پرچمداران آنتن تلویزیون در دهه ۹۰
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | برای تلویزیون ما با این‌همه شبکه، ۱۲ برنامه و سریال که در دهه ۹۰ برند شدند، عدد کمی است. تازه؛ اگر شرایط مناسب بود می‌شد از برخی از نام‌های این گزارش چشم پوشید. تعدادی از برنامه‌ها این فرصت را داشتند که عنوان برند بگیرند، اما از آن بهره نبردند. مثلا نگاه یک که همچنان روی آنتن است می‌توانست خلأ برنامه‌های گفت‌وگومحور جدی را پر کند.
یا شب‌های هنر شبکه چهار نتوانست موفقیت دو قدم مانده به صبح را تکرار کند. در این دهه برنامه‌های کودک مثل کلاه‌قرمزی و پسرخاله یا عمو پورنگ متولد نشدند، بلکه موفقیتشان تداوم یافت. در میان برنامه‌های مذهبی هم سمت خدا را داریم که متولد دهه ۸۰ است. تعدادی سریال و برنامه هم وجود دارند که «باکیفیت» هستند، اما نمی‌توان آنها را برند دانست.
مثلا سریال «نون.خ» هنوز موقعیت پایتخت را به دست نیاورده و منجر به کشف استعدادها نشده است و تا رسیدن به جایگاه این سریال فاصله دارد. چند سریال خوب دیگر هم در این دهه متولد شد؛ از جمله لیسانسه‌ها که قصه آن و شخصیت‌هایش مورد استقبال طیف زیادی از مخاطبان قرار گرفت… در ادامه مرور دهه ۹۰، این‌بار نوبت به برنده‌های تلویزیونی رسیده است، این گزارش را بخوانید.
*** پایتخت / سیروس مقدم
* چگونه برنده شد: سیروس مقدم به عنوان کارگردان و محسن تنابنده در مقام طراح، در فرصتی نه‌چندان زیاد ایده پایتخت را اجرایی کردند که نوروز ۹۰ از شبکه یک پخش شد. تنها چند قسمت کافی بود تا تکیه‌کلام‌های سریال سر زبان‌ها بیفتد: حساس نشو، مسیج مسیج، ناهار نخردمه و … این موفقیت باعث شد فصل‌های بعدی پایتخت ساخته شود و هربار بیننده اثری پخته‌تر را شاهد باشد. حالا پایتخت در کنار محبوب‌ترین سریال‌های ایرانی قرار گرفته است.
* در چه دوره‌ای ساخته شد: سال ۹۰ مهدی فرجی مدیر شبکه یک بود و با حمایت مستقیم او پایتخت ساخته شد.
* ویژگی‌های منحصربه‌فرد: سریال پایتخت فرصتی فراهم کرد تا بازیگرانش بیش از پیش بدرخشند. آنها پیش‌تر در سینما، تئاتر و تلویزیون صاحب موفقیت بودند، اما این پایتخت بود که شهرتشان را عمومی کرد. محسن تنابنده و نقی حالا دیگر از سوی مخاطب غیرقابل تفکیک هستند! احمد مهران‌فر، ریما رامین‌فر، نسرین نصرتی، مهران احمدی، بهرام افشاری، هومن حاجی‌عبداللهی و علیرضا خمسه با پایتخت درخشیدند و به اوج محبوبیت رسیدند. این سریال، همچنین کمدی‌های فراموش‌شده روستایی را بار دیگر زنده کرد. از آن‌سو تکیه‌کلام‌هایش وارد ادبیات رسمی شد. پایتخت گویش مازندرانی را هم به مخاطب گسترده شناساند.
* چه وضعیتی دارد: بعد از حواشی فصل ششم، سرنوشت ساخت ادامه پایتخت مبهم است.
*** فوتبال ۱۲۰ / عادل فردوسی‌پور
* چگونه برنده شد: فروردین سال ۹۲، عادل فردوسی‌پور یکی از ایده‌های طلایی‌اش را اجرا کرد. او مدت‌ها تصمیم داشت یک برنامه برای فوتبال خارجی بسازد که منظری متفاوت داشته باشد. فوتبال ۱۲۰ که با اجرای حمید محمدی روی آنتن رفت لقب نود خارجی گرفت، اما از همان قسمت‌های اول می‌شد تفاوت‌ها را حس کرد. فوتبال ۱۲۰ به دلیل ریتم بالا و تنوع آیتم‌ها خیلی زود مورد توجه قرار گرفت. مستندهای موضوعی، خلاصه بازی‌ها، تحلیل عملکرد تیم‌ها و بازیکن‌ها به همراه گفت‌وگو با فوتبالیست‌ها و کارشناسان خارجی از فوتبال ۱۲۰ یک برنامه جذاب ساخت. در فصل‌های بعد محمدحسین میثاقی مجری شد که با بازگشت محمدی، عیار برنامه بالاتر رفت.
* در چه دوره‌ای ساخته شد: فوتبال ۱۲۰ در دوران مدیریت فرشاد صادقی در شبکه ورزش ساخته شد.
* ویژگی‌های منحصربه‌فرد: آیتم‌ها و مستندهای فوتبال ۱۲۰ از فیلتر این برنامه می‌گذرد و به همراه اطلاعات مضاعف و زیرنویس فارسی (حتی برای کپشن نتیجه و نام گلزن‌ها) در اختیار بیننده قرار می‌گیرد. مصاحبه با لژیونرها و فوتبالیست‌های خارجی دیگر امتیاز برنامه است. آیتم فان با اجرای ابوطالب حسینی دیگر برگ برنده فوتبال ۱۲۰ محسوب می‌شود که بعد از میثاقی فرمت بهتری پیدا کرد.
* چه وضعیتی دارد: در فصل جدید هنوز فوتبال ۱۲۰ روی آنتن نرفته و این شائبه ایجاد شده که عادل فردوسی‌پور در مقوله تهیه‌کنندگی هم با محدودیت‌هایی مواجه است. شبکه سه اما نظر دیگری دارد و گفته مشکلی نیست!
*** عصر جدید / احسان علیخانی
* چگونه برنده شد:سال ۹۷ احسان علیخانی جسورترین تصمیم حرفه‌ای زندگی‌اش را گرفت. او برنامه ماه عسل را که با حضور خودش برند ماه رمضان تلویزیون شده بود رها کرد و سراغ اجرایی کردن ایده عصر جدید رفت. در تلویزیون برنامه‌های زیادی به تقلید از نمونه‌های موفق خارجی ساخته شده است، اما معدودی موفق بوده‌اند. علیخانی هم عصر جدید را با الگوبرداری از امریکاز گات تلنت ساخت و در همان قسمت اول ثابت کرد برنامه‌اش منطبق با ذائقه مخاطب است. عصر جدید هم ساختاری مستحکم دارد و هم اجرای شرکت‌کننده‌ها جذاب است.
* در چه دوره‌ای ساخته شد:عصر جدید در دوره مدیریت علی فروغی در شبکه سه به آنتن رسید.
* ویژگی‌های منحصربه‌فرد: جای یک برنامه بیگ‌پروداکشن که بتواند استعدادها را «به درستی» محک بزند خالی بود. دستاورد عصر جدید نه فقط سرگرم کردن مخاطب است، بلکه دو نتیجه مهم به همراه داشته. این برنامه باعث معرفی استعدادهای «همه» می‌شود؛ از فلان کودک روستایی تا شرکت‌کننده پایتخت‌نشین. گشایشی که در زندگی شرکت‌کننده‌ها رقم خورده نیز حائز اهمیت است.
* چه وضعیتی دارد: فعلا به دلیل کرونا ادامه ساخت فصل دوم عصر جدید متوقف مانده است. همزمان فراخوان فصل سوم برنامه منتشر شده. به نظر می‌رسد عصر جدید تا سال‌ها بتواند یکه‌تازی کند و همچنان در صدر محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیون قرار گیرد.
