موانع آمریکایی، درخواست روسی و میانجیگری قطر؟
روزنامه هفت صبح | علی باقری بعد از یک روز توقف در تهران، امروز صبح به وین می‌رود تا شاید بتواند مذاکره هسته‌ای را به پایان برساند. مذاکره‌ای که داد همه از طولانی بودنش درآمده است. همین دیشب سخنگوی وزارت خارجه فرانسه گفته: ما به توافق بسیار نزدیک هستیم و ضروری است تا زمانی که هنوز می‌توانیم، مذاکرات را به نتیجه برسانیم. تاخیر در مذاکرات باعث می‌شود تا توافق برای احیای برجام به خطر بیفتد.روایت رسمی از تاخیر در مذاکره را دیروز سایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ارایه کرد.
این سایت نوشت: «در میانه کُندی مذاکرات وین به‌دلیل تعلل آمریکا در اتخاذ تصمیم سیاسی پیرامون موضوعات باقی‌مانده، درخواست روسیه نیز به موضوعی جدید تبدیل شده است. طی روزهای آینده مشخص می‌شود که آیا مذاکرات که به «موانع آمریکایی» برخورد کرده به مرحله «بررسی درخواست روسیه» خواهد رسید یا خیر؟»
به این ترتیب از نظر شورای عالی امنیت ملی که مسئول مذاکرات است؛ اول موانع آمریکایی مانع توافق شده و بعد از آن درخواست روسیه. روایت اروپایی‌ها در این زمینه این است که دیگر مذاکره به پایان رسیده و باید تصمیماتی گرفته شود تا مذاکره به توافق برسد. انریکه مورا، قائم مقام مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا، شامگاه دوشنبه، ۷ مارس، در توئیتی نوشت: «واضح بگویم؛ دیگر مذاکراتی در سطح کارشناسی در کار نیست. نشست رسمی در کار نیست. در چند روز آینده، وقت آن است که تصمیم‌های سیاسی برای ختم مذاکرات وین گرفته شود.»
میانجیگری قطر؟
خبر مهم دیگری که در این زمینه، دیروز منتشر شد آن بود که «فایننشال تایمز» به نقل از افراد مطلع، مدعی شد قطر نقش خود را برای میانجیگری بین ایالات متحده و ایران تشدید کرده است. به ادعای این روزنامه انگلیسی، قطر به درخواست واشنگتن و تهران به عنوان یک واسطه عمل کرده و مذاکرات در پایتخت اتریش را تکمیل می‌کند تا بین دشمنان دیرینه اعتمادسازی کند.
طبق این گزارش، دوحه پیام‌هایی را بین بازیگران اصلی منتقل کرده و برای رفع نگرانی‌های ایران، از جمله موارد مربوط به درخواست این کشور مبنی بر ارائه تضمین از سوی دولت بایدن در این خصوص که هیچ دولت آینده ایالات متحده نمی‌تواند به‌طور یکجانبه از توافق، مانند ترامپ خارج شود، تلاش کرده است. فایننشال تایمز به نقل از یک دیپلمات مطلع از نقش قطر ادعا کرد، مقامات قطری همچنین برای تسهیل گفت‌وگوهای مستقیم بین واشنگتن و تهران، در صورت حصول توافق، تلاش کرده‌اند تا اطمینان حاصل شود که هرگونه موضوع باقی مانده، مانند تبادل زندانیان و رفع تحریم‌های اضافی، در آینده قابل بررسی است.
این دیپلمات گفت: هر دو طرف واقعاً به توافق نیاز دارند و تمایل در هر دو طرف وجود دارد، اما بزرگترین مشکل، اعتماد است؛ هر کدام فکر می‌کنند طرف مقابل آن را نمی‌خواهد که درست نیست. طبق این گزارش، یک مقام ارشد آمریکایی هم گفت که اقدامات قطر درحمایت از تلاش‌ها برای ازسرگیری اجرای کامل برجام، فوق‌العاده مفید بوده است. به ادعای این نشریه، یک مقام ایرانی از گفت‌وگو درباره نقش خاص قطر خودداری کرد، اما گفت که قطر و یکی دو کشور دیگر در برخی موارد پیام‌هایی [از سوی آمریکا] آورده‌اند.
این دیپلمات مورد استناد فایننشال تایمز همچنین مدعی شد که هم آمریکا و هم ایران می‌خواهند در صورت دستیابی به توافق،به مذاکرات ادامه دهند. این دیپلمات مدعی شد: بزرگترین اشتباه در توافق ۲۰۱۵ توقف مذاکرات پس از امضای آن بود. در ابتدا، هیچ یک از طرفین به یکدیگر اعتماد نداشتند و به نشانه‌هایی از حسن نیت نیاز داشتند، اما اکنون حرکت‌های مثبتی وجود دارد. ایرانی‌ها اکنون بایدن را فردی می‌دانند که می‌توانند با او مذاکره کنند.
طبق این گزارش، این دیپلمات که از گفت‌وگوهای قطر مطلع است، گفته که تهران ابتدا می‌خواست اختلافاتش با آمریکا در توافقی برای احیای توافق هسته‌ای به صورت جمعی در نظر گرفته شود. اما پیام اروپایی‌ها، قطری‌ها و دیگر میانجیگران این بود که «این بسیار دشوار خواهد بود، (ابتدا) بر سر برجام که هر دو طرف به آن نیاز فوری دارند توافق کنند و موضوعات دیگر را برای گفت‌وگوهای جداگانه حفظ کنند یا به گفت‌وگوها درباره موضوعات دیگر، مانند تحریم‌های دیگر، پس از امضای توافق ادامه دهند.»
به نوشته فایننشال تایمز، مقامات ایرانی گفته‌اند که مسائل باقی‌مانده شامل درخواست‌های تهران برای تضمین از آمریکا است که کارشناسان گفتند تقریبا غیرممکن است که بایدن تضمین کند هیچ دولت آینده آمریکا از توافق خارج نخواهد شد.این دیپلمات در ادامه گفت: «نگرانی بدون (دریافت) تضمین این است که ایرانی‌ها با یک چشم باز وارد شوند و آماده باشند که تا دو سال دیگر آمریکا دوباره آن (توافق) را ترک کند». به ادعای وی، «ایرانی‌ها می‌توانند از این دو سال برای گسترش اعتماد و روابط با اتحادیه اروپا و آسیا و ایجاد اعتماد بنیادی بیشتر و مذاکرات دیگر با آمریکا استفاده کنند.»
