نارضایتی کارخانهها از قیمت جدید خودروها
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | قیمت جدید خودروهای تولید داخل دیروز بالاخره بعد از چندهفته کشمکش در ستاد تنظیم بازار تعیین شد. بر اساس چیزی که رضا شیوا، رئیس شورای رقابت اعلام کرده، بهطور میانگین قیمت محصولات سایپا ۲۳درصد و قیمت محصولات ایرانخودرو ۱۰درصد افزوده خواهد شد. دلیل اینکه برای محصولات ایرانخودرو افزایش قیمت کمتری در نظر گرفته شده، افزایش قیمت قبلی این خودروساز در نیمه دوم پارسال بوده.
همچنین مقرر شده هر سهماه یکبار مجددا براساس نرخ تورم در مورد قیمتها تجدید نظر شود. بنابراین دفعه بعدی در خردادماه در مقایسه با نرخ تورم اسفندماه، یکبار دیگر مجوز افزایش قیمت به خودروسازان داده میشود. مصوبه دیروز طبعا نتوانسته رضایت خودروسازان را جلب کند و آنها بهشدت مخالف هستند. در هفتههای اخیر هم زمزمههای افزایش ۳۰ یا ۵۰درصدی بود اما در نهایت به همین ارقام ۱۰ و ۲۳درصد بسنده شد.
* یک: امروز قرار است جزئیات مصوبه ستاد تنظیم بازار اعلام شود که دقیقا چه خودرویی چقدر افزایش قیمت پیدا میکند. چون این ۱۰درصد و ۲۳درصدی که گفته شده، صرفا ارقام میانگین بوده. فعلا علیالحساب رئیس شورای رقابت قیمت جدید چهار خودرو را به طور دقیق اعلام کرده که از این قرار است: «پراید ۱۱۱ میشود ۴۲میلیون و ۱۰۰هزار تومان، ساینا ۵۹میلیون و ۸۰۰هزار تومان، تیبا صندوقدار ۵۲میلیون تومان و تیبا هاچبک ۵۹میلیون تومان.» قیمت قبلی این خودروها که همگی هم از محصولات سایپا هستند به ترتیب ۳۹میلیون و ۸۰۰هزار تومان، ۵۵میلیون و ۹۶۰هزار تومان، ۴۳میلیون و ۴۶۰هزار تومان و ۵۱میلیون و ۳۶۰هزار تومان بود.
با ذکر این نکته که تولید پراید ۱۱۱ از ابتدای اردیبهشتماه کلا متوقف شده و این قیمت جدید شامل حوالههایی میشود که از قبل ثبتنام شدهاند و موعد تحویل آنها هنوز فرا نرسیده. قانون میگوید اگر خودرویی موعد تحویل آن رد شده و کارخانه موفق به تحویلدادن آن نشده، باید بر مبنای قیمت قبل با مشتری تسویه شود. در مورد محصولات ایرانخودرو هم قیمت جدید هیچ محصولی بهطور دقیق اعلام نشده اما اگر همان میانگین ۱۰درصد را مبنا قرار دهیم، مثلا قیمت پژو۲۰۶ تیپ دو از ۶۷میلیون و ۲۸۳هزار تومان به ۷۴میلیون و ۱۱۳هزار تومان افزایش پیدا میکند. یا پژو۲۰۷ اتوماتیک را مثال بزنیم که از ۱۱۵میلیون و ۲۹۴هزار تومان، به ۱۲۶میلیون و ۸۲۳هزار تومان میرسد.
* دو: نکته کلیدی اما اینجاست که همچنان بهرغم این افزایش قیمتها، بین قیمت بازار و کارخانه فاصله معناداری وجود دارد. بهطور مثال همین پژو۲۰۷ اتوماتیک را که قیمت جدیدش با تخمین ۱۰درصد ۱۲۶میلیون میشود، تا هفته پیش ۲۴۵میلیون تومان هم در بازار آزاد قیمت میدادند. همین تفاوت قیمت بازار و کارخانه است که باعث ازدحام سایتهای فروش اینترنتی میشود. دقیقا مثل اتفاقی که دیروز صبح افتاد. ایرانخودرو طرح پیشفروش چهار مدل خودرو برای تحویل نیمه دوم سال گذاشته بود اما بهرغم محدودیتهایی که برای این ثبتنام در نظر گرفته شده بود، ازدحام به حدی بالا بود که تا دوساعت عملا سایت از دسترس خارج شده بود.
بعد هم سایت به حدی سنگین عمل میکرد که متقاضیان شانسی برای تکمیل فرایند ثبتنام خودرو نداشتند. این مشکل در دوسال اخیر بهطور مداوم وجود داشته و عملا مصرفکنندگان واقعی موفق به ثبتنام خودرو نمیشوند. برای حل این مشکل دیروز رضا شیوا در ستاد تنظیم بازار گفت، برای تحویل سهماهه خودرو قرعهکشی خواهد شد. مثل مقطعی در دهه ۶۰ که خودروی پیکان با قرعهکشی به دست مصرفکنندگان میرسید. به منظور کاهش متقاضیان هم تدابیر دیگری اندیشیده شده.
به گفته عباس قبادی، دبیر کارگروه تنظیم بازار با دستورالعمل جدید به هر کد ملی متقاضی که باید بالای ۱۸سال سن داشته باشد، یک خودرو تعلق میگیرد به شرطی که در سهسال اخیر خودرویی تحویل نگرفته باشد. سند خودرو هم تا یکسال در رهن باقی میماند که خریدار شانسی برای فروش آن در بازار آزاد نداشته باشد. مهدی صادقی نیارکی، سرپرست معاون امور صنایع وزارت صنعت گفته در طرحهای ثبتنام جدید، سایت به مدت یکهفته باز میماند تا همه متقاضیان ثبتنام کنند و اگر تعداد متقاضیان مازاد بر عرضه بود، قرعهکشی صورت خواهد گرفت و بعد از سهماه بدون پرداخت سود مشارکت، خودرو تحویل داده خواهد شد.
* سه: بالاتر توضیح دادیم که خودروسازان از میزان افزایش قیمتهای جدید ناراضی هستند. دبیر انجمن خودروسازان دیروز گفت، یا قیمت خودرو را آزاد کنید یا اجازه دهید در بورس عرضه شود. او توضیح داده که در فرمول شورای رقابت، ارتقای استانداردها در نظر گرفته نشده و قیمتها عادلانه نیست. نمونهای از این تنشها بین شورای رقابت و خودروسازان را پریشب در برنامه گفتوگوی ویژه خبری با حضور رئیس شورای رقابت و رئیس سازمان حمایت و یک فعال صنعت خودرو دیدیم که خیلی جنجالی شد. در مورد مصوبه جدید قیمت خودرو دیدگاه فرید زاوه، کارشناس صنعت خودرو را هم جویا شدیم.
او در گفتوگو با هفت صبح ضمن انتقاد از این مصوبه توضیح داد: «این رویکرد سیاسی است که توپ را در زمین شورای رقابت انداختهاند. با این کارها بازار خودرو کنترل نخواهد شد. فرمولی که برای افزایش قیمت در نظر گرفته شده جوابگو نیست، وقتی ۱۸ماه است قیمت خودرو تغییر نکرده و طبق آمارهای رسمی تورم ۴۰درصدی داریم. خود وزارت اقتصاد و بانک مرکزی تایید کردهاند، خودروسازان با این قیمتها زیان میدهند.» او در پاسخ به این سوال که آیا بازه زمانی سهماهه برای تجدید نظر در قیمت خودرو هم مشکل را حل نمیکند، توضیح داد:
«وقتی هزینه تولید خودرو ۶۰درصد افزایش پیدا کرده هر سهماه هم در نظر بگیریم باز خودروساز در هر دوره ۱۲درصد دیگر عقب میافتد. آیا خود آقایانی که این فرمول را تصویب کردند، حاضرند داراییشان را با ۱۰درصد افزایش قیمت نسبت به پارسال بفروشند؟» زاوه راه حل مشکل صنعت خودرو را آزادسازی قیمتها عنوان کرد و گفت: «من بهطور کلی با هرگونه قیمت دستوری مخالف هستم. باید قیمت خودرو آزاد شود، بعد واردات خودروهای دست دوم را هم آزاد کنند تا فضای رقابتی در بازار شکل بگیرد.»