پارس خودرو در وضعیت آچمز
محمدحسین شاوردی| در حالی که رنو در نامهای اعلام کرده دیگر توان تامین قطعه برای پارس خودرو را ندارد، برلیانس هم گفته دیگر تعهدی در حوزه خدمات پس از فروش نخواهد داشت تا رسما صنعت خودرو وارد یک سیکل سربسته تولید شود. راهکار خروج از این وضعیت چیست؟
به نظر میرسد اولین قربانی بزرگ تحریمهای صنعت خودرو شرکت کوچک اما رو به رشد پارس خودرو است که از دو طرف توسط شرکای چینی و فرانسوی تنها گذاشته شده است. پارس خودرو که در دوران پسابرجام به مدد توسعه همزمان دو برند رنو و برلیانس موفق شد تولید خود را از سطح خانواده پراید گسترش داده و با عرضه ۸ مدل اتومبیل جدید اعم از پارس تندر، ساندرو، استپوی، اچ۳۳۰، اچ۲۳۰، اچ۲۲۰، اچ ۳۲۰ و سی۳کراس توانست رشد سرسام آوری را تجربه کند، سال گذشته موفق شد بیشترین میزان تولید خودرو را در مجموعه خود به ثبت رسانده و با رشدی ۲۰ درصدی بیش از ۲۳۸ هزار دستگاه انواع اتومبیل تولید کند.
این شرکت که در سال ۹۵ هم موفق شده بود با نرخ رشد مشابهی بیش از ۱۹۷ هزار دستگاه اتومبیل تولید کند، حالا باید دوباره به مونتاژ گسترده پراید و البته مونتاژ افتان و خیزان برلیانس بپردازد و بخشی از خط تولید خود را به حالت تعلیق درآورد.
طبق آنچه جان ورقس مدیر خرید شرکت رنوپارس در ایران طی نامهای به اطلاع مسئولان پارس خودرو رسانده، تحریم ها موجب شده تا بخش عظیمی از تولیدکنندگان بینالمللی قطعات خودروهای رنو تمایلی به ادامه همکاری با صنایع خودروسازی ایران نداشته و دواطلبانه از پروسه تولید کنار روند. موردی که موجب میشود تا مستقیما تولید ۱۱۰ هزار دستگاه از انواع محصولات رنو شامل تندر۹۰، پارس تندر، ساندرو و استپوی تعلیق شود.
در دیگر اتفاق ناخوشایند برای پارس خودرو، گویا برلیانس که اخیرا همکاری وسیعتری را با ۲ شرکت خودروسازی برجسته اعم از ب.ام.و آلمان و رنو فرانسه شروع کرده، طی نامهای به مدیران پارس خودرو از ادامه ارائه خدمات گارانتی و مشاورهای به این شرکت سر باز زده و تحریمها را عامل اصلی این قطع همکاری دانسته است. برلیانس که سال گذشته با ۵محصول مختلف تیراژی بالغ بر ۴۵ هزار دستگاه داشته، سال ۹۵ هم بیش از ۲۲ هزار دستگاه فروش داشته و امسال هم جزو محصولات پرتیراژ پارس خودرو بوده است.
حال با این حال به نظر میرسد وضعیت بدی برای حدود ۱۰۰ هزار مالک خودروهای برلیانس و نیز حدود ۱ میلیون نفر از مالکان خودروهای رنو پیش خواهد آمد. موضوعی که مستقیما رفاه مصرفکنندگان را نشانه رفته و هزینه استفاده از خودروهای مذکور را به دلیل عمق کم داخلیسازی افزایش میدهد. برخی کارشناسان در تحلیل شرایط پیش آمده برای پارس خودرو عمیقا معتقدند صنعت خودرو ایران بایستی از این پس به صورت اساسی برای مواجهه با تحریم برنامهریزی کرده و حتی به فکر تغییر مسیر فعلی باشد.
ایده برخی از تحلیلگران حول محور توسعه پلتفرمهای ملی و داخلیسازی قطعاتی است که دیگر نمیتوان آنها را از تولیدکنندگان بومی خریداری کند. موردی که مستقیما در شرایط بستهتر شدن بازار و وقوع تحریمها میتواند به ارتقا واقعی صنعت خودرو منجر گردد.
گروهی دیگر از منتقدان صنعت خودرو ایران اما عمیقا معتقدند با بسته ماندن درهای ایران به روی برندهای خارجی و انحصاری کردن بازار، هیچ گاه نمیتوان به توسعه واقعی صنعت خودرو در کشور امیدوار بود. راه حل این گروه نیز محدود کردن تعداد تولیدکنندگان در تیراژهای بزرگ و بالاتر از ۳۰۰ هزار دستگاه است (شبیه آنچه در ترکیه یا مکزیک اتفاق افتاده) تا به این طریق صرفه مقیاس هم برای اقتصادی شدن سرمایهگذاری در واحدهای تولید قطعه لحاظ شده و سرمایه گذاران خارجی برای ورود به اقتصاد ایران تمایل داشته باشند.
البته بسته مکمل این گروه برای تنوع بخشی به بازار و توسعه صادرات، آزادسازی کامل واردات است. به این ترتیب صنایع داخلی با محدود شدن به تولید چند مدل خاص به بخشی از زنجیره تامین و تولید خودرو برای بازار جهانی تبدیل شده و در ازای آن بخشی از بازار داخلی را تامین و بخش را نیز به رقبای خارجی واگذار میکنند.