش از اظهارات حسن صادقی هم ماجرای جدیدی را فاش می‌کند که گفته: «رضوانی‌فر را در شستا به کار گرفتند؛ در حالی که در برابر پرداخت ۲۲۰۰ میلیارد تومان در خرداد ماه به تامین اجتماعی برای پرداخت معوقه فروردین ماه مقاومت می‌کرد و به تعهدش عمل نمی‌کرد. روی همین کوتاهی سازمان تامین اجتماعی را با بهره ۲۴ درصد استقراض می‌کند تا بتواند معوقه بازنشستگانش را پرداخت کند.»
روایت رضوانی‌فر از برکناری ناگهانی
خود محمد رضوانی‌فر اما روایت متفاوتی از این ماجرا دارد. مصاحبه مشابهی از او همزمان در خبرگزاری فارس و تسنیم منتشر شده که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید:درباره علت برکناری چیزی که بنده می‌دانم علت، پیگیری سازمان تامین اجتماعی برای دریافت سود سهام زودتر از موعد قانونی از شستا بوده است. از روزی که شستا بورسی شد، براساس اساسنامه نمونه بورس، قانون تجارت و قانون بازار سرمایه این شرکت دیگر نمی‌تواند رفتاری متفاوت نسبت به سهامداران داشته باشد و باید حقوق همه سهامداران را به طور مساوی رعایت کند.
قبل از بورسی شدن شستا شاید آقایان در سازمان تامین اجتماعی می‌توانستند هر وقت خواستند به شستا دست اندازی کنند و منابع آن را بردارند و دارایی‌اش را بفروشند اما بعد از بورسی شدن که یکی از دلایل و مزایای آن بود از حیاط خلوت خارج شد و دست‌اندازی به منابع آن غیرقانونی شد.سهامداران وقتی می‌توانند سود عملکرد شرکت را دریافت کنند که مجمع عمومی برگزار شده باشد و پیش از آن امکان‌‌پذیر نیست. این پرداخت علی‌الحساب و زودتر از موعد قانونی و زودتر از برگزاری رسمی مجمع خلاف قانون است.
حتما پیگیری پرونده‌های حقوقی در فقره ایران‌سازه و خیلی از موضوعات دیگر حتما در ایجاد دشمن برای ما بی‌تاثیر نبوده است. بخشی از این بی‌اخلاقی‌ها در فضای رسانه‌ای کسانی هستند که ذینفع در پرونده ایران سازه بودند. مستندات آن در سازمان بازرسی، وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه وجود دارد و همه مطلع هستند و حتما آنها هم بی‌تاثیر در فشارهای وارده نبوده است.
خوشحال‌ها و عصبانی‌ها
دو گروه هم نسبت به برکناری رضوانی‌فر واکنش‌هایی نشان دادند که خیلی ارتباطی به علت اصلی عزل او نداشت. عده‌ای از این بابت ابراز رضایت کردند که مدعی هستند رضوانی‌فر عامل اتفاقاتی مثل کمبود سرم یا گرانی سیمان در کشور بوده. به طور مثال سیده فاطمه موسوی شاعر و نویسنده توئیت کرده: «عامل اصلی کمبود سرم در کشور برکنار شد. محمدرضوانی مدیرعامل شستا که کارخانه سرم سازی شهید قاضی تبریز رابه حالت اورهال درآورده بود توسط محمدشریعتمداری برکنار شد.»
یا توئیت‌هایی مشابه هم با همین مضمون در مورد قیمت سیمان و دارو منتشر شده. اکانت‌ها و کانال‌های بورسی اما از همان زمان اعلام این خبر نسبت به این اتفاقات ابراز نارضایتی کردند. آنها می‌گویند برکناری ناگهانی مدیرعامل شستا اتفاق مثبتی برای بازار سرمایه نیست. واقعا هم همینطور شد و در حالی که کل بورس مدتی است سبزپوش شده دیروز نماد شستا در محدوده منفی کار خود را تمام کرد. هرگونه بحران در این مجموعه می‌تواند روی رشد بسیاری از شرکت‌های بورسی زیرمجموعه این شرکت هم تاثیر منفی بگذارد و به همین دلیل بورسی‌ها از اتفاقات اخیر عصبانی هستند.
