همه باید دُز سوم را بزنند؟ چه واکسنی؟
روزنامه هفت صبح | با اینکه خیلی وقت بود که تزریق دُز سوم به کادر درمان در بیمارستانها شروع شده بود ولی دیروز به صورت رسمی وزارت بهداشت اعلام کرد که فرایند آن را شروع کرده. این یعنی که به زودی کارکنان درمانی واکسن سوم را میگیرند و نوبت به دیگر قشرهای اجتماعی میرسد. حالا این ماجرا برای دیگر افراد از چه تاریخی شروع میشود و سوال دیگر اینکه باید چه واکسنی زد؟ کشورهای دیگر با ما چه تفاوتی دارند؟ جواب این سوالها را از مصاحبههای دو روز گذشته مسئولان بهداشتی کشور میتوان پیدا کرد.
همه باید دُز سوم بزنند؟
محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیردار وزارت بهداشت، نشست خبری با همین موضوع داشته و گفته است که «تزریق دُز سوم برای کسانی که سینوفارم تزریق کردهاند از سوی کمیته فنی مورد تأیید قرار گرفته و احتمالا با صدور مجوز از سوی کمیته ملی واکسن، تزریق دُز سوم از ابتدای آبان، برای گروههای پرخطر آغاز میشود.»
این یعنی همه افراد باید وارد این چرخه شوند؟ جوابها متفاوت است. پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی این بوده که تمام افراد بالای ۶۰ سال این کار را انجام دهند و فقط هم شامل سینوفارمیها نمیشود. ولی همین سازمان هفته گذشته اعلام کرده که دُز سوم برای واکسنهای سینوواک و سینوفارم نباید به عنوان دُز تقویتی به شمار رود بلکه جزو دوره اصلی واکسیناسیون باید در نظر گرفته شود. پس اگر سینوفارم زدهاید خیلی در تصمیم گیری برای تزریق دُز سوم مخیر نیستید و حتما باید دُز تقویتی را در برنامه بگذارید.
توافق بر سر دُز سوم به خصوص بعد از تحقیق دانشگاه شیراز درباره کارایی واکسنها بیشتر شده است. چراکه این تحقیق نشان داد سینوفارم اگرچه ایمنی بدن را برای مقاومت مقابل مرگ بالا برده اما کارایی لازم برای جلوگیری از ناقل شدن افراد نداشته. همچنین تحقیق دیگری هم نشان داده تزریق دو دُز سینوفارم به سالمندان ایمنی کاملی نداشته و این افراد همچنان در معرض خطر هستند. فرق اروپا و آمریکا با ما در این است که واکسن دُز سوم فعلا برای همه اجباری نبوده ولی در مورد کشورهایی که مردم خود را با سینوفارم واکسینه کردند ماجرا متفاوت است.
سالی دو واکسن به نوبت
شرط تزریق دوم هم این است که شش ماه از آخرین دُز فرد گذشته باشد و این روند باید سالی دو بار برای همه افراد تکرار شود. این را دکتر حسن ابوالقاسمی، عضو کمیته علمی مبارزه با کرونا خبر داده. او گفته ما باید تا زمانی که کرونا محو شود شش ماه یک بار این کار را تکرار کنیم. «هرچقدر زودتر این کار را کنیم و بیمارانمان کمتر شوند، خطر جهش کمتر میشود و کرونا از بین خواهد رفت.»نشریه پزشکی نیواینگلند آمریکا اخیرا گزارش داده بود که میزان مصونیت دُز دوم واکسن کرونا پس از شش ماه به تدریج کاهش مییابد.
بنا بر این گزارش کاهش ایمنی در سه ماه اول پس از دُز دوم شدید است اما این روند بعدا کندتر میشود. روند کاهش ایمنی در میان زنان کمتر از مردان است و در حالیکه افراد مبتلا به اضافه وزن بیش از سایرین در معرض ابتلا به عوارض شدید کرونا قرار دارند، سطح ایمنی آنان در پایان شش ماه، بالاتر از سایرین است.
کدام واکسن را بزنیم؟
بخش اولی که باید در تزریق دُز سوم به آن توجه کرد این است که چه واکسنی میتواند در بسته سوم ما قرار بگیرد؟ وزارت بهداشت به دانشگاههای علوم پزشکی نامه نوشته که انتخاب نوع واکسن سوم به واکسنی که بار اول و دوم زدند بستگی دارد. بهارات، برکت و سینوفارم در یک ساختار (معروف به ساختار واکسن ویروس غیرفعال) هستند و میتوانند جای یکدیگر تزریق شوند. ساختار آسترازنکا هم با ساختار سوبرانا پلاس (یا پاستوکووک ) یکی است و جای همدیگر استفاده میشوند.
رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری هم توضیح داده که آنهایی که سینوفارم زدهاند در دُز تقویتی میتوانند آسترازنکا دریافت کنند. در واقع اینطور بگوییم که اگر دُز سوم مرکزی پیدا کردید که آسترازنکا تزریق کند، میتوانید آن را تزریق کنید. محسن زهرایی دقیقا اینطور گفته است: «افرادی که در سری اول از واکسنهای ویروس غیرفعال مانند سینوفارم استفاده کردند در نوبت سوم میتوانند از پلتفرم غیرفعال یا آسترازنکا یا پاستوکووک پلاس استفاده کنند. آنهایی هم که در نوبت اول و دوم واکسن از پلتفرم آدنوویروسی مانند آسترازنکا یا اسپوتنیکوی تزریق کرده بودند، میتوانند در دُز سوم از آسترازنکا یا پاستوکووک پلاس استفاده کنند.»
چرا باید واکسن ایرانی را جای واکسن سوم تزریق کنیم؟ اینطور که ابوالقاسمی، عضو کمیته علمی مبارزه با کرونا گفته اگر به طور متوسط هر واکسن خارجی ۱۰دلار باشد کشور مجبور است معادل هزینهای که برای واردات همه داروها میکند، هر سال واکسن کرونا هم بخرد. به خاطر همین او توصیه کرده که باید از شش پلتفرم داخلی واکسن تزریق شود تا دیگر کمتر مجبور به واردات باشیم.
دُز سوم در کشورهای مختلف
کدام کشورها دُز سوم را شروع کردند؟ بر اساس گزارشهای منتشرشده هماکنون کشورهای شیلی، ایسلند، ترکیه، جمهوری دومینیکن، صربستان، سنگاپور، بلژیک و امارات جزو کشورهایی هستند که تزریق دُز سوم را آغاز کردهاند. فرانسه و آلمان هم چراغ سبز را به دُز سوم یا همان تقویتی نشان داده شده است. در اروپا گفتهاند که دُز سوم فقط باید از نوع همان فایزر باشد و درباره اینکه مدرنا هم میشود تزریق کرد جواب نهایی داده نشده.
آنها این فرایند را فعلا برای کادر درمان و خانههای سالمندان شروع کردهاند. اگرچه گفته شده که تاریخ تزریق دُز سوم شش ماه بعد از تاریخ واکسن قبلیشان است ولی اگر این تاکید هم وجود داشته که افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند حتی بعد از ۲۸ روز میتوانند برای این دُز تقویتی آستین بالا بزنند. اوضاع در آمریکا چطور بوده؟ کمتر از یک ماه پیش سازمان غذا و داروی آمریکا هم مجوز دُز سوم را صادر کرد و قرار شد اول از همه حتما به افراد بالای ۶۵ سال و کادر درمان تزریق شود.
به گفته مقامات سازمان غذا و داروی آمریکا کارکنان این مشاغل میتوانند از دُز سوم بهره ببرند: کارکنان بخش بهداشت و درمان، آموزگاران و مربیان کودکستانها و مهدکودکها، کارکنان فروشگاههای مواد غذایی و همچنین افراد شاغل در خوابگاههای ویژه بیسرپناهان و یا کارکنان زندانها و بازداشتگاهها.