ورود معاملات شمش طلا به بورس کالا

روزنامه هفت صبح، گروه بازار|‌ نماد معاملاتی شمش طلا روز پنجشنبه روی تابلو بورس به نمایش درآمد تا از این پس به‌طور رسمی یک ابزار سرمایه‌گذاری جدید در دسترس مردم قرار بگیرد. عموم مردم می‌توانند در این بازار سرمایه‌گذاری را با حداقل 300 هزار تومان شروع کنند و حداکثر ۵۰ کیلو طلا بخرند. معاملات شمش جایگزینی برای طلای دست دوم یا آب‌شده به‌حساب می‌آید و معاملات آن در روزهای شنبه تا پنجشنبه از ساعت 12 تا 15 انجام می‌شود.

بازار گواهی شمش کالا معاف از مالیات درآمد و مالیات بر ارزش افزوده است. پس هر سودی نصیب افراد شود، متعلق به خودشان است و با توجه به اینکه از بازار ثانویه برخوردار است، می‌توان آنها را خرید و فروش کرد. معاملات گواهی سپرده شمش طلا در بورس کالای ایران از ساعت 12 ظهر روز پنجشنبه 18 اسفند شروع شد. در اولین روز معاملات هر برگه گواهی طلا با قیمت 306 هزار و 569 تومان معامله شد که معادل یک‌دهم گرم طلای 24عیار با درجه خلوص 995 است. در روز اول معاملات ۱۶ هزار و ۸۴۴ گواهی فروخته شد که ارزش آن معادل حدود پنج میلیارد تومان است‌.

گواهی سپرده کالایی ابزار مالی است که از سال ۱۳۹۴ در بورس کالای ایران راه‌اندازی شده و معاملات دارایی‌های پایه مختلفی از‌جمله سکه طلا، ربع سکه طلا، زعفران، زیره سبز، برنج، پسته، شیشه جام، سیمان و… در این بازار انجام می‌شود. پیش از این برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا به کمک بورس صرفا می‌شد روی صندوق‌های طلایی حساب باز کرد یا با اغماض سراغ گواهی سکه بورس رفت. ولی از پنجشنبه گزینه جدیدی اضافه شده و آن گواهی شمش طلاست که توسط سه معدن طلا عرضه می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند برای خرید آن اقدام کنند.

هر برگه گواهی معادل یک‌دهم گرم طلای 24عیار است. البته اگر بخواهید اصل شمش طلا را از بورس کالا تحویل بگیرید، باید حداقل یک کیلوگرم طلا یعنی 10 هزار گواهی در اختیار داشته باشید. قیمت طلای بورسی در اولین روز معاملات 306 هزار تومان به ازای هر یک‌دهم گرم بوده است. از آنجایی‌که قیمت هر گرم طلای 24عیار در بازار معادل سه میلیون و 38 هزار تومان است، می‌توان گفت شمش طلای بورسی حتی کمی بالاتر از نرخ بازار قیمت‌ خورده است.

خرید گواهی طلا تنها در حالتی به‌صرفه به‌نظر می‌رسد که کسی بخواهد یک شمش کامل را بخرد. چراکه احتمالا در آینده نمی‌توان خریداری برای آنها پیدا کرد و عملا نقدشوندگی این گواهی‌ها در هاله‌ای از ابهام است. در چنین شرایطی اگر نتوان خریداری برای گواهی طلا پیدا کرد، چاره‌ای جز جمع‌آوری 10هزار برگه و دریافت شمش طلای فیزیکی نیست.

مراحل خرید طلا از بورس کالا
شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می‌شود و برای همین معاملات آن تا حد زیادی مشابه معاملات خودرو در بورس است و برای شرکت در آن باید کد بورس کالا داشته باشید. برای گرفتن کد بورس کالا ابتدا باید فرم‌های مربوط به اخذ کد بورس کالا را در یکی از کارگزاری‌های فعال در این حوزه تکمیل کنید. برای خرید شمش طلا، در روز معامله لازم است با کارگزار خود (معامله‌گر) تماس گرفته و درخواست خرید خود را ثبت کنید. سپس کارگزار درخواست خرید شما را برای خریدار ارسال می‌کند.

تا پیش از ساعت ۱۲، باید ۱۰‌درصد از ارزش معامله را به‌حساب وکالتی خود واریز کنید تا کارگزار بتواند درخواست شما را اصطلاحاً بلوکه ‌‌و به تالار ارسال کند. خرید طلا در تالار طلا سازوکار مخصوص خود را دارد. از آنجا‌که عرضه‌کننده معمولاً قیمت را از قیمت بازار بالاتر اعلام می‌کند، برای کشف قیمت طلا در روز معامله، پیش از شروع تالار، مذاکره‌ای بین خریدار و عرضه‌کننده برای قیمت طلا از طریق کارگزاران دو طرف صورت می‌گیرد. موضوع این مذاکره برای کشف قیمت طلا بوده که با توجه به اعلام هر روز قیمت طلا از طریق سایت tgju.org مبنای قیمت‌گذاری در تالار قرار می‌گیرد.

از قیمت اعلامی این سایت ۹درصد ارزش‌افزوده کسر خواهد شد و طرفین روی قیمت اعلامی سایت منهای ۹‌درصد ارزش‌افزوده به توافق می‌رسند. به‌این‌ترتیب عرضه‌کننده در تالار نرخ خود را کاهش می‌دهد. بعد از خرید ۱۰‌درصد واریزشده قبل از شروع تالار از حساب مشتری برداشته شده و به‌حساب کارگزار واریز می‌شود. کارگزار طی اعلامیه خرید به مشتری ۹۰‌درصد باقی‌مانده را اعلام می‌کند که مشتری سه روز کاری فرصت تسویه دارد. بعد از تسویه و ارسال ثبت به عرضه‌کننده که از طریق کارگزاران انجام می‌شود، حواله دریافت طلا برای خریدار ارسال می‌شود.

ساز و کار خرید شمش طلا از بورس کالا
خزانه بانک ملت که در حال حاضر خزانه سکه طلا نیز به‌شمار می‌رود، برای شمش طلا مورد پذیرش قرار گرفته است. صرفا زمانی‌که شمش طلا با رعایت استانداردهای مورد توافق در خزانه بانک ملت سپرده شده باشد، گواهی سپرده کالایی صادر شده و قابل معامله روی نماد معاملاتی آن خواهد بود.

دارایی پایه، شمش طلای حدودا یک کیلوگرمی با حداقل عیار ۹۹۵ قسمت در هزار، تولید شرکت زرشوران است. به‌عبارت دیگر، عیار شمش‌های طلای سپرده شده در خزانه قطعا برابر یا بیشتر از ۹۹۵ خواهد بود. هر گواهی سپرده کالایی معادل یک‌دهم گرم یا ۱۰۰ میلی‌گرم یا ۱۰۰ سوت از شمش طلای ذکر شده است. سرمایه‌گذاران قادر هستند در این بازار طلا را در قالب اوراق با پشتوانه ۱۰۰سوت طلا معامله کنند. این موضوع یکی دیگر از مزیت‌های این بازار است که امکان حضور سرمایه‌گذاران خُرد را نیز فراهم کرده است.

بنابراین قیمت قابل مشاهده در نماد روی تابلو نیز قیمت ۱۰۰ سوت یا ۱۰۰ میلی‌گرم طلا خواهد بود. به‌طور مثال، شما اگر قیمت هر گرم طلای بورس (با عیار ۹۹۵ قسمت در هزار) را حدود سه میلیون تومان در نظر بگیرید با ۳۰۰ هزار تومان می‌توانید در بورس کالا یک‌دهم ‌گرم طلا بخرید.تفاوتی که معاملات شمش طلا با سایر اوراق گواهی سپرده کالایی بورس کالا دارد این است که سازوکار پرداخت و دریافت وجه معاملات در اینجا، بر مبنای سازوکار دفتر دارایی است.

دفتر دارایی به معنی یک حساب در سامانه‌های معاملات و تسویه است. گواهی سپرده شمش طلا در هر جلسه معاملاتی، با یک دوره پیش‌گشایش آغاز می‌شود و پس از اتمام دوره پیش‌گشایش به شیوه حراج تک‌قیمتی، معاملات به‌صورت حراج پیوسته آغاز می‌شود. البته در این بازار مشابه معاملات قراردادهای مشتقه در بورس کالای ایران، روزهای پنجشنبه نیز روز معاملاتی خواهد بود.هر شخصی که مالک تعدادی گواهی سپرده شمش باشد، باید هزینه نگهداری دارایی پایه پشتوانه آن در انبار را پرداخت کند. مقدار این هزینه براساس نظر خزانه بانک و تایید بورس کالا تعیین می‌شود و سالانه با تغییرات قیمت دارایی پایه، تعدیل می‌شود.

هر گواهی سپرده کالایی معادل ۱۰۰ سوت (۱۰۰ میلی‌گرم یا یک‌دهم گرم) از یک شمش طلای تقریبا یک کیلوگرمی با عیار ۹۹۵ سپرده شده در خزانه است. متقاضی دریافت شمش طلا، با توجه به تفاوت عیار و وزن شمش‌ سپرده شده در انبار، باید مالک حداقل ۱۱ هزار گواهی سپرده شمش طلا باشد که بتواند درخواست تحویل ارائه دهد. اگر وزن مجموعه گواهی‌های سپرده‌ شخصی به میزان حداقل وزن یک شمش طلا نرسد، یا باید آنها را در بازار به فروش برساند یا به نماد بعدی منتقل کند.

خرید شمش طلا از بورس در قالب اوراق با پشتوانه ۱۰۰ سوت طلا خریدوفروش انجام می‌شود و قیمت قابل مشاهده در نماد روی تابلو نیز براساس قیمت ۱۰۰ سوت یا ۱۰۰ میلی‌گرم طلا اعلام خواهد شد. مشتری درخواست خرید شمش طلا از بورس کالا را به کارگزار ارائه می‌دهد. همچنین اگر قصد تحویل فیزیکی شمش را داشته باشد، کارگزار با ثبت درخواست ترخیص در سامانه، موضوع را به خزانه ارسال می‌کند تا مشتری بتواند با طی کردن مراحل، ضمن مراجعه به خزانه بانک و احراز هویت، شمش طلا را دریافت کند. خرید شمش طلا از بورس کالا به معنای همان طلای خام با حداقل عیار ۹۹۵ و حداکثر عیار 999/99 است. شرکت‌های ایرانی زیر نظر بانک مرکزی و اتحادیه طلا می‌توانند شمش‌هایی با حداقل خلوص ۹۹۵ تولید کنند.

خرید شمش طلا از بورس کالا؛ چطور شروع کنیم؟
متقاضیان خرید شمش طلا از بورس کالا، باید در قدم اول کد معاملاتی بورس داشته باشند. تفاوتی که معاملات شمش طلا با سایر اوراق گواهی سپرده کالایی بورس کالا دارد این است که سازوکار پرداخت وجه معاملات بر مبنای سازوکار دفتر دارایی انجام می‌گیرد. دفتر دارایی نوعی حساب بانکی با قابلیت کارکرد در سامانه‌های معاملات و تسویه است. مشتری باید با شارژ دفتر دارایی، وجه مورد نیاز را به حساب کارگزار واریز کرده و کارگزار نیز وجه را به حساب‌های معرفی‌شده از سوی بورس کالا واریز ‌کند.

این امر با شناسه‌های یکتا مربوط به هر مشتری انجام می‌شود. کارگزار و مشتری می‌توانند مبالغ واریز شده به دفتر دارایی را به‌صورت آنلاین مشاهده کنند و با اتکا به آن برای معامله در بازار قدم بردارند. برای برداشت وجه از دفتر دارایی، مشتری درخواست خود را به کارگزار ارائه داده و کارگزار موظف است آن را در سامانه معاملات ثبت کند. بورس کالا در انتهای جلسه معاملاتی، درخواست‌های برگشت وجه را بررسی و کارسازی می‌کند.

سایر عملیات‌ مالی مانند تسویه کارمزدهای معاملاتی و هزینه‌های انبار در معاملات گواهی سپرده کالایی نیز از طریق سازوکار دفتر دارایی انجام می‌شود. خرید شمش طلا از بورس در قالب معاملات گواهی، در هر جلسه معاملاتی با یک دوره پیش‌گشایش آغاز می‌شود و پس از اتمام دوره پیش‌گشایش به شیوه حراج تک‌قیمتی، معاملات به‌صورت حراج پیوسته آغاز خواهد شد. در شروع بازار، زمان آغاز و طول جلسه معاملاتی، قوانین مشابه نمادهای گواهی سپرده سکه طلا حاکم است با این تفاوت که در این بازار مشابه معاملات قراردادهای مشتقه در بورس کالای ایران، روزهای پنجشنبه نیز روز معاملاتی به‌حساب می‌آید.

شیوه قیمت‌گذاری شمش طلا در معاملات بورس کالا
وزن هر قطعه شمش طلا به گرم اعلام می‌شود. برای محاسبه قیمت، واحد خرید شمش که در صفحه ثبت سفارش آمده، باید برابر ضریب سفارش (وزن هر عدد شمش) وارد شود. به‌طور مثال اگر ضریب سفارش (وزن شمش عرضه شده) برابر با 1401 گرم باشد و مشتری درخواست خرید یک عدد شمش را داشته باشد، باید عدد 1401 را در فیلد تعداد یا واحد کیلوگرم/لیتر وارد کند. اگر تعداد بیشتری مدنظر داشته باشد، باید تعداد را ضرب‌در 1401 کند و عدد به‌دست آمده را وارد کند.

خرید شمش طلا از بورس کالا با انتشار اطلاعیه شروع می‌شود؛ مهلت ثبت سفارش در روز عرضه از ساعت هشت تا 12 در نظر گرفته می‌شود و ساعت 12 و 30 دقیقه تالار شمش طلا عرضه را آغاز می‌کند. وزن هر قطعه شمش طلا متغیر است و در روز عرضه از قسمت حجم کالای قابل عرضه در اطلاعیه می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. مشتریان پس از خرید، حداکثر سه روز کاری مهلت دارند تا باقی‌مانده مبلغ خرید را به حساب وکالتی خود واریز کنند.

در صورت تسویه در روزهای چهارم، پنجم و ششم کاری بعد از خرید، به ازاي هر روز 0025/0 جریمه تاخیر به مبلغ کل قرارداد (معامله) تعلق خواهد گرفت. در صورت تسویه نشدن رقم خرید، از روز هفتم کاری، قرارداد فسخ و معادل پنج‌درصد ارزش کل قرارداد به‌علاوه دو سر کارمزد خرید و فروش معادل نیم‌درصد از مشتری اخذ خواهد شد. کارمزد خرید شمش طلا برابر با 00262/0 اعلام شده است.

در صورتی‌که وزن هر قطعه چند سوت بیشتر از وزن اعلام شده در اطلاعیه عرضه باشد، مشتری باید مازاد آن را پس از خرید و در زمان تسویه پرداخت کند. اگر شمش خریداری شده بعد از سال مالی منتهی فروخته شود، مبلغی به ارزش یک درصد ارزش کل قرارداد، به‌عنوان مالیات از او دریافت می‌شود اما اگر مشتری قبل از سال مالی برای فروش اقدام کند، تنها در صورتی مشمول پرداخت مالیات نخواهد شد که برای فروش فاکتور معتبر در اختیار داشته باشد.

قیمت پایه هر گرم شمش طلا در اطلاعیه عرضه بورس کالا بالاتر از قیمت معامله آن در بازار آزاد اعلام می‌شود و در زمان شروع معاملات تالار طلا، تلاش می‌‌کنند با هماهنگی عرضه‌کننده و معامله‌گران قیمت را به نرخ متعارف و واقعی بازار برسانند.خرید شمش طلا از بورس در قالب اوراق می‌تواند نهایتا به تحویل فیزیکی شمش طلا منجر شود. مالک گواهی سپرده کالایی برای این کار موظف است مانند رویه معمول بازار گواهی سپرده، هزینه نگهداری کالا در انبار را پرداخت کند. رقم دقیق این هزینه براساس نظر خزانه بانک و تایید بورس کالا تعیین می‌شود و سالانه با تغییرات قیمت دارایی پایه، تعدیل می‌شود. تسویه این هزینه‌ها از طریق سازوکار دفتر دارایی مشتریان انجام می‌شود. در حال حاضر صرفا شرکت زرشوران امکان سپرده‌گذاری دارایی پایه در خزانه بانک ملت را دارد بنابراین امکان سپرده‌گذاری شمش طلا در خزانه برای سایر مشتریان وجود ندارد.

راهنمای قدم به قدم خرید شمش طلا از بورس کالا
خرید شمش طلا از بورس کالا با ثبت سفارش در بورس کالا انجام می‌شود. به‌همین دلیل باید کد بورس کالا داشته باشید. برای پیگیری دقیق عرضه‌ها، تابلوی معاملات را روی تالار طلا قرار داده و اطلاعیه‌های مربوط به خرید شمش را از بخش اطلاعیه سایت ime.co.ir دنبال کنید.
خرید شمش طلا از بورس کالا یک ابزار سرمایه‌گذاری است. برای شروع می‌توانید با رقمی ناچیز و خرید بخشی از شمش طلا پا پیش بگذارید اما اگر قصد دارید در پایان پروسه سرمایه‌گذاری، به‌شکل فیزیکی آن را از خزانه دریافت کنید، باید دست‌کم اندازه یک شمش، اوراق تهیه کنید. از آن طرف هنوز محدودیتی برای سقف خرید اعلام نشده است.

تفاوت معاملات شمش طلا با سایر اوراق گواهی سپرده کالایی بورس کالا در سازوکار پرداخت و دریافت وجه معاملات خلاصه می‌شود. معامله شمش طلا، بر مبنای سازوکار دفتر دارایی است. دفتر دارایی به معنی یک حساب در سامانه‌های معاملات و تسویه است. به منظور شارژ دفتر دارایی، مشتری وجه مورد نظر را به حساب کارگزار خود واریز و کارگزار نیز وجه را به حساب‌های معرفی‌شده از سوی بورس کالا واریز می‌کند. بورس کالا به محض وصول وجه در حساب، دفتر دارایی مشتری را به میزان واریز شده، شارژ می‌کند و کارگزار و مشتری می‌توانند وجوه شارژ شده را مشاهده کنند و مشتری با این وجوه قادر به معامله در بازار خواهد بود. برای برداشت وجه از دفتر دارایی نیز، رویه عکس فرآیند ذکر شده صورت می‌گیرد.