نگاهی به خاندان فرح پهلوی با اسم رمز دیبا!
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | فرح دیبا به شکلی خزنده توانسته بود خانواده خودش را از زیر سایه اسم پهلوی خارج کند. عروس بسیار جوان خانواده پهلوی که ۲۰سال از محمدرضا کوچک‌تر بود و در دهه۵۰ از قدرتی چشمگیر در سطح کشور برخوردار شده بود. اینجا می‌خواهم برایتان از خانواده دیبا بگویم:
دیبا در دوران قاجار یک اسم فامیلی بود در تبریز. ولیعهدی طولانی مظفرالدین‌شاه در تبریز موجب شد تا خانواده دیبا در دربار نفوذ پیدا کنند.میرزامهدی پدربزرگ فرح ابتدا پیشکار ساده مظفرالدین‌شاه بود اما همراه او به اروپا رفت و زبان یاد گرفت و بعد در سفارتخانه‌های مختلف ایران در اروپا مشاغلی پیدا کرد. در گرجستان و سن‌پترزبورگ و پاریس. پسرش سهراب در همین سفرهای شغلی طولانی در سن‌پترزبورگ به مدرسه رفت و هنگام انقلاب روسیه آنجا به دردسر می‌افتد و در نهایت به فرانسه فرار می‌کند و آنجا با استفاده از نفوذ پدر که دبیر اول سفارت ایران در فرانسه بود، وارد مدرسه نظام سن‌سیر می‌شود.
سهراب پدر فرح بود.مادر فرح از گیلان بود. فریده قطبی گیلانی دختر امجدالسلطان بود و در تهران به مدرسه ژاندارک رفت و با سروان دیبا ازدواج کرد. اما سروان دیبا خیلی‌زود بر اثر سل مرد و فریده و دخترش رفتند و مقیم خانه برادرش محمدعلی قطبی شدند.روایت است که فریده نوعی گرایشات خاص مذهبی داشته و در دوره‌ای اهل تسبیح و ذکر و نماز هم بوده. به هرحال این‌گونه علاقه به فرانسه و در مرحله بعد روسیه در خون خانواده دیبا جریان داشت.
داستان فرح را دیگر می‌دانید و چند بار برایتان گفته‌ام. اینجا بقیه دیباها را مرور می‌کنیم. قبلش این روایت از تاج‌الملوک مادر محمدرضا را بخوانید:«از روزی که پای این دختر [فرح] به خانه ما باز شد، هرچه دیبا در سراسر ایران بود به تهران سرازیر شدند و هرگوشه دربار و ادارات و موسسات که می‌رفتم یک چندتایی دیبا می‌دیدم که دایر مدار امور دربار و دفتر مخصوص و بنیاد پهلوی و سایر موسسات وابسته به دربار شده‌اند و سرگرم چاق کردن خودشان هستند.»
ناصر دیبا آجودان مخصوص شاه می‌شود و در سال ۱۳۵۰ مدیرکل وزارت دربار. ابوالحسن دیبا تحصیلکرده پاریس که پیمانکار اکثر طرح‌های عمرانی دربار است. حسن دیبا که دادیار دیوان‌عالی کشور می‌شود، با حکم مستقیم محمدرضا. اسفندیار دیبا که دندانپزشک بود و عموی فرح که فرح را به اردشیر زاهدی معرفی کرده بود و پایه‌گذار ورود فرح به دربار بود، رایزن اقتصادی ایران در فرانسه می‌شود. هاله دیبا (هاله اسفندیاری) که دکترای فلسفه از وین داشت و با شائول نجاش چهره مشهور یهودی (سردبیر کیهان انگلیسی) ازدواج کرده بود، از ندیمه‌های فرح محسوب می‌شد و مشاور مدیرعامل سازمان رادیو و تلویزیون (که پسردایی فرح بود) و معاون حزب زنان ایران.
او در دهه ۸۰ مدتی در ایران زندانی بود که ماجرایش به یک جنجال بین‌المللی بدل شد (در چندین متن هاله اسفندیاری را همان هاله دیبا عنوان کرده‌اند اما راستش خیلی مطمئن نیستم) نازدیبا دختر اسفندیار هم رئیس موزه فرش می‌شود و با برادرزاده علم ازدواج می‌کند. عادله دیبا همسر اسفندیار هم از نزدیکان فرح در همه مهمانی‌ها و مسافرت‌هایش است. کامران دیبا دیگر عموزاده فرح که معماری سرشناس بود و موزه هنرهای معاصر حاصل کار اوست و در محافل فرهنگی و هنری تاثیر بسزایی داشت.
احمد دیبا هم به عنوان سفیر ایران در سازمان بهداشت جهانی معرفی می‌شود. مجید طباطبایی دیبا از عموزاده‌های فرح است که با یک لیسانس شیمی مشاغل متعددی در شرکت نفت پیدا می‌کند که آخرین آنها مدیریت پالایشگاه نفت آبادان و مدیرعاملی شرکت ملی نفت ایران بوده است.رضی دیبا هم که معاون وزارت دربار می‌شود و فریدون دیبا که سفیر ایران در کشورهایی مثل سوریه و لهستان و بلژیک و واتیکان می‌شود.باز هم هستند اما خسته شدم، مثلا منوچهر طباطبایی دیبا و سعدی طباطبایی دیبا که هردو عمو‌های ناتنی فرح هستند که یکی‌شان نماینده تبریز در مجلس شد و آن یکی هم رئیس سازمان منطقه‌ای آب و برق شمال.
این تازه به‌جز دو حلقه بزرگ قطبی‌ها و انصاری‌هاست.در واقع خویشاوندان مادری فرح. محمدعلی قطبی دایی فرح که به‌عنوان پیمانکار ثروتی هنگفت مبتنی بر رانت به دست آورد و در دوره‌ای هم سرپرست سازمان برنامه و بودجه بود که مصداق گوشت به گربه دادن محسوب می‌شد. رضا قطبی (پسر محمدعلی) که چهره‌ای تاثیرگذار در جهت‌گیری‌های فرهنگی کشور بود و رئیس تلویزیون و لوییز قطبی مادر رضا، که خاله شاپور بختیار بود و از ندیمه‌های فرح در مسافرت‌هایش بود.
محمدعلی مسعود انصاری شوهر دخترخاله فرح بود که در دهه۴۰ به مقام معاون وزیر امور خارجه می‌رسد اما مخالفتش با لایحه کاپیتولاسیون او را مدتی خانه‌نشین می‌سازد اما بعد به‌عنوان سفیر ایران در ایتالیا منصوب می‌شود. پسر او یعنی احمدعلی مسعود انصاری در آمریکا اقتصاد می‌خواند و بعد به چهره معتمد دربار بدل می‌شود و در عنفوان جوانی مناصب مدیریتی در دانشگاه بهشتی و مدرسه عالی شمیران پیدا می‌کند و رئیس هیات مدیره شهرک چشمه می‌شود و…
