هفت مزیت اقتصادی که کرونا برای ما داشته
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | کرونا با همه دردسرهایی که برایمان درست کرده، چند مزیت به همراه داشته. شاید تعجب کنید که داریم درباره مزیت‌های بیماری‌ای حرف می‌زنیم که همین دیروز چهار هزار و ۸۳۰نفر به آن مبتلا شده‌اند و ۲۷۹نفر را به کام مرگ کشانده. هرچه باشد این بیماری منحوس دست کم هفت مزیت اقتصادی داشته.
مثلا چه کسی فکرش را می‌کرد بتوانیم بدون چک و چانه کرایه تاکسی را به صورت اینترنتی پرداخت کنیم؟ این بیماری توانسته آرزوی دیرینه‌ای به نام ثبت‌نام غیرحضوری در بورس را محقق کند. دردسرهای سقف سه میلیونی کارت به کارت را از بین برده و خیلی‌ها را با فروشگاه‌های اینترنتی آشتی داده. کسانی که تا پیش از این به جز بازارگردی و بالا و پایین کردن پله‌های پاساژها راه دیگری برای خرید کردن نمی‌شناختند، این روزها حتی خریدهای سوپرمارکتی را هم به فروشگاه‌های آنلاین می‌سپارند.
همه این‌ها به کنار، چه کسی فکرش را می‌کرد یک روز مدیران شرکت‌ها از کارمندانشان بخواهند در خانه بمانند و وقتی روی تخت دراز کشیده‌اند یا روی مبل جلوی تلویزیون نشسته‌اند، کارشان را انجام دهند؟ بله، همه این موارد با شیوع یک بیماری اتفاق افتاده است.
* یک: احراز هویت غیرحضوری سجام و کارگزاری‌های بورس
آرزوی دیرینه سهامداران بورس در روزهای کرونایی محقق شد. چند سالی می‌شود که بورس‌بازها به دنبال راهی برای ساده کردن فرآیند دریافت کد بورسی بودند و شاید بتوان گفت بالاخره این موضوع در سالی که همه نگران بیماری کرونا بودند، اتفاق افتاد. قبلا کسانی که می‌خواستند وارد بورس شوند، باید به دفاتر پیشخوان یا شعب کارگزاری‌ها مراجعه می‌‌کردند که اغلب صف طولانی داشتند.
تا اینکه بهار امسال احراز هویت سامانه سجام غیرحضوری شد. چه کسی فکرش را می‌کرد که بتوانیم گوشی را دستمان بگیریم و با عکس و ویدئوی سلفی، خودمان را احراز هویت کنیم؟ این پایان ماجرا نبود. حتی بعد از غیرحضوری شدن احراز هویت سجام و دریافت کد بورسی، همچنان کارگزاری‌ها برای امضای قرارداد مجبور بودند مشتریانشان را حضوری ملاقات کنند. تا اینکه ماه گذشته مجوز امضای الکترونیک قراردادها هم آمد و حالا اغلب کارگزاری‌های بزرگ بورس، بعد از احراز هویت غیرحضوری سجام، امکان امضای الکترونیک قراردادها را فراهم کرده‌اند.
حالا به جای ایستادن در صف دفاتر پیشخوان می‌توان در عرض ۲۰دقیقه کارهای مربوط به دریافت کد بورسی و ثبت نام در کارگزاری‌ها را انجام داد. نام کاربری و رمز عبور سهامداران بعد از حدود یک هفته برای آنها پیامک می‌شود و می‌توانند شروع به خرید و فروش سهام در بورس کنند. تا اینجای کار چند کارگزاری از جمله مفید، آگاه، فارابی و سهم‌آشنا و … این امکان را فراهم کرده‌اند.
* دو: افزایش سقف تراکنش‌های بانکی
نوروز امسال اولین سالی بود که بانک مرکزی سقف برداشت از خودپردازها را افزایش نداد. چراکه با شرایط قرنطینه، دیگر کسی سراغ خرید شب عید نمی‌رفت. شاید در این مورد کرونا یک محدودیت بانکی اضافه کرد اما در ادامه شرایط طور دیگری رقم خورد. احتمالا در جریان هستید که از تیرماه امسال دیگر لازم نیست برای انتقال کارت به کارت بیشتر از سه میلیون تومان تا ساعت ۱۲شب منتظر بمانید.
سقف تراکنش‌های غیرحضوری افزایش پیدا کرده و حالا می‌توان تا سقف شش میلیون تومان در هر شبانه‌روز پول کارت به کارت کرد. البته این مورد برای انتقال کارت به کارت از طریق خودپردازها، اینترنت‌بانک‌ها و موبایل بانک‌ها است. پیش از این با اپلیکیشن‌های کیف پول می‌شد تا سقف یک میلیون تومان پول جابه‌جا کرد که به خاطر شرایط کرونایی، این سقف هم به سه میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
همچنین لازم نیست نگران تاریخ انقضای کارتتان باشید. چراکه با شرایط کرونا، بانک مرکزی به بانک‌ها اعلام کرده می‌توانند امکان تمدید تاریخ انقضای کارت‌های بانکی به مدت یک سال آن هم به صورت غیرحضوری را فراهم کنند. هرچند بانک مرکزی گفته بود این شرایط تا اطلاع ثانوی ادامه دارد و ممکن است یک روزی لغو شود اما تا اینجای کار همچنان افزایش سقف تراکنش‌ها و همچنین امکان تمدید غیرحضوری تاریخ انقضای کارت‌ها وجود دارد.
* سه: افتتاح حساب بانکی بدون مراجعه به شعبه
بدون اینکه پایتان به شعبه باز شود، می‌توانید حساب بانکی داشته باشید. البته نه به این معنا که افتتاح حساب بانکی غیرحضوری شده باشد. چند بانک امکان ثبت نام اینترنتی برای افتتاح حساب را فراهم کرده‌اند. به این صورت که شما با مراجعه به سایت بانک اطلاعات و مشخصاتتان را ارائه می‌کنید و بعد از پر کردن فرم‌ها یک کارمند بانک به در خانه شما می‌آید و بعد از گرفتن امضا و اثر انگشت، کارت بانکی‌تان را به شما تحویل می‌دهد.
این حساب بانکی هیچ تفاوتی با حساب‌‌های معمولی ندارد و می‌توان از خدماتی مثل اینترنت بانک و … هم استفاده کرد. شاید نتوان اسم این نوع افتتاح حساب را غیرحضوری گذاشت اما حداقل شما را از مراجعه به شعبه بانک بی‌نیاز می‌کند. این مدل صرفا در چند بانک راه افتاده اما شرکت پست خبرهای خوبی در این باره دارد. مدیرعامل این شرکت در یک نشست خبری گفته در حال رایزنی با بانک‌ها برای انجام تعدادی از خدمات بانکی از در منزل هستیم؛
مثلا مشتریان بانک‌ها می‌توانند از در منزل حساب افتتاح کنند. به‌گفته رمضانعلی سبحانی‌فر افتتاح حساب به تعدادی ابزار خاص مثل دستگاه امضا دیجیتال، اثرانگشت الکترونیکی و چگونگی دسترسی به این ابزار جلوی در منزل نیاز دارد که پیش‌بینی امکانات لازم برای ثبت اثرانگشت به صورت الکترونیکی، امضا الکترونیکی و دوربین دیجیتال را کرده‌ایم تا بتوانیم جلوی منزل مشتریان بانک برایشان حساب افتتاح کنیم. اکنون درحال ایجاد زیرساخت‌های لازم هستیم.
* چهار: رونق خرید اینترنتی
ترس از خرید اینترنتی برای خیلی از خانواده‌ها از بین رفته. پیش از این شاید خیلی‌ها ترجیح می‌دادند برای خرید حتما به بازار بروند اما با توجه به شرایط کرونا، خیلی‌ها با فروشگاه‌های اینترنتی آشتی کرده‌اند. طوری که حتی خریدهای سوپرمارکتی را هم از طریق این فروشگاه‌ها انجام می‌دهند. اتفاقی که تا حد زیادی به نفع کسب و کارهای اینترنتی تمام شده اما از طرف دیگر، می‌تواند به سود مشتری‌ها هم باشد.
سریع‌تر شدن فرآیند خریدها، از بین رفتن هزینه‌های رفت و آمد و از همه مهمتر امکان مقایسه قیمت فروشگاه‌های مختلف بدون نیاز به گشت‌زنی بین مغازه‌ها از جمله مزایایی است که فروشگاه‌های اینترنتی دارند و با شرایط کرونا توانسته‌اند خودشان را در دل مشتریان جا کنند. شاید همین مورد باعث شده که حتی کسب و کارهای کوچک هم به راه‌اندازی یک سایت ساده و فروش محصولاتشان به صورت اینترنتی ترغیب شوند.
* پنج: پرداخت الکترونیک کرایه تاکسی
اگر زیاد تاکسی سوار می‌شوید، حتما با بارکد‌های مختلف روی داشبورد و پشت صندلی راننده برخورد کرده‌اید. بارکدهایی که شاید تا قبل از کرونا کمتر کسی از آنها استفاده می‌کرد اما از زمان شیوع این بیماری شرایط عوض شده. کمتر کسی دلش می‌خواهد از اسکناس‌های ناقل برای پرداخت کرایه تاکسی استفاده کند و حالا خیلی از مسافران تاکسی‌های خطی حداقل یک اپلیکیشن پرداخت الکترونیک کرایه تاکسی روی گوشی‌شان نصب کرده‌اند تا با اسکن کردن بارکد بلافاصله پول را به حساب راننده واریز کنند.
پیامک آن بلافاصله به راننده ارسال می‌شود و دیگر لازم نیست سر ۲۰۰تومان پول خرد که سکه و اسکناس آن به سختی پیدا می‌شود، با راننده‌های بی‌اعصاب دعوا کنیم. تازه اگر کیف پولتان را در خانه جا گذاشتید، لازم نیست صندلی عقب تاکسی هی با خودتان کلنجار بروید و پشت دستتان را گاز بگیرید تا خدایی نکرده شرمنده راننده‌ها نشوید. صرفا لازم است بارکد جلوی رویتان را اسکن و کرایه را آنلاین و از حساب بانکی یا کیف پول الکترونیکی‌تان پرداخت کنید.
* شش: ظهور باجه‌های خود دریافت در بانک‌ها
ممنوعیت پرداخت و دریافت پول نقد در بانک‌ها هر بدی که داشت، پای باجه‌های خوددریافت را به شعبه‌های بانکی باز کرد. از همان آغاز شیوع بیماری، بانک‌ها یک برگه کاغذ روی در ورودی شعبه‌ها نصب کردند که رویش با فونت درشت نوشته «از دریافت و پرداخت وجه نقد معذوریم!» اوایل کار خیلی سخت شده بود. اگر کسی پول نقد داشت و باید سر ماه چک پاس می‌کرد، باید در به در بین شعبه‌ها دنبال باجه‌های خوددریافت می‌گشت. دستگاه‌های بزرگی که صرفا در شعبه‌های اصلی و اتاقک‌های شبانه‌روزی پیدا می‌شدند، کم کم پایشان به شعبه‌های مختلف بانک باز شد. پول را داخل دستگاه می‌گذارید و بعد از شمردن آنها، مستقیم به حسابتان واریز می‌شود. حالا دیگر نیازی نیست برای واریز ۱۰۰هزار تومان پول نقد از دستگاه شماره بگیرید و منتظر باشید تا سر کارمند بانک خلوت شود.
* هفت: یک واژه نازنین به نام دورکاری!
از هر چه بگذریم، نمی‌توانیم از مزیت‌های دورکاری نگوییم. شرایط کرونا باعث شده خیلی از شرکت‌ها و به طور ویژه شرکت‌های خصوصی، به این نتیجه برسند که چه نیازی دارد کارمند نگون‌بخت را اول صبح در ترافیک خیابان‌ها تا محل کار بکشانند؟ در حالی که همان کارها را می‌توان از خانه و در حالی که روی تخت دراز کشیده‌ایم و سینی صبحانه کنار دستمان است انجام دهیم.
خیلی از کارمندان بخش زیادی از وقت و هزینه‌شان را برای رفت و برگشت به محل کار از دست می‌دادند اما از زمان شیوع کرونا خیلی‌ها دورکار شده‌اند و به جای منتظر ماندن برای مترو و اتوبوس یا پیاده‌روی در هوای آلوده، از همان خانه کارهایشان را انجام می‌دهند. با وجود گذشت هفت ماه، خیلی از شرکت‌ها به دورکاری ادامه داده‌اند و اتفاقا خیلی از آنها نتیجه‌های خوبی گرفته‌اند.
هزینه برق، اینترنت، صبحانه و ناهار کارمندان و خیلی خرج‌های دیگر برای شرکت‌ها از بین رفته و کارمندها هم تا حدودی از شرایط فعلی راضی هستند. هیچ‌چیز به جز شیوع بیماری مثل کرونا نمی‌توانست فرهنگ دورکاری را جا بیاندازد. خدا را چه دیدید، شاید حتی بعد از خلاص شدن از شر این بیماری، خیلی از شرکت‌ها به دورکاری کارمندانشان ادامه دهند. چراکه برخلاف تصور قبلی، در خیلی از پژوهش‌ها شاهد افزایش بهره‌وری کارکنان در دوران دورکاری هستیم.
