پدیده جدید چهار دُزی‌ها برای گرفتن کارت واکسن
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| بعد از آن روزهایی که افراد باید برای یک دُز واکسن ماه‌ها در صف می‌ماندند، اخیرا پدیده جدیدی در حال شکل‌گیری است؛ پدیده افراد سه یا چهار دُزه. این گروه شامل افرادی می‌شود که قبل از آزاد شدن واکسن برای همه سنین، خارج از سیستم وزارت بهداشت سهم خود را از این داروی مقابله با کرونا دریافت کرده‌اند و حالا با اجباری شدن کارت واکسن مجبور به تزریق دوباره آن شدند. همین فرآیند باعث شده که برخی از این افراد مجموعا ۴ دُز واکسن بزنند. البته این تمام قصه نیست؛ آنها روایت‌های مختلفی از پیچ‌و‌خم‌های گرفتن کارت واکسن دارند که در گزارش زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
۶ میلیون تومان هر دُز
«م» و «ا» هر دو ابتدای خرداد ماه و سپس ماه بعد از آن دو دُز واکسن سینوفارم زدند. برای این کار آنها به یک واسطه نفری ۶ میلیون تومان پول دادند. انگیزه‌شان هم این بود که طبق محاسبه آن زمان، باید تا آذرماه منتظر رسیدن نوبتشان می‌ماندند و به‌خاطر همین دیگر صبر نکردند و خارج از نوبت کار خود را انجام دادند. بعد از اینکه وزارت بهداشت خبر داد که کم‌کم تزریق واکسن و داشتن کارت اجباری خواهد شد، آنها راه دیگری برای گرفتن این کارت پیدا نکردند. اینطور شد که طبق روایت خودشان دوباره مجبور شدند برای گرفتن کد و کارت واکسن، دو دُز دیگر هم تزریق کنند. یعنی در مجموع چهار دُز واکسن دریافت کرده‌اند که این حتی از تعداد دُزهای کادر درمان کشور هم بیشتر است.
تزریق واکسن پروازی
«س» یک جوان ۳۱ساله است که تیرماه دُز اول واکسن خودش را زده. او می‌گوید که دوستش یک ویال مدرنا را با هواپیما از سوئد با خود آورده و آن را در یخچال هواپیما داخل یک فلاسک یخ گذاشته بود. به گفته او تا پای دوستش به ایران رسید، «س» واکسنش را داخل ماشین در همان فرودگاه تزریق کرد. برای دُز دومش هم به همین روش بار دیگر آسترازنکا گرفت. حالا برای اینکه بتواند یک کارت واکسن داشته باشد، آشنایی در یکی از مراکز واکسیناسیون پیدا کرده که بدون تزریق، نام او را در سیستم ثبت کرده است.
فروش کارت واکسن خام
یکی از پزشکان مرکز واکسیناسیونی در شرق تهران درباره این روش گرفتن کارت اینطور توضیح می‌دهد: «درباره دادن کارت واکسن به آنهایی که خارج از سیستم تزریق کرده‌اند، بخشنامه‌ای برای ما نیامده است ولی این روزها حتی سربازان هم به سیستم دسترسی دارند. افرادی که به این سیستم دسترسی دارند، باید مقابل کد ملی هر فرد یک کد ۲۰ رقمی ویال هم وارد کنند که این کد گاهی ۵ و گاهی ۱۰ بار قابلیت استفاده دارد. گاهی برخی از افراد مراجعه‌کننده می‌گویند از راه دیگری واکسینه شده‌اند و از ما می‌خواهند که بدون تزریق واکسن نامشان را وارد وزارت بهداشت کنیم.» او می‌گوید که معمولا واکسیناتورها با پرسیدن چند سوال و اطمینان از تزریق واکسن، نامشان را وارد سیستم می‌کنند اما در واقع اجازه قانونی این کار را ندارند.
به گفته این پزشک روزهای اول او پیشنهادهایی برای فروش کارت واکسن خالی هم دریافت کرده است: «یکی دو بار این تجربه را داشته‌ام که دلالی وارد مرکز شده و برای هر کارت واکسن دو و نیم میلیون تومان پیشنهاد داده است ولی نمی‌دانم برای ثبت سیستمی هم واکسیناتورها مبلغی دریافت می‌کنند یا نه. همچنین تا به حال از همکارانم این کار را با دریافت پول انجام نداده‌اند.»
به گزارش هفت صبح از ۱۰ نفری که برای این گزارش با خبرنگار گفت‌و‌گو کردند، هیچ‌کدام به مرکز و به واکسیناتور مبلغی تحت‌عنوان رشوه پرداخت نکرده‌اند و فقط با توضیح شرایط توانستند کارت خود را دریافت کنند. یکی از این افراد می‌گوید: «دوست من به تقلبی نبودن واکسن‌ها اطمینان داشت چراکه از سهمیه شبکه بهداشت منطقه خود واکسن برداشته و به نزدیکانش تزریق کرده بود. او و نزدیکانش دُز اول آسترازنکا تزریق کردند. وقتی نوبتشان برای دُز دوم رسید، توانستند آسترازنکای دوم را در سیستم وزارت بهداشت ثبت کنند. در واقع تا الان دو دُز آسترازنکا زده‌اند و ماه دیگر آسترازنکای سوم را تزریق می‌کنند که در کارتشان به‌عنوان دُز دوم ثبت خواهد شد.»
یکی دیگر از این افراد که در بازار تهران کار می‌کند به هفت صبح توضیح می‌دهد: «حدود ۲۰ نفر از همکارانم واکسن‌شان را خارج از سیستم وزارت بهداشت تزریق کردند. برخی از آنها در سفر واکسینه شدند و گروهی دیگر هم از دلال خریدند. همه آنها وقتی متوجه شدند که باید کارت واکسن داشته باشند، به مراکز مختلف مراجعه کردند و ماجرا را شرح دادند. اینطور شد که واکسن دُز دومشان را تزریق کردند و کارت واکسن را گرفتند.»
این ماجرا روی دیگری هم دارد. برای مثال این پزشک حاضر در شرق تهران می‌گوید: «روزانه از بین ۳ هزار نفری که در مرکز واکسن می‌زنند، حدود ۱۵ نفر هم پیدا می‌شوند که اول نام و کد ملی‌شان را وارد سیستم می‌کنند ولی قبل از اینکه ما متوجه شویم از مرکز خارج می‌شوند. آنها معمولا جزو مخالفان واکسن هستند که با این شیوه کارت خودشان را دریافت می‌کنند تا از خدمات عمومی محروم نشوند.»
علی شریفی زارچی، مدیر مرکز آمار و فناوری وزارت بهداشت در این‌باره حرف دیگری می‌زند. او به هفت صبح می‌گوید: «اگر فردی کارت واکسن خارجی داشته باشد با ارائه گذرنامه باید به معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهر خود مراجعه کند. برای این کار فرم مخصوصی در اختیار مسئولان گذاشته شده است، ولی آنهایی که کارتی از واکسن‌های قبلی‌شان ندارند دوباره باید واکسن بزنند چراکه بدون سند نمی‌شود نام آنها را ثبت کرد.»
ایرانی‌های چهار دُزه
بر اساس این گفت‌و‌گوها دو فرد دیگر هم واکسن خود را در ترکیه و عراق و به‌صورت قاچاقی تزریق کرده‌اند. آنها هم با رسیدن نوبت خود دوباره در ایران هم دُز سوم و چهارم را تزریق کردند تا کارت بگیرند. این دُز چهارم در ایران در شرایطی است که حتی کشورهایی که بیشترین میزان پوشش واکسن را داشتند، هنوز به دُز چهارم نرسیده‌اند.
برای مثال اواخر شهریور ماه یک مقام ارشد بهداشتی اسرائیل گفته بود که در حال آماده‌سازی ذخایر این رژیم هستند تا اگر نیاز به دُز چهارم شد آن را شروع کنند. همچنین سیستم بهداشتی اروپا و آمریکا هم در حال تکمیل دُز سوم بوستر، آن هم فقط برای برخی از گروه‌های در اولویت است. اما با این حال جمعیتی از واکسینه شده‌های ایرانی خارج از سیستم وزارت بهداشت، از کل دنیا پیشی گرفته و توانسته‌اند حتی دُز چهارم خود را تزریق کنند.
