کاربر گرامی

برای استفاده از محتوای اختصاصی و ویدئو ها باید در وب سایت هفت صبح ثبت نام نمایید

با ثبت نام و خرید اشتراک به نسخه PDF روزنامه، مطالب و ویدئو‌های اختصاصی و تمامی امکانات دسترسی خواهید داشت.

کدخبر: ۳۷۵۱۲۶
تاریخ خبر:

وقتی دمشق در ‌آغوش قاهره بود

روزنامه هفت صبح | تمبر یادبود اتحاد مصر و سوریه. تاریخش برای اول فوریه ۱۹۵۸٫ یعنی ۱۲ بهمن سال ۱۳۳۶٫ اتحادی که حدود ۲۲ روز بعد یعنی روز چهارم اسفند و ۲۲ فوریه ۱۹۵۸ به طور رسمی دولتی را ایجاد کرد به نام جمهوری متحد عربی. چه شد که سوریه و مصر به فکر اتحاد افتادند؟فکر اولیه این اتحاد به عنوان یکی از نتایج تفکر پان عربیسم،از اواخر دوره عثمانی در میان اعراب بود اما در دهه۳۰ مجال اجرایی شدن پیدا کرد.

وقتی مصر، الگوی منطقه شده بود و رئیس‌جمهور آن یعنی جمال عبدالناصر، قهرمان بسیاری از مردمان عرب بود.در این زمان اما سوریه، ۱۰سال پس از استقلال خود با بحران‌های زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کرد و ثبات نداشت. از این رو بود که به سمت جزیره ثبات منطقه در آن زمان یعنی مصر کشیده شد.
منظور از ثبات نداشتن چیست؟

درست کمی قبل از تاسیس دولت سوریه،یهودی‌ها مدعی تشکیل یک دولت به نام اسرائیل در خاک فلسطین شدند و یک‌سال بعد اعراب از اسرائیل شکست خورده بودند.در سال ۱۳۳۴ در بغداد پیمانی میان متحدان غرب تشکیل شده بود:ایران و ترکیه و پاکستان و عراق.دو همسایه سوریه حالا رسما می‌توانستند دشمن سوریه‌ای به حساب بیایند که در آن حزب ناسیونالیست بعث و کمونیست‌ها قدرت را در دست داشتند.

سوریه در سال ۱۳۳۵ گام عملی اول را برای اتحاد با مصر برداشت و در ماجرای ملی کردن کانال سوئز،صادرات عراق از سرزمین خود را لغو کرد و دارایی‌ها فرانسه و انگلستان را ملی حساب کرد. این کار (مثل ماجرای ملی شدن صنعت نفت در ایران) پیامدی به نام کودتا داشت اما کودتا به رهبری نوری سعید در سال ۱۳۳۵ شکست خورد. این اتفاق باعث شد که یک‌سال بعد از این ماجرا یعنی در بهمن ۱۳۳۶، مجلس سوریه و مصر رسما اتحاد دو کشور را در قالب یک دولت به ثبت برسانند.

دولت‌هایی که بین پایتخت آنها (با امکانات جاده‌ای امروز) ۱۰۷۰ کیلومتر و با خط مستقیم بین مرز آنها ۲۳۵ کیلومتر فاصله بود.با این حال اندیشه وحدت عربی و وجود دشمنی که درست در همین فاصله قرار گرفته بود یعنی اسرائیل باعث شد که دو کشور،کشوری جدید به پایتختی قاهره را تشکیل دهند و کمی بعد، حتی یمن هم به آنها بپیوندد.

این یکی البته دیگر به شکلی صوری بود چراکه فاصله قاهره تا صنعا، ۷۰کیلومتر از فاصله قاهره تا تهران نیز بیشتر است. با این حال، حتی پیوستن اسمی یمن به این جمع نیز باعث ترس شد به نوعی که در همان بهمن ۱۳۳۶، فیصل دوم پادشاه عراق و ملک حسین با هم اتحادی را تشکیل دادند به نام «اتحاد هاشمی» تا در مقابل جمهوری متحد عربی بایستند.

فاصله قاهره و دمشق البته خیلی زیاد بود و در طول سه سال، این تفاوت خود را به خوبی نشان داد. کمونیست‌ها در سوریه، مخالف اتحاد بودند و به حاشیه رانده شدند. بسیاری دیگر از مخالفان اتحاد هم سرکوب شدند و ۱۹ روزنامه از ۲۵ روزنامه سوری‌ها بسته شد. در عین حال اقتصاد سوری‌ها بیش از هر چیز روی بازرگانی و بخش خصوصی می‌چرخید و دیوان‌سالاری و تمرکز اقتصادی مصر برای سوری‌ها غیرقابل تحمل بود.

آخرین اقدام مصری‌ها یعنی ملی کردن سازمان‌‎های صنعتی هم به مذاق سوری‌ها خوش نیامد و در نهایت در مهر سال ۱۳۴۰ یعنی کمتر از سه سال بعد از اتحاد، واحدهای سوری ارتش سوریه (که در این سه سال زیر یوغ نفرات پرتعداد مصری قرار گرفته بودند) به سمت دمشق حرکت کردند و با یک قیام ملی، جدایی سوریه از مصر را اعلام کردند. بعد از این هم از سوی برخی افسران ارتش، اقداماتی برای بازگشت به دوران اتحاد شکل گرفت.

اما کودتا در دمشق با سرکوب افسران طرفدار ناصر به پایان رسید. مصر تا چند سال نام جمهوری متحد عربی را نگه داشت و سوریه را حکومت جدایی‌طلب می‌خواند اما از سال ۱۳۴۵ استقلال این کشور را به رسمیت شناخت.پنج سال بعد از این تاریخ بود که رسما دوران خاندان اسد در سوریه آغاز شد و این کشور اندکی طعم ثبات را چشید و حدود ۱۵سال بعد هم مصر وارد دوران حسنی مبارک شد.
.

کدخبر: ۳۷۵۱۲۶
تاریخ خبر:
ارسال نظر