موفقترین آلبومهای پاپ بامحوریت عاشورا
روزنامه هفت صبح، بهنام مظاهری | از حدود یک دهه پیش فرم مداحی تازهای در ایران به وجود آمد که از همان ابتدا هم خیلی مورد توجه عموم قرار نگرفت و فقط بخش کوچکی از جامعه بودند که طرفدار این فرم تازه شده بودند. مداحیهایی که موسیقی نداشتند اما برگرفته از آکاپلاهای مذهبی و اضافه شدن تکنیکهای بیت باکس به آن حالت تازهای از مداحی را به وجود آورده بودند که شبیه آهنگهای ترنس با تمپو بالا بود.
مداحی که میخواند شخص یا اشخاصی دیگر در پشت او که با دهان ریتم میگرفتند و عمده آنها هم با اسامی ائمه اطهار بیان میشدند. اگر روراست باشیم واقعا باید گفت که این فرم از مداحی هیچ جذابیتی نداشت و هنوز هم ندارد. ترانهها در شان و شخصیت امام حسین و عاشورا نیست و موسیقی آن هم آنقدر سخیف است که آدم دوست ندارد حتی یک بار هم آن را گوش کند.
شاید هر سال با رسیدن ایام محرم دوباره بحث این مداحان سر زبانها بیفتد و رسانههای زیادی هم دوباره به این موضوع بپردازند اما باید گفت این روزها دیگر حتی در بین مردم هم کمتر چنین کارهایی را میشنویم و بیراه نیست اگر بگوییم این تنها موجی بود که چند سال بیشتر دوام نیاورد و حالا هم به گوشهای رانده شده.
حق هم دارند اگر بگویند این نوع از مداحی مناسب نیست. اما اگر بخواهیم بگوییم اساسا عجین شدن مداحی با موسیقی درست نیست این بحث دیگری است. نمیتوان گفت چنین چیزی میتواند منطقی باشد. مداحی و موسیقی از دیرباز باهم عجین بودند. این روزها هم بسیاری از خوانندههای پاپ کنونی موسیقی را از مداحی شروع کردند و همه هم میدانند که عمدتا خوانندههای موفقی هم از آب درآمدند.
نمونهاش بنیامین بهادری که در ابتدا هم با آلبومی مذهبی با نام «بوی محرم» که در محرم گل کرد پا به عرصه جدی موسیقی گذاشت.
از طرفی حماسی خوانها هم سهم بزرگی در این میان دارند. عدهای که آثارشان در مدح عاشورا و امام حسین است اما نمیتوان گفت موسیقیشان صرفا موسیقی پاپ است یا یک مداحی.
نمونهاش علیرضا عصار و غلام حسین کویتیپور. آثار این دو در زمینه محرم بیش از هر چیز حماسی خوانی است. قطعات موسیقی مذهبی همواره در آثار علیرضا عصار وجود دارند و خیلیها او را با قطعه معروف «ای کاروان» که با همصدایی محمد اصفهانی خوانده شده بود به یاد میآوردند.
علیرضا عصار به دلیل رنگ صدا و تکنیکهای منحصر به فردش در خوانندگی همواره یکی از بهترین حماسیخوانها بوده و قطعاتی که با مضامین ملی و مذهبی خوانده هرگز از ذهن مردم پاک نمیشوند. عصار در اسفند ۱۳۸۲ آلبوم «مولای عشق» را با ۹ قطعه از سوی شرکت «ایران گام» روانه بازار کرد. تمامی اشعار این مجموعه از سرودههای «مهدی شریفی» بودند و «فواد حجازی» هم وظیفه آهنگسازی قطعات را بر عهده داشت که پیشنهاد میکنیم در این روزها یک بار دیگر به آن رجوع کنید.
دیگری غلام کویتیپور که به نوعی معروفترین خواننده مذهبی محسوب میشود. تاکنون سه آلبوم با موضوع عاشورا تولید کرده که از میان آنها میتوان از آلبوم «غریبانه» به عنوان تاثیرگذارترین آلبوم مذهبی در تاریخ موسیقی ایران یاد کرد. غریبانه شاید تنها آلبومی باشد که تمام قطعاتش بارها و بارها در هیاتهای عزاداری پخش شده و به نوعی یکی از جریان سازترین آلبومهای موسیقی به حساب میآید.
بیشتر قطعات غریبانه به صورت ارکسترال تنظیم شده و موسیقی الکترونیک هم در آن به کار رفته. چندی بعد از «غریبانه» و در سال ۱۳۸۲ آلبوم «غریبانه۲» بدون هماهنگی کویتی پور تنظیم و پخش شد و بعد از مدتی از بازار جمعآوری شد. به گفته خود خواننده؛ او برای آلبوم «غریبانه ۲» قراردادی نداشت و تنها دو قطعه از این آلبوم با صدای او بود. اما مجید رضازاده آهنگساز و تنظیمکننده آلبومهای غریبانه و غریبانه۲ ، این دو آلبوم را بخشی از یک مجموعه ۱۷ قطعهای صوتی ویژه محرم میداند که در قالب دو آلبوم «غریبانه ۱ و ۲» و با خوانندگی غلام کویتیپور منتشر شده است.
کویتی پور در سال ۹۰ آلبوم خاموش را تولید کرد که هیچ وقت از کانالهای رسمی پخش موسیقی به بازار راه پیدا نکرد. نکته جالب درباره کویتیپور این است که همواره در مصاحبههایش متذکر میشود به او مداح نگویند؛ چرا که بیشتر یک حماسه سرا است.تا امروز کارهای زیادی با محوریت عاشورا از خوانندههای پاپ منتشر شده اما قبول کنید هیچکدام تا امروز نتوانستند به اندازه علیرضا عصار و کویتیپور و بنیامین هیتهای محرمی تولید کنند.
شاید بگویید شب دهم علیرضا قربانی هم در این دسته قرار میگیرد اما انصافا قبول کنید آن کار بیشتر تیتراژ سریالی است که در محرم پخش شد اگر نه خود کار به غیر از ملودی سوزناکش شاخصههای محرمی چندانی ندارد و بیشتر آهنگی دلربا است. شاید هم بگویید آلبوم سلام آقا که با همکاری چند خواننده (محسن چاوشی؛ رضا صادقی؛ مهدی یغمایی؛ محمد علیزاده) با سوژه عاشورا تولید شد هم جزو این کارها باشد اما باید گفت که نه! نبود و اگر بود همچنان در کوچه خیابانها شنیده میشد که اینطور نیست.
گلچین محمد اصفهانی هم با این سوژه تولید شد و اگرچه در همان سالهای اواخر دهه هفتاد خیلی شنیده شد اما آن هم نتوانست جزو رکورددارها باشد. این روزها خوانندههای زیادی با موضوع عاشورا میخوانند، از خوانندههای قدیمی گرفته تا خوانندههای نسل جدید. اما با تمام این حرفها تا امروز هیچ کدام نتوانستند به اندازه سه آلبومی که از آنها نام بردیم جا در دل مردم باز کنند.