موج تبلیغات قابلمه، ستاره مربع و حالا...کنکور!
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | شبکه‌های مختلف تلویزیون، چند وقتی است به طور گسترده به تبلیغ کلاس‌ها،اساتید و بسته‌های آموزشی کنکور مشغولند.حالا نوبت به شبکه نسیم هم رسیده است. بعد از فراگیر شدن موج تبلیغات قابلمه و جلب مشارکت مردمی با ستاره‌مربع‌ها در تلویزیون، حالا چند وقتی است اکثر شبکه‌ها روی کلاس‌های کنکور و شیوه‌های تست‌زنی تمرکز کرده‌اند و می‌خواهند هرطور شده بسته آموزشی در اختیار کنکوری‌ها بگذارند.
یک ماه پیش در گزارشی با تیتر «نفوذ بیزینس کنکور به آنتن ملی» در همین صفحه، یکی از برنامه‌های آموزشی شبکه یک را به طور مفصل آنالیز کردیم و درباره اشتباه بودن شیوه تبلیغ کلاس‌های آموزشی مهارت تست‌زنی انتقاد کردیم. حالا تعداد این برنامه‌ها آنقدر زیاد شده که کمتر شبکه‌ای را می‌توانیم پیدا کنیم که چنین برنامه‌ای نداشته باشد. چند روزی است شبکه نسیم هم در برنامه‌ای به اسم «نسیم کنکوری» برای همین کلاس‌ها تبلیغ می‌کند. این مسئله را بررسی می‌کنیم.
*** به شیوه فروش قابلمه
همین یکی دو سال پیش بود که شبکه‌های مختلف تلویزیون، برنامه‌های آشپزی ترتیب می‌دادند و با دعوت از سرآشپزهای مختلف و آموزش آشپزی، برای قابلمه‌های رنگی تبلیغ می‌کردند. هر شبکه برای خودش، یک میز و یک گاز و چند قابلمه داشت و شیوه آموزش و تبلیغاتشان هم کاملا مشابه هم بود. حالا دقیقا همان فرمول را برای کلاس‌های تست‌زنی و بسته‌های آموزشی به کار گرفته‌اند. برنامه «باور» شبکه یک، «اوج یادگیری» شبکه دو، «آسان یاد بگیر» شبکه چهار، «زنگ پنجم» شبکه پنج، «کارنامه ۲۰» شبکه آموزش و حالا هم «نسیم کنکوری» شبکه نسیم از جمله برنامه‌هایی هستند که به طور گسترده، کلاس‌ها و کتاب‌های مهارت تست‌زنی را تبلیغ می‌کنند.
جالب اینجاست که همه این برنامه‌ها هم ساختاری تقریبا مشابه دارند و برای جلب توجه کنکوری‌ها از روش‌های یکسانی استفاده می‌کنند. در همه آنها یک مجری به عنوان نماینده شبکه حضور دارد که استاد یا اساتید را با آب و تاب معرفی می‌کند. بعد اساتید می‌آیند و از روی ویدئو وال چند تست حل می‌کنند و بعد هم مژده می‌دهند که سیصد چهارصد نفر اولی که یک عددی را به یک شماره بفرستند، چند بسته رایگان دریافت می‌کنند. بازارگرمی هم به این صورت است که تاکید دارند بخش مهمی از سوالات کنکور (مثلا ۱۵ تا ۴۰ درصد) حتما داخل این بسته‌های رایگان است و آنهایی که پیام را نفرستند، به این سوالات دسترسی ندارند و از دیگران عقب می‌افتند.
*** کاهش اعتماد به‌نفس برای تبلیغ
نکته مهم دیگری که در این برنامه‌های تبلیغاتی وجود دارد، تاکید روی این مسئله است که دانش‌آموزان هرچقدر هم که درس بخوانند، بدون یادگیری مهارت‌های تست‌زنی، امکان قبولی در کنکور را ندارند و برای موفقیت در کنکور، صرف داشتن سواد کتاب درسی کفایت نمی‌کند. بعد از آماده کردن ذهن‌ها، آنوقت رقابت ایجاد می‌کنند و پای رتبه‌های برتر کنکور را به میان می‌کشند. مثلا در برنامه «باور» شبکه یک، چند دانشجو را می‌بینیم که پشت سر هم از یک استاد تعریف می‌کنند.
آنها می‌گویند:«دکتر… نقشه راه‌هایی دارند که کولاک می‌کند»، «نوع تدریسشون بی‌نظیر»، «الگوی عظیمی برای تدریس شیمی دارد»، «روششان توی ذهن می‌ماند»، «فوق‌العاده، کاربلد و ذخیره‌کننده زمان» و … بعد پشت سر هم اعلام می‌کنند که با کمک این استاد توانسته‌اند شیمی را ۸۳، ۸۵، ۸۸، ۹۰ و ۹۲ درصد بزنند! بعد خود دکتر موردنظر وارد استودیو می‌شود و توضیح می‌دهد درسی که همه در دو سه ماه آموزش می‌دهند با روش خاص او، کنکوری‌ها فقط در پنج روز یاد می‌گیرند و…
*** آموزش کنکور با بازیگر کمدی!
حالا همه شبکه‌ها به کنار، اینکه شبکه نسیم هم به جمع تبلیغ‌کنندگان این کلاس‌ها و بسته‌های آموزشی پیوسته از همه عجیب‌تر است. نسیم، شبکه نشاط و سرگرمی است و طبیعتا کسی برای یادگیری درس‌های کنکور سراغ این شبکه نمی‌رود. جالب اینجاست که عوامل «نسیم کنکوری»، برای اینکه برنامه‌شان با حال و هوای این شبکه هماهنگ باشد از آرش میراحمدی، یکی از بازیگران «خنده‌بازار» برای اجرای آن دعوت به همکاری کرده‌اند.
این انتخاب باعث شده تا برخی از مخاطبان گمان کنند با برنامه‌ای کمدی روبه‌رو هستند که دارد با عملکرد سایر شبکه‌ها شوخی می‌کند اما کمی که برنامه جلو می‌رود تازه متوجه می‌شوند خود این برنامه هم جدی است و واقعا میراحمدی درحال دیالوگ جدی با یک استاد است! واقعا چرا باید برنامه‌ای در شبکه نسیم با اجرای یک کمدین، به آموزش دروس کنکور اختصاص داشته باشد؟!
*** اثر روانی منفی روی کنکوری‌ها
زمانی که تبلیغات قابلمه و جلب مشارکت مردمی از طریق ستاره‌مربع‌ها فراگیر شده بود بارها در همین صفحه نوشتیم که فراوانی این برنامه‌ها اعصاب مخاطبان را خرد کرده و بهتر است خیلی زود تمامش کنند اما درباره کلاس‌های تست‌زنی کنکور، مشکل فقط فراوانی تعداد آنها نیست. خیلی از دیالوگ‌هایی که در این برنامه‌ها رد و بدل می‌شود اضطراب کنکوری‌ها را بالاتر می‌برد! امیدواریم تا این برنامه‌ها با تبلیغات مشابه هم، روی اعتمادبه‌نفس کنکوری‌ها اثر منفی بیشتری نگذاشته‌اند مدیران تلویزیون دست به کار شوند و راه چاره‌ای بیندیشند!
