نامه‌ای با ۴۸امضای سنگین برای بازنگری طرح صیانت
روزنامه هفت صبح | حالا دیگر معروف شده به طرح صیانت. طرحی با ۳۷ ماده که می‌تواند آینده کاربران اینستاگرام، واتساپ و خلاصه هر شبکه اجتماعی و پیام‌رسان خارجی را در کشور ما تغییر دهد.چه تغییری؟ مهم‌ترین ماده آن (یعنی ماده ۱۲) این را می‌گوید که هر پیام‌رسان و شبکه اجتماعی خارجی که نخواهد در ایران فیلتر شود باید از کشور ما مجوز بگیرد. حالا این را در نظر بگیرید که اصلا خیلی از این کمپانی‌ها در ایران حضور ندارند و به خاطر تحریم‌ها امکان انجام این کار را هم ندارند.
البته این فقط یکی از ماده‌های جنجالی آن است. قرار بر این بود که نماینده‌های مجلس دیروز این طرح پرحاشیه، با اسم کامل «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» را مورد بررسی قرار دهند ولی گویا نوبت به آن نرسید و موکول شد به روزی دیگر. اما چند ساعت قبل از اینکه نمایندگان تصمیم به عقب انداختن این طرح بگیرند نامه مهمی از سمت کسبوکارهای آنلاین در مخالفت با این طرح منتشر شد؛نامه‌ای که شاید سنگینی اسامی امضاهای منتشر شده پشت آن می‌تواند یکی از دلایل عقب افتادن بررسی این طرح در روز گذشته باشد. حالا این استارتاپ‌ها کدام بودند و چرا امضایشان تا این حد اهمیت داشت؟
پشت نامه‌ای که کسب‌وکارها نوشته بودند اسامی این غول‌های اینترنتی آورده شده بود:بازار، آپارات، ابرآروان، دیوار، فیلیمو، بلد، زرین‌پال، پیاده، ویرگول، یکتانت، کرفس، شیپور، سینماتیکت، صباویژن، تیوال، فلایتیو، علی‌بابا، جاباما، دیجیاتو، نشان، اخباررسمی، آیتول، آدرس، آیو، شاتل، نماوا،کوییز آو کینگز،شنوتو،زیتل،سیمیاروم،دیجی‌کالا، پی‌پینگ و اسنپ.علاوه بر این، کسبوکارهای مهم دیگری مثل ستون، ایوند ترگمان، تیزلند، پاکت، کاموا، بیدبرگ، الوفود، سازیتو، رسمیو، پادرو، ای‌سی مانیتور،تیست‌ایران و اسپارد هم آن را امضا کرده بودند.
بعضی از این استارتاپ‌ها در واقع زیرمجموعه یک هلدینگ هستند.برخی دیگر سرمایه‌گذارهای مشترکی دارند که کار مجلس عملا به کار آنها پیوند خورده. برخی دیگر هم گروه بزرگی از کاربران را با خود همراه دارند که تصمیم مجلس زندگی آنها را دشوار خواهد کرد.بیایید یکی یکی به آنها نگاه کنیم و ببینیم وقتی از سنگینی وزن این نامه حرف می‌زنیم، از چه حرف می‌زنیم؟
بازار،دیوار،بلد: امکان ندارد که گوشی هوشمند داشته باشید و مسیرتان به مسیر این سه اپلیکیشن نیفتاده باشد. آنها همراه با بقیه شرکت‌های دیگر در نامه خودشان خطاب به مجلس نوشته بودند که طرح صیانت با اینکه ادعا می‌کند قرار است به نفع کسبوکارهای اینترنتی ایرانی باشد، عملا صدمات و خسارات آن به کسبوکارهای بومی، به مراتب بیشتر از کمک به آنهاست. یکی از دلایلشان هم این بوده که مجلس در طرح سعی کرده رقبای خارجی را مسدود کند و این کار به اعتماد کاربران به آنها ضربه می‌زند. حالا چرا بلد، دیوار و بازار را در یک دسته‌بندی قرار دادیم؟
چون هر سه اینها زیرمجموعه هلدینگ بزرگی به اسم هزاردستان فعالیت دارند. به صورت مستقیم هزار و ۳۲۹ نفر در این سه برنامه کار می‌کنند ولی به صورت غیرمستقیم خودشان بستری برای کسب و کار هزاران نفر دیگر هستند.ارزش مالی آنها چقدر است؟ جواب به این سوال اصلا ساده نیست. ۱۲٫۰۶۶ درصد سهام این هلدینگ به سرآوا پارس تعلق دارد.بازار که همان مهم‌ترین بستر دانلود اپلیکیشن‌های اندروید است در سال ۱۳۹۹، روی ۴۱ میلیون گوشی نصب شده بود.
دیوار هم یک بستر خرید و فروش کالاست که بر اساس گزارش سال ۱۳۹۸ آنها بیش از ۳۵میلیون کاربر داشتند. بلد هم که یک سرویس نقشه آنلاین است، تا سال پیش بیش از ۴میلیون نفر کاربر داشت. این گروه سال ۱۳۹۶ یک سرمایه‌گذار مهم خارجی از طریق سرآوا پارس پیدا کردند. شرکت اینترنشنال اینترنت اینوستمنت کوپریتیو آن سال مبلغ ۳۸میلیون یورو (معادل ۵۰میلیون دلار) در ازای گرفتن تقریبا ۱۰درصد سهام،روی هلدینگ هزاردستان سرمایه‌گذاری کرد.
دیجی‌کالا: اگر قرار باشد از داخل این لیست، مهم‌ترین استارتاپ‌ها را رتبه‌بندی کنیم، دیجی‌کالا اگر در جایگاه اول قرار نگیرد، رتبه آن دیگر پایین‌تر از جایگاه سوم هم نمی‌شود. این سایت که به آمازون ایرانی هم معروف است ۸۵درصد سهم بازار فروش آنلاین در ایران را در دستان خودش دارد. زیرمجموعه دیجی‌کالا، فیدیبو، دیجی استایل، دیجی چی، دیجی نکست، کمدا و چند سایت دیگر هم کار می‌کنند.غیر از اینکه دیجی‌کالا خودش هشت هزار کارمند دارد، با این سایت ۱۶۰هزار فروشگاه هم در سال ۱۳۹۹ همکاری داشتند.دیجی‌کالا را مثل آپارات،دو برادر راه‌اندازی کردند.
تا امروز صندوق سرآوا پارس (درازای ۳۵ درصد سهام) و صندوق‌های اروپایی (در ازای ۲۵درصد سهام) روی دیجی‌کالا سرمایه‌گذاری کردند.بر اساس گزارش مجله اکونومیست در سال ۲۰۱۴ این وبگاه با سرمایه ۱۵۰میلیون دلار در رتبه اول شرکت‌های اینترنتی ایران قرار داشت اما بعدا برخی از کارشناسان گفتند این ادعا غیرواقعی است. سال ۱۳۹۵ بر اساس خریدی که سرآوا از دیجی‌کالا داشت،رسانه‌ها یک برآوردی از ارزش دیجی‌کالا به دست آوردند که نشان می‌داد ارزش آن حدودا ۹۰میلیون دلار محاسبه می‌شود که تا تک شاخ شدن کمترین فاصله را نسبت به کمپانی‌های آنلاین ایرانی داشت.
ابرآروان: ابرآروان از آن کمپانی‌های مهمی است که خودش زیادی توی چشم نیست، اما به خاطر سرویس‌های اینترنتی که ارائه می‌دهد کاری می‌کند سایت‌های مهمی بتوانند در بستر اینترنت بالا بیایند. به خاطر همین شاید ابرآروان را نشناسید اما احتمالا روزی نیست که ترافیک روزانه‌تان از مسیر ابرآروان نگذرد. ابرآروان ۶۵ هزار مشتری و در ۸۸ کشور دیگر هم مشترک دارد. ابرآروان اصلا چه چیزی هست؟این کمپانی به بخش مهمی از سایت‌های پربازدید کشور سرویس ارائه می‌کند.
مشتری‌های مهم ابرآروان که از این شبکه توزیع برای بارگذاری سایت خودشان استفاده می‌کنند شامل نهاد ریاست جمهوری، وزارتخانه‌های نیرو، نفت، امور خارجه، فرهنگ و ارشاد، مجمع تشخیص مصلحت و مجلس شورای اسلامی، صداوسیما، شهرداری تهران، بانک پاسارگاد، بانک سامان،ایران خودرو،علی‌بابا،دیوار،دیجی‌کالا،بامیلو، اسنپ‌فود و اسنپ‌کیو،تیوال،هایپراستار، تلویزیون اینترنتی آیو، شبکه تلویزیونی الکوثر،وب‌سایت خبری الف و هزاران مشتری دیگر می‌شود.
ابرآروانی‌ها سال ۱۳۹۴ با سرمایه‌گذاری فناپ کارشان را شروع کردند. پویا پیرحسین‌لو مدیر ۳۲ ساله ابرآروان سال پیش گفته بود که فناپ ارزش آنها را ۲۰۰میلیارد تومان برآورد کرده است.شاید تعداد نیروهای ابرآروان اندازه یک کارگاه متوسط باشد اما آنها به ۴۴ غول بزرگ مانند بانک‌ها،سایت‌های خرید و فروش کالا،شهرداری‌ها، وزارتخانه‌ها اینترنت می‌دهند که خود این باعث راه افتادن کسب‌وکار میلیون‌ها نفر در کشور شده است.اگر بخواهیم در قالب عدد و رقم از بزرگ بودن ابرآروان حرف بزنیم، باید بگوییم که ۱۸هزار وب‌سایت فعال از خدمات شبکه توزیع محتوا و امنیت ابرآروان استفاده می‌کنند.
اسنپ: اهمیت اسنپ هم به تعداد کاربران آن است و هم به سرمایه‌گذارش. ایرانسل و شرکت MTN اصلی‌ترین سهامداران اسنپ هستند.سهام این دو شرکت در اسنپ روی هم رفته حدود ۶۰درصد می‌شود.همچنین اسنپ یک سرمایه‌گذار آلمانی هم دارد که حدود ۳۰درصد سهام اسنپ متعلق به این شرکت آلمانی و حدود ۱۰درصد سهام شرکت اسنپ نیز متعلق به هایپراستار است. اگر یادتان باشد، اسنپ سال ۱۳۹۳ در کشور ما راه افتاد و کم کم تبدیل به یک تک شاخ مهم در بین کسبوکارهای اینترنتی شد که امروز گزینه‌های دیگری مثل خرید بلیت اتوبوس، هواپیما و حتی رزرو هتل،غذا، دارو، سوپر، مشاوره پزشکی و بورس هم ارائه می‌کند.
حالا با اسنپ چند نفر سر و کار دارند؟ واقعا قابل محاسبه نیست اما می‌شود سعی‌مان را بکنیم. یک طرف راننده‌ها و بایکر (موتورسواران) و سوپرمارکت‌ها، پزشک‌ها و رستوران‌ها هستند که تعدادشان حداقل نزدیک به ۴میلیون کسب‌وکار می‌رسد. حدود ۳میلیون راننده روی گوشی خود اسنپ دارند که یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از آنها فعال هستند یعنی هر روز برای درآمد دارند از اسنپ استفاده می‌کنند.
در اسنپ ۲هزار و ۷۰۰ نفر پزشک و ۲۰۰هزار نفر راننده اسنپ باکس هم از اسنپ درآمد دارند. ۴هزار نفر هم کارمند خود اسنپ هستند.حالا این را هم بگذاریم کنار هزاران رستوران و بایکر اسنپ‌فود که تعدادشان در گزارش سال ۱۳۹۹ مشخص نشده. از آن طرف هم بیشتر از ۳۰میلیون نفر کاربر اسنپ را روی گوشی خودشان نصب کرده‌اند که برای زندگی روزمره از آن استفاده می‌کنند.
فیلیمو، آپارات، سینماتیکت، صباویژن: این بار هم باز اسم چهار کمپانی بزرگ را کنار هم آوردیم. چرا؟ خب باز هم مثل قبل؛ هر چهار سایت مهمی که اسمشان را پشت نامه مجلس آورده‌اند، متعلق به هلدینگ صباایده هستند. این صباایده چقدر اهمیت دارد؟ صباایده سال ۲۰۱۵ در فهرست ۵۰ شرکت نوپای برتر گوگل قرار گرفت. پس در واقع شرکت مهمی محسوب می‌شود که تازه روی چند کمپانی مهم دیگر هم سرمایه‌گذاری کرده.
ولی مهم‌ترین کسب‌و کارهای زیرمجموعه صباویژن واضح است که آپارات و فیلیمو هستند. مدیرعامل صبا ایده، محمد جواد شکوری مقدم و برادرش محمد مهدی را خیلی‌ها به خاطر آپارات می‌شناسند.اما کار این گروه از ۱۳۸۵ با صباویژن شروع شد. آنها سال ۱۳۸۹ آپارات را تاسیس کردند و سال ۱۳۹۳ به فیلیمو رسیدند. بعد از اینکه از این مسیر توانستند مخاطب‌های زیادی را جذب کنند سال ۱۳۹۵ هم سینماتیکت را خریدند. پس می‌شود حدس زد دایره مخاطبانشان بسیار زیاد است. در همین مدت این گروه روی فلایتیو و پلاک هم سرمایه‌گذاری کردند.
سایت فیلیمو توانسته در یک‌سال به ازای تولید هشت سریال برای ۸ هزار و ۶۴۰ نفر اشتغال‌زایی کند.فیلیمو اولین وی او دی ایران بود و از زمان سریال نهنگ آبی کم‌کم بین مردم شناخته شد.این سایت بیشتر از ۴۰۰ هزار مشترک ماهانه دارد که گردش مالی آنها سالی ۶۰۰میلیارد تومان برآورد می‌شود. از آن طرف آپارات در سایت الکسا، دومین سایت پر بازدید ایرانی است (اولین آن به سایت گوگل تعلق دارد).از قضا کشورهای همسایه هم از آپارات و فضای آپلود ویدئوی آن زیاد استفاده می‌کنند.
علی بابا و جاباما: علی‌بابا بخش مهمی از فضای گردشگری را در کشور روی یک انگشتش می‌چرخاند. سال ۱۳۹۹ شش میلیون و ۱۸۰هزار نوع محصول مختلف مثل رزرو تور، بلیت یا هتل از علی بابا و جاباما خریداری شده است.پس علی بابا هم از آن شرکت‌های مهمی است که اسمش روی این بیانیه، به وزن آن نامه اضافه کرده.علی‌بابا در طول فعالیت خود دو بار جذب سرمایه داشته و در مقابل ۳ و ۲۰ درصد از سهام خود را واگذار کرده است. مثلا سال ۱۳۹۶ شرکت سرآوا (نوین اندیشان سرآوا پارس) با ۲۲میلیون دلار ۲۵ درصد از سهام هلدینگ توشا (مالک علی بابا) را خریداری کرد.
کمپانی‌های مهم دیگری هم در این لیست هستند که ای کاش می‌شد ارزش و کاربران آن را به این لیست اضافه کنیم تا دقیقا دستمان بیاید این نامه که دیروز به مجلس فرستاده شده تا چه اندازه اهمیت دارد. اما علاوه بر آنها تا روزهای گذشته نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر هم کارزاری آنلاین را در مخالفت با این طرح امضا کردند.این تعداد امضا به اضافه کاربران و مشتریان کسب‌وکارهایی که از آن نام بردیم، با همدیگر بزرگ‌ترین گروه مخالفانی هستند که تا امروز به صورت مستند مخالفتشان را نسبت به یک طرح مجلس نشان داده‌اند.
