ملاقات غیر منتظره با سبز ایرانی
روزنامه هفت صبح | میدانستید در خانواده رنگها، رنگی بهنام سبز ایرانی یا همان سبز پرشین داریم که برای خیلی از اهالی دنیای طراحی و دیزاین که با رنگ سروکار دارند، شناخته شده است؟ نمیدانستید؟ ما هم تا همین دیروز که کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، این رنگ را بهعنوان رنگ سال ۱۴۰۱ مخصوصا برای جشنواره مد و لباس فجر اعلام کند، روحمان از وجود چنین رنگی خبر نداشت.
همانطور که خبر نداشتیم اصلا چنین اقدامی در دستور کار است و قرار است از این بهبعد رنگ سال ایران هم در کنار رنگ سال، که هر سال توسط چند نهاد طراحی بین المللی در حوزه مد و فشن معرفی می شود ، تعیین و اعلام شود. اینطور که کارگروه ساماندهی مد و لباس اعلام کرده «رنگ سبز در فرهنگ ایرانی رنگی محبوب بهشمار میرود و سمبل طبیعت، بهشت، تقدس و پرهیزکاری و دارای هویت ملی است. «سبز ایرانی» یا «سبز پرشین» یکی از ۹ رنگی است که دنیا آن را بهنام ایران میشناسد.
این رنگ در طیف رنگ سبز قرار دارد و تلفیقی از رنگ سبز تیره و خاکستری و بیانگر جذابیت و ثبات در کنار امید و شادابی است تا یادآور حال خوب و احساس آرامش باشد و طراحان مد و لباس نیز متناسب با رنگ اعلام شده بتوانند با یکپارچگی بیشتری طرحهای خود را ارائه نمایند.» در توضیحات کارگروه همچنین آمده که «انتخاب رنگ سال برای یازدهمین جشنواره مد و لباس فجر اقدام تازهای است که از سوی کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور اتفاق افتاده و نمادی از تغییراتی است که در جشنواره آتی پیشرو قرار خواهد گرفت.»
اصلا رنگ سال یعنی چه؟
طبق یک سنت غیررسمی هر سال شرکت پنتون که یک مجموعه تجاری طراحی و رنگ است، رنگ سال را تعیین میکند. یکی از دلایلی که همه در مورد آنچه پنتون بهعنوان رنگ سال اعلام میکند توافق دارند، اعتبار این مجموعه در استانداردسازی رنگ با استفاده از برنامهای است که خودش سالها پیش تدوین کرد و بهعنوان سیستم تطبیق رنگ پنتون شناخته میشود. خیلیها هر روز در سرتاسر دنیا برای اینکه از تطابق رنگها مطمئن شوند و برای استانداردسازی آنها، سراغ این سیستم میروند.
این مجموعه هم هر سال یا از ترکیب رنگها، رنگ ناشناخته و جدیدی بیرون میکشد یا رنگهای قدیمی را بهعنوان رنگ سال معرفی میکند. بعضیوقتها هم دو رنگ را در کنار هم بهعنوان رنگهای سال معرفی میکند که با این کار به همنشینی آنها کنار هم اشاره دارد. البته اینطور نیست که رنگ معرفی شده از سوی پنتون کاربرد ویژه و رسمی داشته باشد اما به محض معرفی، طراحان مد، طراحان داخلی و گرافیک دیزاینر و حتی آرایشگرها و تولیدکنندههای محصولات مختلف دست بهکار میشوند تا در محصولات و آثارشان از آن استفاده کنند.
پنتون برای سال ۲۰۲۲ یکی از طیفهای بنفش را معرفی کرده بود، یکجور بنفش مایل به آبی با نام very peri که حالا در خیلی از محصولات و رویدادهای هنری دیده میشود، همانطور که کنار هم قرار گرفتن نوعی زرد و خاکستری که دو رنگ معرفی شده پارسال بودند، بارها در تولیدات هنری و مد و لباس دیده شد.
حالا برگردیم به رنگ سال در ایران. وقتی سبز ایرانی را جستوجو کنید، میبینید که رنگی است که در کوزهگری، قالیبافی، کاشیکاری و… ایرانیها بسیار استفاده شده و برای اولینبار در سال ۱۸۹۲ در محفلهای هنری انگلستان بهنام سبز ایرانی نامیده شد. سبز ایرانی یک سبز تیره مایل به خاکستری است که آبیتر، سبکتر و البته قویتر از سبز معمولی که به سبز پیچک معروف است شناخته میشود. این رنگ از سبز شوکران اما روشنتر و زردتر است.
در واقع آن را میتوان بین سبز پیچک و سبز شوکران دانست. سبز ایرانی را بعضیها سبز خزه دریایی هم مینامند و تاکید میکنند که این رنگ با خزه رودخانهای تفاوت دارد. شاید برایتان جالب باشد که در کنار سبز ایرانی، قرمز ایرانی و آبی ایرانی هم در دنیا شناخته شده هستند و ازجمله رنگهایی محسوب میشوند که کلمه پرشین در کنار آنها بسیار دیده میشود، اما سوالی که باقی میماند این است که انتخاب رنگ سال ایرانی چه تاثیر و کارکردی در ایران خواهد داشت؟
اگر بخواهیم بهدنبال چیزی مشابه کارکرد انتخاب رنگ از طرف نهادی مثل پنتون باشیم، بهنظر میرسد که سالهای زیادی باید صبر کرد تا این موضوع جا بیفتد و اقدامات مختلفی برای اعتباربخشی به چنین انتخابی انجام شود. البته تا اینجای کار کارگروه ساماندهی مد و لباس اعلام کرده که این رنگ را با توجه به جشنواره مد و لباس فجر معرفی کرده است، جشنوارهای که از سال ۸۶ اواخر بهمن ماه در زمینههای مختلف مربوط به لباس و پارچه زیر نظر وزارت ارشاد برگزار میشود. احتمالا امسال شرکتکنندهها در این جشنواره باید در کارهایی که برای شرکت در مسابقه یا نمایشگاههای مربوط به جشنواره آماده میکنند به رنگ سبز ایرانی توجه ویژهای داشته باشند.