معمای کشف صدها کفش نایک در سواحل مختلف دنیا
در طول سال گذشته صدها جفت کفش ورزشی پوشیده نشده در سواحل مختلف دنیا، از برمودا تا باهاما و از ایرلند تا اورکنی پیدا شدند. اما این که چرا این اتفاق افتاده و دلیلش چیست، سوالی است که دانشمندان به دنبال جوابی برای آن هستند.
در سپتامبر ۲۰۱۸، در جزیره فلورس واقع در مجمعالجزایر آزور، گوی ریبیرو متوجه چیزهای عجیبی شد که آب با خود به ساحل میآورد. تعداد این اشیاء در ابتدا انگشتشمار بود؛ اشیا معمولی گم شده که در مقایسه با میزان زبالهای که انسانها وارد آب اقیانوس‌ها میکنند ناچیز به حساب میآمد. کمی بعد اما معلوم شد آنچه آب به سواحل مجمعالجزایر آزور میآورد بخشی از یک مجموعه بزرگتر است.
کتانی، دمپاییهای لاانگشتی و انواع و اقسام کفشهای دیگر به طور مرتب با آب به ساحل آورده میشدند و این موضوع نظرها را به خود جلب کرد. این کفش‌ها همه برند و مدل یکسان داشتند و روی اتیکت پشت زبانه دست کم بعضی از آنها تاریخ تولید یکسانی هم چاپ شده بود. جالبتر این که هیچ کدام از این کفش‌ها و دمپاییها ظاهرا تا حالا پوشیده نشده بودند.
در ماههای بعد، آقای ریبیرو نزدیک به ۶۰ کفش ورزشی نایک و تعداد زیادی کفش تولید برندهای دیگر در ساحل پیدا کرد. موضوعی که خبرش به ت۱دریج همه جا پیچید.
هفت ماه بعد، دو هزار و ۲۵۰ کیلومتر آنطرفتر، در کورنوال بریتانیا تریسی ویلیامز متوجه اتفاقی مشابه شد. او میگوید: "یکی از دوستانم که در ایرلند زندگی میکند از من پرسید در ساحل کفش پیدا کردهام. روز بعد به ساحل رفتم و چند تایی پیدا کردم. نظافتچیان ساحل و ساحلروبها معمولا با هم در تماسند. به همین دلیل وقتی آب اشیا خاصی را با خود میآورد زود مطلع میشویم و دنبالش میگردیم."
علاوه بر مجمعالجزایر آزور و جنوب غربی انگلستان، سواحل برمودا، باهاما، فرانسه، ایرلند، اورکنی و جزایر مانش هم تاکنون شاهد اتفاقی مشابه بوده‌اند.
آقای ریبیرو میگوید: "طبق تحقیقاتی که من انجام دادهام، این کفش‌ها احتمالا متعلق به ۷۰ تا ۷۶ کانتینری هستند که از عرشه کشتی مارکس شانگهای به آب افتادهاند."
اوایل بهار سال گذشته، کشتی کانتینری مارکس شانگهای با ۳۲۴ متر طول و گنجایش بیش از هزار کانتینر، از نورفک در ایالت ویرجینای آمریکا به سمت جنوب ساحل شرقی آمریکا و شهر چارلستون در کارولینای جنوبی در حرکت بود این کشتی عصر روز سوم مارس، در ۱۷ مایلی خلیج کوچک اورگان در نزدیکی ساحل کارولینای شمالی گرفتار طوفان شد و باد شدید و امواج خروشان آب تعدادی از کانتیرهای آن را از عرشه به آب انداخت.
در آن زمان رسانهها گزارش دادند که نیروهای امدادی موفق به پیدا کردن ۹ کانتینر معلق روی آب شدند. اما هفت تا از آنها کمی بعد زیر آب رفتند.
نمیتوان با قطعیت گفت که همه کفشهای پیدا شده متعلق به کشتی مارکس شانگهای بوده‌اند. هم زودیاک ماریتیم، کمپانی مالک این کشتی و هم شرکت تولید پوشاک نایک ترجیح دادند به سوالات بی‌بی‌سی در این رابطه پاسخ ندهند. با این حال دو برند کفش با نامهای "تراینگل" و " گریت وولف لاج" تأیید کردند محصولاتشان که در ساحل پیدا شده بخشی از بار کشتی مارکس شانگهای بوده است.
آقای ریبیرو البته تنها نظافتچی ساحل نیست که معتقد است این کفش‌ها از کشتی مارکس شانگهای آمده‌اند. لیام مک‌نامارا، از شهر کانتی کلیر در ساحل غربی ایرلند بیش از ۱۰۰ لنگه کفش پیدا کرد که بیشترشان نایک بودند. به عقیده او این کفش‌ها " به طور قطع" از این کشتی باربری به آب افتادهاند. او میگوید: " یک کمپانی گفته باری که در این کشتی داشته گم شده و یک شرکت دیگر هم زیر آب رفتن محمولهاش را تأیید کرده است. سر و کله این کفش‌ها همه جا پیدا شده است."
لارن آیلز، عضو انجمن حفاظت از دریا و اقیانوس‌ها میگوید: " اینها هر چه هستند - چه به کف اقیانوس بروند چه آب آنها را به ساحل بیاورد - تأثیری زیانبار بر حیات وحش دریایی خواهند داشت. این کفش‌ها با گذشت زمان به میکروپلاستیک تجریه خواهند شد، ذرات بسیار ریز پلاستیکی که تأثیری بسیار زیادی بر حیات وحش شگفتآور بریتانیا و تمام دنیا خواهند داشت."
خانم آیلز در پاسخ به این سوال که ورود محتویات این کانتینرها به اقیانوس چه میزان آلودگی ایجاد خواهد کرد، میگوید: "فکر نمیکنم اطلاعات کافی برای رسیدن به یک نتیجه قطعی وجود داشته باشد."
بنا بر تخمین شورای جهانی حمل و نقل آبی از مجموع ۲۱۸ میلیون کانتینری که سالانه توسط کشتیهای باربری منتقل میشوند، کمی بیش از ۱۰۰۰ کانتینر به آب می‌افتند. دکتر کرتیس ابسمیر، دانشمند اقیانوسشناس اوایل دهه ۱۹۹۰ به نایک کمک کرد محموله کفشهایش را که در آب افتاده بود جمع کند. او معتقد است رقم واقعی احتمالا بالاتر از این است: "این رقمی است که این صنعت دوست دارد مطرح کند. من فکر میکنم هر سال چندین هزار کانتیتر در آب می‌افتند. سوال اصلی اما این است آنها حاوی چه چیزی هستند؟"
دکتر ابسمیر میگوید دانستن جواب این سوال دست کم به تخمین میزان باری که به دریا ریخته شده، کمک میکند: " یک کانتینر گنجایش حدود ۱۰ هزار کفش کتانی را دارد. بنابراین اگر ۷۰ کانتیتر را در ده هزار کفش کتانی ضرب کنیم، متوجه میشویم حداکثر ۷۰۰ هزار کفش کتانی میتواند در آب وجود داشته باشد."
در حالیکه آب تعداد زیادی از کفشهای کشتی مارکس شانگهای را به ساحل آورده، تعداد بیشتری از آنها احتمالا در شبکهای از جریانهای آبی قدرتمند اقیانوس اطلس. شمالی گیر کرده افتادهاند.
به گفته دکتر ابسمیر، این که کفش‌ها چه زمانی و کجا پیدا میشوند میتواند به ما بگوید سرعت این جریانهای آبی چقدر است: "ایک دور گردش کامل در اقیانوس برای این کفش‌ها نزدیک به سه سال طول خواهد کشید. البته دانشمندان اقیانوسشناس زیاد روی این موضوع مطالعه نکردهاند. "
دکتر ابسمیر میگوید حتی شکل کفش‌ها میتوانند مشخص کنند آنها دست آخر از کجا سر در می‌آورند: "کفشهای کتانی پای راست و چپ با ورزش باد در جهتهای مختلف حرکت میکنند و به جاهای مختلفی میروند. بنابراین در بعضی از سواحل فقط کفشهای مربوط به پای چپ پیدا میشوند و در برخی دیگر فقط کفشهای مربوط به پای راست."
