مستر هیچکاک
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | این‌که فیلمساز محبوب عمر آدم هیچکاک باشد کمی دمده وکهنه به نظر می‌رسد. اما برای من این‌گونه شده است. شایسته بود که مثلا برسون، تارکوفسکی و یا حداقل تارانتینو چنین موقعیتی داشته باشند اما خب این‌گونه نیست. من هیچکاک را بسیار دوست دارم و طی این همه سال جایگاهش به عنوان بزرگ‌ترین سینماگر تاریخ برایم خدشه‌دار نشده است.
هرچند حالا میزوگوچی و هاوکس و بونوئل و ازو نیز جایی رفیع برایم پیدا کرده‌اند. مسئله فقط تحسین هیچکاک به عنوان یک فیلمساز بزرگ نیست. مسئله فقط این نیست که خودش به عنوان یکی از دو یا سه غول بزرگ تاریخ سینما و سرگیجه به عنوان یکی از سه فیلم برتر تاریخ سینما شناخته می‌شوند. نه. مسئله نوعی همپوشانی ذهنی و روحی هم هست.
هیچکاک را ابتدا خواندم. کتاب سینما به روایت هیچکاک با آن قطع دلفریب و صفحه‌بندی دلباز. در تمام دوران دبیرستان کتاب محبوب من بود. با لذت مصاحبه‌اش با تروفو را می‌خواندم و خلاصه داستان فیلم‌هایش را حفظ می‌شدم و صحنه‌هایش را تصور می‌کردم. اولین فیلمی که از او دیدم - پرده پاره - از فیلم‌های خوبش نبود و اتفاقا یادم است در صحنه ابتدایی فیلم روابط صمیمی (!)پل نیومن و جولی اندروز بر صفحه تلویزیون خانه همسایه خاله‌ام (!) مرا به عنوان یک نوجوان سیزده ساله دستپاچه کرده بود!
اما همان فیلم هم تاثیری دیرپا بر من داشت. بخصوص فصل کشتن مامور سازمان امنیت آلمان شرقی توسط پل نیومن و زن خانه‌دار آلمانی. بعد ربه کا را دیدم. و بعدش در فیلمخانه ملی حق‌السکوت و سی و نه پله و خرابکاری و خانم ناپدید می‌شود و مردی که زیاد می‌دانست و البته خبرنگار خارجی. که البته فیلم محبوبم در میان آنها خرابکاری بود و سی و نه پله‌اش هم به من چسبید.
و بعد فرصت دیدن بقیه فیلم‌هایش هم به تدریج فراهم شد. از دیدن همه فیلم‌هایش خرسند و خوشحالم اما به تدریج فهمیدم که ۵ تا شاهکار دارد (پنجره عقبی، سرگیجه، روانی، بدنام و سایه یک شک ) و چند فیلم بسیار خوب (مرد عوضی، خرابکاری، پرندگان، حرف‌ام را مشانه مرگ بگیر).
نمایش اخلاقی هیچکاک و شیوه‌اش در یکی ساختن تماشاگر با قهرمان‌هایش و نمایش زندگی به عنوان معرکه‌ای پرآشوب و پراضطراب و تقابل انسان‌ها با سرنوشت و گناه و وجدان هنوز هم جذاب و زیباست. فیلم‌های او را به کهنه بودن متهم می‌کنند اما مثل این است که بگوییم شکسپیر و یا چارلز دیکنز کهنه هستند.
مفاهیم فیلم‌های هیچکاک بنیادین و ازلی ابدی هستند. او هیچگاه فیلمساز متعهد اجتماعی نبود اما همیشه به ایده‌های خود پایبند بود و فیلم هالیوودی نساخت. او سرگیجه را با آن ریتم کند و غیرهالیوودی و داستان غریبش با سرمایه شخصی خود تولید کرد. به او احترام بگذارید.
/ همه چیز درباره آلفرد هیچکاک
