وعده بایدن برای بازگشت به برجام جدی است؟
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | جو بایدن چه در چنته دارد؟ صحنه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تبدیل به رقابت دو کاندیدا بر سر سیاست خارجی شده است. ترامپ که این اواخر به دلیل دست‌کم گرفتن ویروس کرونا، آمریکا را با بحرانی اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو کرد، به خوبی می‌داند که نجات اقتصادی کشور از این شرایط کار ساده‌ای نیست.
پس به سراغ سیاست خارجی رفته تا امکاناتش را در آن حوزه محک بزند. از سوی دیگر بایدن هم دورنمای واضحی برای عبور از بحرانی که همه گیری کرونا به راه انداخته برای خود نمی‌بیند اما ضعف اصلی ترامپ در سیاست خارجه را می‌داند و وارد یک بازی با او شده که یکی از مهم‌ترین اضلاعش توافق هسته‌ای با ایران است.
نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ یک‌بار دیگر مدعی شده در صورتی که به کاخ سفید برود با تهران به تعامل خواهد پرداخت. او البته گفته است که بعد از چهار سال دشمنی که ترامپ به راه انداخته، وارد شدن از در دوستی با ایران چندان ساده نخواهد بود.
بایدن به تازگی مدعی شده که ایران حال نسبت به زمانی که ما در سال ۲۰۱۷ دفتر را ترک کردیم به سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر شده است. این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نظری مغایر با کاندیدای ریاست جمهوری ایالات متحده دارد.وی همچنین با دفاع از برجام، توافق هسته‌ای را «مخل‌ترین نظام بازرسی در جهان» نامید. نامزد دموکرات ریاست جمهوری آمریکا ادعا کرد: اگر ایران پایبندی به تعهدات هسته‌ای خود را از سر بگیرد، آمریکا به برنامه جامع اقدام مشترک بازخواهد گشت.
*** ترامپ و بایدن چه ایده‌هایی در سر دارند؟
بایدن می‌گوید به برجام بازخواهد گشت. او به طور واضح و روشن میل خود را به بازگرداندن توافق هسته‌ای به جای اول خود و گفت‌وگو با ایران نشان داده. این کاندیدای دموکرات قبلا گفته بود که به محض ورود به کاخ سفید، در ۲۴ساعت توافق‌های جهانی را که ترامپ از آنها بیرون زده بر‌می‌گرداند. با این حال این‌بار او گفته است که کار برای واشنگتن آنقدرها هم آسان نخواهد بود. جو بایدن خود را ادامه‌دهنده سنت سیاست‌ورزی اوباما می‌داند.
به همین خاطر است که برای او برجام اتفاق مهمی تلقی می‌شود و حفظ آن را برای آمریکا مهم می‌داند.ترامپ هم به تازگی حرف‌های جدیدی می‌زند. او می‌گوید تهران بعد از انتخابات با ترامپ به مذاکره می‌نشیند و در مدت زمان کوتاهی یک توافق به دست می‌آید. البته از آنجایی که ترامپ به دنبال به دست آوردن یک توافق با ایران از راه فشار و تحریم اقتصادی است، این گفته ترامپ بیشتر به یک تهدید شبیه است.
در هر صورت ایران حرف آخر را زده و می‌گوید تا زمانی که تحریم‌ها علیه کشورمان حذف نشده و آمریکا به برجام بر نگردد، ایران دست به هیچ‌گونه گفت‌وگو و توافقی با ایالات متحده نخواهد زد. همچنین گفته که در این صورت هم تهران با آمریکا تنها در قالب یکی از کشورهای ۱+۵ به گفت‌وگو می نشیند.
*** تیم سیاست خارجی بایدن چطور عمل خواهد کرد؟
برخی معتقدند که ترامپ اگر دوباره انتخاب شود، تیم سیاست خارجی خود را عوض می‌کند. او از پمپئو خیر چندانی ندیده و هر چند این مرد کم تجربه همه توانش را برای حمایت از ترامپ به کار می‌بسته اما نتیجه آنطور که رئیس جمهوری آمریکا طلب می‌کرد، نبوده است. احتمالا ترامپ هم حالا به استفاده از نیروهای کارکشته‌تر به جای تازه‌کاران حرف گوش کن پی برده اما واقعیت این است که او تاب همکاری با کسانی که از خود نظری دارند را ندارد.
اما برای بایدن اوضاع فرق می‌کند. او بیشتر از آنکه روی کاراکتر خودش تکیه کند، به اطرافیانش اعتماد دارد، به کار با کار کشته‌ها معتقد است و کار تیمی را ترجیح می‌دهد. بایدن البته علاقه ندارد که توافق هسته‌ای پایان کارش با ایران باشد. او با مطرح کردن موضوعات هسته‌ای، در هر زمان ممکن یادآوری می‌کند که برجام برای او کافی نیست.
بایدن یک تیم ۲۰۰ نفره مشاور برای سیاست خارجی خود انتخاب کرده است. فارن پالیسی در گزارشی که ماه گذشته آن را منتشر کرد، نوشت که بسیاری از این افراد در زمان اوباما در دستگاه‌های گوناگون دولت در حال خدمت بوده‌اند. نام یکی از کسانی که مطرح شده، جیک سالیوان است. او در مذاکره با ایران در زمان برجام نقش پررنگی داشته و در تمام مراحل محرمانه مذاکرات هم فعال بوده است.
این انتخاب نشان می‌دهد که بایدن حداقل در مورد ایران مایل است که با برخی تعدیلات همان سیاست خارجی اوباما را ادامه دهد. اما مسئله لاینحلی که در جهان مطرح شده این است که چطور می‌شود در مدت زمان محدود ویرانی‌هایی که ترامپ بر جای گذاشته را پاک کرد؟
