نرخ دلار تا پایان امسال چقدر خواهد شد؟
روزنامه هفت صبح، آرش پورابراهیمی | سه‌شنبه هفته گذشته گزارش جذابی درباره قیمت دلار در روزنامه هفت‌صبح چاپ شد که در آن نویسنده گزارش با بررسی رفتار دلار در بهمن و اسفند پنج سال گذشته به این جمع‌بندی رسیده بود که قیمت دلار در پایان امسال احتمالا رقمی حدود ۱۳۷۵۰ تومان خواهد بود. جالب اینکه شواهد دیگری را هم می‌توان یافت که پیش‌بینی فوق را تایید می‌کنند.
پیش‌تر گفته بودیم که اگر قیمت دلار آزاد در پاییز سال ۱۳۶۸ را مبنا قرار دهید و سپس صرفا بر اساس نرخ تورم در ایران و آمریکا، قیمت دلار را برای فصل‌های بعد پیش‌بینی کنید به ارقامی خواهید رسید که چندان از آنچه در بازار ارز مشاهده شده دور نیستند. برای مثال طبق این شاخص، میانگین نرخ دلار در پاییز امسال باید رقمی حدود ۱۱۲۰۰ تومان می‌بود در حالیکه میانگین نرخ در بازار ۱۱۸۰۰ تومان بود.
این میزان فاصله وقتی قابل چشم‌پوشی است که بدانیم در محاسبه آنچه گاهی به عنوان «نرخ واقعی ارز» شناخته می‌شود هیچ اطلاعاتی غیر از تورم دو کشور و نرخ ارز سی سال قبل به کار گرفته نشده است. بر این اساس، اگر با توجه به نرخ تورم نقطه به نقطه ۲۶ درصدی در دی ماه امسال، فرض کنیم که میانگین تورم نقطه به نقطه در زمستان امسال ۲۶ درصد خواهد بود و نرخ تورم زمستان امسال در آمریکا را هم بر اساس مشاهدات سه سال اخیر معادل ۲ درصد در نظر بگیریم، می‌توان گفت که میانگین نرخ واقعی دلار در زمستان امسال معادل ۱۱۸۵۰ تومان خواهد بود.
اما پرسش اساسی این است که نرخی که طی دو ماه باقیمانده از سال در بازار آزاد مشاهده خواهد شد تا چه حد به نرخ واقعی محاسبه شده نزدیک خواهد بود. متاسفانه تخمین سرانگشتی نرخ واقعی ارز هرچند با استفاده از اطلاعاتی اندک برآورد قابل قبولی برای بلندمدت ارائه می‌دهد اما در برآورد نوسان‌های کوتاه مدت کارایی چندانی ندارد.
برای مثال تقریبا از ابتدای سال ۱۳۹۷ تاکنون نرخ ارز در بازار همیشه بالاتر از نرخ واقعی بوده است؛ از شصت درصد بیشتر در تابستان ۱۳۹۷ گرفته تا حدود هفت درصد بیشتر در پاییز ۱۳۹۸. اگر میانگین تقریبا ۱۳۵۰۰ قیمت دلار در دی ماه برای ادامه زمستان هم تداوم داشته باشد، در این صورت می‌توان گفت که قیمت دلار در بازار آزاد سیزده درصد گرانتر از قیمت واقعی خواهد بود که انتظار چندان غیرمنتظره‌ای نیست.
البته باید توجه داشت که از آغاز سال ۱۳۹۷ تاکنون، نرخ ارز در بازار به طور میانگین ۲۴ درصد بیشتر از نرخ واقعی بوده اما این را هم باید در نظر داشت که بازار ارز در سال ۱۳۹۷ شوک شدیدی را تجربه کرد. به همین خاطر شاید بهتر باشد که صرفا سال ۱۳۹۸ در نظر گرفته شود و در این صورت بر اساس سه فصل نخست سال می‌توان انتظار داشت که قیمت دلار در زمستان به طور میانگین شانزده درصد بیشتر از قیمت واقعی باشد که در اینصورت میانگین قیمت دلار در بازار حدود ۱۳۷۵۰ تومان خواهد بود و این دقیقا همان عددی است که نویسنده گزارش هفته گذشته به عنوان قیمت انتظاری دلار در پایان سال برآورد کرده است.
