نگران یوتیوب و توئیتر نباشید
روزنامه هفت صبح | خبری در فضای مجازی منتشر شده است که طبق یک طرح جدید که در مجلس ارایه شده؛ تولید محتوا در توئیتر و یوتیوب جرم خواهد بود. این خبر به این شکل که مطرح شده درست نیست. ماجرا در واقع این است که نمایندگان مجلس، طرحی دادند برای «الحاق یک ماده به قانون ممنوعیت بهکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره».
در ماده واحده این طرح آمده:
«تبلیغ هرگونه کالا، خدمات و آثار هنری ایرانی از طریق شبکهها، رسانهها، بسترها و پلتفرمهای غیرمجاز (اعم از ماهوارهای با بر بستر پهن باند) که فهرست آن توسط کارگروه تخصصی ماهواره متشکل از نمایندگان سازمان صدا و سیما، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، سازمان تبلیغات اسلامی و دادستانی کل کشور هر سه ماه یکبار اعلام میگردد، ممنوع است. متخلف از این حکم حسب مورد به یکی از مجازاتهای درجه ۵ تا ۷ مقرر در مواد (۱۹) و (۲۰) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/ ۲ /۱۳۹۲ محکوم خواهد شد.»
و در تبصره ۷ آن آمده:
«هر نوع همکاری با شبکهها، رسانهها و پلتفرمهای موضوع ماده این قانون، به منظور تأمین و تولید محتوای نوشتاری، دیداری و شنیداری (از مرحله نگارش تا ساخت و پخش توسط هر تبعه ایرانی در قالب تهیه کنندگی، بازیگری، کارگردانی، تصویربرداری، اجرا، صداگذاری، نویسندگی، تهیه موسیقی، تدوین، ساخت برنامه و آگهی و امثال آن)، به میزان حسب مورد به یکی از مجازاتهای درجه ۵ تا ۷ مقرر در مواد (۱۹) و (۲۰) قانون مجازات اسلامی محکوم میشوند.»
ماجرا در یک کلام مربوط به شبکههای ماهوارهای است و ارتباطی با فضای مجازی ندارد. آن کلمه پهنای باند در ماده واحده، برخی را به اشتباه انداخته که شاید این طرح مربوط به فعالیت در فضای مجازی هم هست. در صورتی که منظور طراحان این طرح از این کلمه پخش یا بازپخش این شبکهها در فضای اینترنتی بوده است. مثل صفحهای که یک شبکه در یوتیوب یا اینستاگرام دارد.
با این توضیح این قانون بیش از هر چیز به دنبال محدودکردن فعالیت ایرانیان در شبکههای ماهوارهای، از رادیوجوان تا بی.بی.سی. فارسی است.
اما سه توضیح در این زمینه ضروری است:
یک: با سبک فعلی نگارش این طرح، برداشتی که شده است؛ ۱۰۰درصد غلط نیست. یعنی ممکن است در آینده آن کارگروه ماهواره یوتیوب و توئیتر را نیز در آن فهرست قرار دهد. با این حال، برداشتی که ما داشتیم بر اساس روح این قانون و طرح اصلاحی بوده است. (هرچند تاکید میکنیم که متن، تاب تفسیر بسیار وسیع و ممنوعیت هر پلتفرمی حتی اینستاگرام را هم دارد)
دو: اگرچه ممکن است در شبکههای ماهوارهای، محتواهایی خلاف اخلاق یا حتی منافع کشور پخش شود ولی برخورد با کسانی که در این شبکهها فعالیت میکنند؛ در شان نظام قانونی و قضایی کشور نیست. اگر واقعا بنایی به برخورد است باید در این زمینه کار فرهنگی متقابل کرد یا اینکه ماجرا را از طریق وزارت خارجه حل کرد.
سه: اداره کل قوانین مجلس، ۱۹ ایراد به این طرح که نخستین بار در ۲۴ تیر ماه ارایه شده وارد کرده است و احتمال اینکه این طرح به این شکل تصویب شود هم اندک است.