پاداش صبر برای سرمایه‌گذاران جان سخت
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | سرمایه‌گذاری صبر می‌خواهد. چیزی که خیلی از ما نداریم و می‌خواهیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن سرمایه‌مان را چندبرابر کنیم. در سال‌های اخیر وقتی بازار ارز ملتهب میشود، شاهد هجوم سرمایه‌گذاران برای خرید دلار هستیم. چندروز بعد نوبت طلا و چندروز بعد از آن نوبت سکه می‌رسد. یک‌سال مسکن گران میشود و سرمایه‌ها به این بخش سرازیر میشود. حالا این روزها بورس شده نقل محافل سرمایه‌گذارهای خرد و خیلی‌ها دارایی‌شان را به بازار سرمایه آورده‌اند و انتظار سود کوتاه‌مدت دارند. این در حالی است که اغلب کارشناسان سرمایه‌گذارها را به نگاه بلندمدت دعوت می‌کنند و معتقدند بهتر است به جای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، سراغ انواع بلندمدت آن برویم.
با این کار دیگر لازم نیست به‌محض داغ شدن یک بازار، ماشینمان را بفروشیم و سراغ سرمایه‌گذاری برویم. در این گزارش بازدهی بلندمدت بازارها را بررسی کرده‌ایم تا ببینیم کسانی که نگاه دوراندیشانه دارند، از سال ۹۰ تا حالا در کدام بازار بیشتر سود کرده‌اند. از طرف دیگر بررسی گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد، شاخص قیمت‌ها از سال ۹۰ تا حالا تقریبا ۵٫۳برابر شده است. با در نظر داشتن تورم قیمت‌ها، بهتر می‌توان بازدهی بازارهای سرمایه‌گذاری را باهم مقایسه کرد. مثلا وقتی می‌گوییم بازدهی بورس ۴۵برابر شده، باید توجه داشته باشیم که با توجه به رشد پنج‌برابری قیمت‌ها، سرمایه‌گذارهای این بازار در واقعیت ۹برابر سود کرده‌اند.
*** بازدهی بازار بورس؛ ۴۵برابر
شاخص بورس همین هفته گذشته از مرز یک‌میلیون واحد عبور کرد. این روزها که شاخص میلیونی شده، افزایش روزانه ۳۰ تا ۴۰هزار واحد برای سهامداران عادی به نظر می‌رسد. اگر به ابتدای دهه ۹۰ برگردیم، می‌بینیم آن زمان شاخص بورس در محدوده ۲۳هزار واحد بود. این یعنی در ۹سال گذشته شاخص بورس تقریبا ۴۵برابر شده است. تا اینجای کار بورس با دو قله روبه‌رو بوده؛ قله اول در سال ۹۲ رقم خورد. جایی که شاخص کل تا مرز ۹۰هزار واحد پیشروی کرد.
آن روزها شرایطمان شباهت زیادی به وضعیت فعلی داشت. همه درباره بورس صحبت می‌کردند و سرمایه‌های خرد یکی پشت دیگری به بورس می‌آمد. تقریبا از اواخر سال ۹۲ بود که بورس وارد کانال ثبات شد. تقریبا تا سال ۹۶ شاخص نتوانسته بود به رکورد ۹۰هزار واحدی سال ۹۲ دست پیدا کند. در این بازه زمانی کسانی که به فکر سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت بودند، ضررهای زیادی را متحمل شدند. به‌خصوص در سال ۹۳ که روند شاخص نزولی بود، چند‌وقت یکبار سرمایه‌گذارها به بازدهی دوباره بازار امیدوار می‌شدند اما حداقل در کوتاه‌مدت نمی‌توانستند سود چندانی کسب کنند.
چنین افرادی اگر دید بلندمدت خود را حفظ می‌کردند، می‌توانستند حالا سهامشان را با شاخص یک‌میلیونی بفروشند. شاخص بورس از سال ۹۲ تا حالا تقریبا ۱۱برابر شده است. این یعنی حتی در دوران سقوط بازار هم می‌توان به بازدهی بلندمدت امیدوار بود. نمونه این اتفاق را می‌توان برای سهام عدالت مشاهده کرد. آن زمانی که سهام عدالت با قیمت یک‌میلیون تومان واگذار شد، کمتر کسی فکر می‌کرد این روزها ارزش این سهام به حدود ۱۸میلیون تومان برسد.
*** بازدهی بازار طلا؛ ۱۷برابر
خیلی‌ها طلا را بهترین سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌دانند. آنها چندان بی‌راه نمی‌گویند. هر بازاری در بلندمدت می‌تواند بازدهی قابل قبولی داشته باشد و طلا هم از این موضوع مستثنا نیست. اگر به ابتدای دهه ۹۰برگردیم، هر گرم طلای ۱۸عیار در بازار حدود ۴۰هزار تومان قیمت داشت. همان سال‌های اول طلا کام سرمایه‌گذارهایش را شیرین کرد و با قیمت گرمی ۱۴۰هزار تومان در سال ۹۱ سود قابل توجهی به آنها رساند.
هرچند سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت بعد از کاهش قیمت طلای ۱۸عیار به ۱۰۰هزار تومان به ازای هر گرم کلی ناامید شدند و طلاهایشان را با ضرر فروختند اما نمی‌دانستند بازارها برگ برنده را در بلندمدت رو می‌کنند. از نیمه سال ۹۶ طلا دوباره روی ریل صعودی افتاد و پشت سر هم افزایش قیمت پیدا کرد تا قله مهرماه ۹۷ رقم خورد. طلا برای مدت کوتاهی به نرخ ۵۶۰هزار تومان به ازای هر گرم رسید. کسانی که در آن روزها طلا خریده بودند، در کوتاه‌مدت ضرر کردند.
چراکه قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار در کمتر از سه‌ماه به نصف یعنی ۳۰۰هزار تومان به ازای هر گرم رسید. در طرف مقابل سرمایه‌گذارهای بلندمدت دوباره پیروز ماجرا بودند و نتیجه صبرشان را در سال ۹۸ دیدند. زمانی که طلا جان دوباره گرفت و رکورد قبلی را شکست. در حال حاضر هر گرم طلای ۱۸عیار حدود ۶۷۰هزار تومان قیمت دارد. مقایسه این رقم با نرخ ۴۰هزار تومانی ابتدای دهه ۹۰ نشان می‌دهد طلا در ۹سال گذشته حدود ۱۷برابر بازدهی از خود نشان داده است.
*** بازدهی بازار سکه؛ ۱۶برابر
بررسی آرشیو قیمت‌ها نشان می‌دهد اگر به ابتدای سال ۹۰ برگردیم، با قیمت ۴۳۰هزار تومانی برای هر سکه تمام بهار مواجه می‌شویم. آن زمان سکه طرح قدیم گران‌تر بود و تقریبا ۴۷۰هزار تومان قیمت داشت. نیم‌سکه اوایل سال ۹۰ حدود ۲۲۰هزار تومان و ربع سکه حدود ۱۴۰هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شد. در طول ۹سال اخیر، سکه همگام با طلا و ارز دو موج صعودی پشت سر گذاشته است. تا اواخر سال ۹۰ سکه تا مرز یک‌میلیون تومان پیشروی کرد و بازدهی قابل قبولی در کوتاه‌مدت داشت.
این بازار تا یک‌سال بعد از آن یعنی اواخر سال ۹۱ برای سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت سودآور بود. چراکه در آن زمان قیمت سکه تمام نسبت به ابتدای سال ۹۰ سه‌برابر شده بود و به یک‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسیده بود. از اینجا به بعد، سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت روز خوش ندیدند. آنها هر روز قیمت سکه را بررسی می‌کردند و دودستی به سرشان می‌زدند. سکه تا اواخر سال ۹۲ به ۸۰۰هزار تومان کاهش قیمت پیدا کرد و تا سال ۹۶ در محدوده یک‌میلیون تومان باقی ماند. سرمایه‌گذارهایی که نگاه بلندمدت داشتند، جایزه صبرشان را در سال‌های بعد از ۹۶ گرفتند.
سکه تا مهر ۹۷ به محدوده پنج‌میلیون تومان رسید و با داغ شدن بازار، سر و کله سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت پیدا شد. آنها سود چندانی از ورود به بازار سکه در اوج تلاطم نبردند چراکه تا سه‌ماه مدام ضرر می‌کردند. حالا وضعیت تقریبا مشابه سال ۹۷ شده. سکه به مرز هفت‌میلیون تومان رسیده و با داغ‌شدن بازارش شاید خیلی‌ها به فکر سرمایه‌گذاری در سکه بیفتند. در‌حالی که بعید است در کوتاه‌مدت بتوان سود چشمگیری به‌دست آورد. در طرف مقابل آنهایی که دید بلندمدت دارند، توانسته‌اند از سال ۹۰ تا حالا سرمایه خود را تقریبا ۱۶برابر کنند.
*** بازدهی بازار ارز؛ ۱۵برابر
اگر از دید سرمایه‌گذارهای صبور به بازارها نگاه کنیم، دلار کمترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاری داشته است. دلار در ابتدای سال ۹۰ حدود هزار و ۱۰۰تومان قیمت داشت. هرچند در این سال‌ها دلار دست کم در دو بازه یعنی سال‌های ۹۱ و ۹۷ تلاطم عجیبی داشت و خیلی‌ها را به سرمایه‌گذاری در بازار ارز ترغیب کرد اما نگاه بلندمدت به این بازار نشان می‌دهد، دلار بدترین گزینه برای سرمایه‌گذاری است. این روزها دلار به حدود ۱۶هزار و ۵۰۰تومان رسیده و مقایسه آن با اوایل سال ۹۰ نشان از رشد ۱۵برابری قیمت دلار دارد.
آنهایی که به دید بلندمدت در بازار ارز سرمایه‌گذاری کرده بودند، تا حالا توانسته‌اند تقریبا سه‌برابر نرخ تورم سود کنند اما سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت که با داغ شدن تنور دلار به بازار آمده‌اند تا حالا چندمرتبه نقره‌داغ شده‌اند. نمونه بارز آن در سال ۹۷ اتفاق افتاد. شهریورماه دوسال پیش زمانی که سیر صعودی دلار از محدوده ۱۳هزار تا ۲۰هزار تومان آغاز شد، خیلی‌ها با نگاه کوتاه‌مدت وارد بازار ارز شدند تا نوسان بگیرند اما صرفا چندهفته بعد از دلار ۲۰هزار تومانی، شاهد نرخ ۱۱هزار تومان روی تابلوی صرافی‌ها بودیم. آنهایی که از سال‌های قبل به دید بلندمدت دلارهایشان را در گاوصندوق گذاشته بودند، استرس خیلی کمتری نسبت به نوسان‌گیرها و سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت تحمل کردند. آنها حالا با دلار ۱۶هزار و ۵۰۰تومانی روبه‌رو هستند.
*** بازدهی بازار مسکن؛ ۹برابر
قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در ۹سال گذشته، تقریبا ۹برابر شده است. بررسی آمارهای وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد، اوایل سال ۹۰ قیمت یک متر واحد مسکونی در تهران حدود یک‌میلیون و ۷۰۰هزار تومان بود. قیمت مسکن در سال‌های ۹۱ و ۹۲ افزایش چشمگیری پیدا کرد و خیلی‌ها را به سرمایه‌گذاری در این بخش ترغیب کرد. قیمت هر متر مربع واحد مسکونی تا ابتدای سال ۹۳ تقریبا ۲٫۵برابر شد و به چهارمیلیون تومان رسید.
از آنجا بود که دیگر سرمایه‌گذارهای کوتاه‌مدت چندان در بازار مسکن خوش‌اقبال نبودند. قیمت مسکن تا ابتدای سال ۹۶ تنها ۴۰۰هزار تومان افزایش پیدا کرد و آنهایی که عجول بودند نتوانستند سود چندانی از این سرمایه‌گذاری ببرند. غافل از اینکه در سال ۹۷ سرمایه‌گذارهای بخش مسکن جایزه صبور بودنشان را گرفتند. قیمت آپارتمان‌های تهران در سال ۹۷ تقریبا دوبرابر شد. هنوز موج افزایش قیمت مسکن متوقف نشده و آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد، یک متر مربع واحد مسکونی در تهران حدود ۱۵میلیون و ۵۰۰هزار تومان قیمت دارد.
مقایسه این رقم با نرخ ۱٫۷میلیونی سال ۹۰ نشان می‌دهد در این مدت قیمت مسکن تقریبا ۹برابر شده است. البته بازدهی بازار مسکن محدود به ۹برابر شدن قیمت فروش نیست. موقع محاسبه بازدهی سرمایه‌گذاری مسکن باید به نرخ اجاره هم توجه داشته باشید. کسانی که به قصد سرمایه‌گذاری خانه می‌خرند، علاوه بر افزایش ارزش ماهانه خانه‌شان، هر ماه اجاره‌خانه می‌گیرند. بخش اصلی سرمایه‌گذاری در بازار مسکن از محل اجاره است.
