نسخه‌های عجیب کرونا؛ از نیش زنبور تا‌‌واکسن روسی
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | پروفسور عظیم اکبرزاده خیاوی، متخصص بیوشیمی بالینی پریروز در یک برنامه زنده تلویزیونی ادعایی مطرح کرد مبنی بر اینکه کرونا را می‌توان با نیش زنبورعسل درمان کرد. او در برنامه طبیب اینطور توضیح داد که «در بعضی شهرها مانند مشگین‌شهر و اردبیل هیچ کندوداری کرونا نگرفته است. براساس آزمایشی که با همکاری یکی از دانشجویان خود انجام داده‌ام، مشاهده شد با تزریق زهر زنبور به یک بیمار حاد کرونایی، این فرد پس از یک‌روز کاملا بهبود یافت و با تزریق زهر زنبورعسل در زانو، می‌توان کرونا را درمان کرد.»
او البته حرفش این بود که باید روی این موضوع کار کارشناسی انجام شود اما این اظهارات او که از شمال کره زمین تا جنوب باید بدانند واکسن کرونا را می‌توان ظرف مدت یک‌ماه از نیش زنبور ساخت، بازتاب وسیعی در شبکه‌های اجتماعی داشت. قبل‌تر هم ادعاهایی از جنس داشتیم مثل ماجرای معروف روغن بنفشه یا بوییدن نارنج. اگر حساب کنیم از زمان شیوع کرونا در ایران تقریبا هر ماه یک یا دو مورد از این ادعاهای عجیب که خیلی فراگیر شده داشتیم.
بیشتر افرادی که این ادعاها را مطرح می‌کنند، به طیف مروجان طب سنتی تعلق دارند اما بعضی دیگر مثل همین پروفسور اکبرزاده خیاوی، چهره علمی هم محسوب می‌شوند و سوابق اجرایی و آکادمیک آن‌ها باعث می‌شود گروه بزرگتری در جامعه ادعای آن‌ها را جدی بگیرند. به همین دلیل چند تن از مسئولین اجرایی رده‌بالا و کارشناسان مقابله با کرونا درباره ادعای اخیر در مورد نیش زنبور واکنش نشان دادند. اکبرزاده خیاوی سال‌های متمادی از مدیران انستیتو پاستور ایران بوده. در دانشکده علوم صنایع غذایی ایرانی، مرکز تحقیقات دارویی، دانشگاه علوم پزشکی ایران هم مسئولیت‌های کلیدی برعهده داشته و تالیفات متعددی در زمینه بیوشیمی و داروسازی به نام او به ثبت رسیده. اکبرزاده خیاوی متولد اسفند ۱۳۲۶ در مشگین‌شهر است.
* یک: اولین مقام مسئولی که به ادعای مطرح‌شده درباره درمان کرونا با نیش زنبور پاسخ داد، دکتر شاهین آخوندزاده، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بود که گفت: «هر چیزی که ادعا می‌شود ممکن است بر بیماری‌ها تاثیر داشته باشد، باید از مسیر کارآزمایی بالینی بگذرد. اکثر ادعاهایی که می‌شود که البته امیدواریم این ادعاها مستنداتی داشته باشند تا مورد قبول واقع شوند، روی تعداد محدودی بیمار انجام شده است و باید توجه داشت که با آزمایش یک مورد روی تعداد محدودی از بیماران، بدون گروه کنترل، نمی‌شود ادعا کرد که یک روش یا داروی درمانی روی کرونا مؤثر است.»
آخوندزاده تاکید کرد: «علت اینکه می‌گوییم باید آزمایش روی تعداد مشخصی بیمار صورت گیرد، این است که از هر هزار بیمار مبتلا به کرونا، تعدادی به‌طور سرپایی و بدون نیاز به دارو و بستری درمان می‌شوند، تعدادی به بیماری با شدت زیاد دچار می‌شوند و تعداد محدودی نیز به ICU منتقل می‌شوند، بنابراین اگر ادعا می‌شود یک روش یا دارو در درمانی بر کرونا مؤثر است، باید مشخص شود روی کدام دسته از بیماران و چه تعداد بیمار مؤثر واقع می‌شود. از نظر بنده هیچ داروی مؤثری برای کرونا وجود ندارد و آنچه باعث بهبودی بیماران می‌شود، مراقبت‌های ویژه از بیماران است؛ تا این لحظه داروهایی که گفته شده بر کرونا تأثیر دارند نیز تأثیرشان قطعی نیست و باید یک داروی اختصاصی برای ویروس کرونا ساخته شود تا بتوان با قطعیت درباره تأثیر آن بر کرونا صحبت کرد.»
* دو: انستیتو پاستور ایران هم اطلاعیه‌ای در مورد این ادعا منتشر کرده که در بخش‌هایی از آن آمده: «به استحضار می‌رساند، نامبرده عضو هیأت علمی بازنشسته این انستیتو بوده و ادعاهای صورت‌گرفته در این ارتباط در انستیتو پاستور ایران مورد بررسی و تأیید قرار نگرفته است. بررسی تأثیر درمانی هر دارو با مداخله پزشکی بر کروناویروس و بیماری‌های مشابه باید پس از بررسی پروپوزال مربوطه در شورای پژوهشی مراکز تحقیقاتی و دریافت مجوز از کمیته‌های اخلاق پزشکی صورت بگیرد و تا زمانی که این مراحل انجام نشود و نتایج احتمالی درمانی مطالعات به تأیید مراجع ذی‌صلاح در کشور نظیر سازمان غذا و دارو نرسیده و پروتکل‌های درمانی وارد نگردد، این روش‌های درمانی ادعاهای اثبات‌نشده بوده و مورد تایید نیست و توصیه نمی‌شود»
* سه: در عین حال مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مدیریت مقابله با کرونا درباره زهر زنبورعسل و تاثیر آن روی ویروس کرونا اظهار کرد: «درحال حاضر موضوع تاثیر زهر زنبورعسل بر ویروس کرونا قطعی نیست و هنوز اطلاع و مقاله‌ای در این‌باره بیرون نیامده است البته شاید این موضوع مقاله و مطالعات خود پروفسور اکبرزاده خیاوی، متخصص بیوشیمی بالینی باشد که هنوز درباره آن به قطعیت با ستاد مقابله با کرونا در وزارت بهداشت صحبتی نشده است. پس لطفا مردم به اشتباه سمت این اطلاعات نروند، تا موارد این‌چنینی بررسی دقیق شود.»
*** سبقت واکسن روسیه از رقبا
درحالی‌که در سراسر دنیا برای ساخت بیش از ۱۵۰واکسن کرونا تلاش شده، به‌نظر می‌رسد اقداماتی که در سه کشور آمریکا و روسیه و انگلیس درحال انجام است شانس بیشتری برای موفقیت دارند. از طرفی بین این سه کشور هم روسیه می‌گوید از بقیه جلوتر است. روز گذشته رسانه‌های روسیه به نقل از وزیر بهداشت این کشور نوشتند که واکسیناسیون گسترده از ماه اکتبر سال جاری شروع می‌شود و پزشکان و معلمان هم برای دریافت واکسن در اولویت هستند. همچنین وزارت دفاع روسیه اعلام کرده، ۴۲روز پس از تزریق واکسن کرونا به داوطلبان حال همه آن‌ها خوب است و هیچ مشکلی دیده نمی‌شود.
هرچند که بعضی کارشناسان غربی نسبت به این ادعای روسیه ابراز تردید کردند. از آمریکا هم خبر رسیده که دکتر فائوچی پیش‌بینی کرده تا اوایل سال ۲۰۲۱ میلادی واکسن مدرنا نتیجه می‌دهد. واکسن دانشگاه آکسفورد هم به مرحله دو و سه آزمایش بالینی رسیده و دولت هند مجوز داده که علاوه بر برزیل و آفریقای جنوبی، بخشی از آزمایش‌های بالینی هم در این کشور انجام شود. چین هم قصد دارد مرحله سوم آزمایش‌های یکی از واکسن‌هایش را روی ۹هزار نفر از برزیلی‌ها انجام دهد.
*** روغن بنفشه
در روزهای اول شیوع کرونا، عباس تبریزیان از مروجان طب سنتی که مدتی قبل‌تر کتاب طب هاریسون را در اقدامی نمادین آتش زده بود، توصیه کرد که برای درمان کرونا از پنبه آغشته به روغن بنفشه استفاده شود. این ادعای جنجالی به‌خصوص به علت شیوه استعمال آن، حتی بازتاب بین‌المللی هم پیدا کرد. مسئولین از جمله کیانوش جهانپور، سخنگوی وقت وزارت بهداشت و سایر چهره‌های شاخص جامعه پزشکی تاکید کردند که این ادعا جنبه علمی ندارد. با این‌حال خود تبریزیان در ماه‌ها بعد همچنان روی موضعش پافشاری می‌کرد.
*** داروی امام کاظم
داروی امام کاظم هم در فهرست توصیه‌های عباس تبریزیان برای مقابله با کرونا بود. او خودش به‌واسطه نمایندگی‌ها در سطح کشور این شربت را که محتوایی مثل رازیانه و هلیله سیاه دارد، به فروش می‌رساند. رئیس دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران و چند متخصص طب سنتی هم اعلام کردند که این شربت جعلی است و مجوز ندارد.
*** بوییدن نارنج و لیمو
اواخر فروردین‌ماه امسال یک کارشناس طب سنتی به نام حسن یوسفی در مقابل دوربین‌های تلویزیونی و از شبکه افق مدعی شد که اگر هرجا می‌روید یک نارنج یا لیمو در جیب خود داشته باشید و بگیرید جلوی بینی بو کنید، من تضمین می‌کنم کرونا نگیرید. این ادعا حتی پاسخی هم از سوی مسئولین وزارت بهداشت یا جامعه پزشکی دریافت نکرد. در روزهای اول شیوع کرونا البته ادعاهای مشابهی هم داشتیم که با لیموترش و زنجبیل می‌شود جلوی ویروس کرونا را گرفت و همین باعث شد قیمت این محصولات تا چندبرابر در مقطعی افزایش پیدا کند.
*** عطر پیامبر
در ایام تعطیلات نوروز و درست زمانی که استان‌های مختلف عملا در قرنطینه بودند یک مروج طب سنتی به نام مرتضی کهنسال که خود را از شاگردان عباس تبریزیان معرفی می‌کرد، بدون مجوز وارد مراکز درمانی استان گیلان شد و بدون ماسک و دستکش مقابل دوربین به لب و دهان بیماران محلولی را مالید که آن را عطر پیامبر نامگذاری کرده بود. این اقدام با واکنش شدید جامعه پزشکی مواجه شد و چندروز بعد هم خبر آمد که این روحانی مدعی طب اسلامی در لنگرود بازداشت شده است.
*** ادرار شتر
روزهای اول اردیبهشت‌ماه بود که کلیپ عجیبی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و شخصی به نام حکیم مهدی سبیلی که خودش را متخصص طب اسلامی و مدیر انجمن علمی‌آموزشی طب‌الصادق معرفی می‌کرد، مدعی شد با نوشیدن ادرار شتر می‌توان جلوی کرونا را گرفت. این ماجرا هم تبدیل به یک جنجال خبری شد و علاوه بر اینکه مسئولین وزارت بهداشت از غیر علمی بودن این ادعا گفتند، رئیس پلیس امنیت عمومی تهران هم از دستگیری این فرد خبر داد.
