معمای فایزر؛ واکنش رسانه‌ها و فعالان سیاسی
روزنامه هفت صبح | از ابتدای این هفته رسانه‌ها انتقادهای جدیدی نسبت به واکسن فایزر منتشر کرده و باعث شده‌اند که از روز جمعه یکباره تعداد سرچ کلمه «واکسن» در گوگل بسیار افزایش یابد؛ مثلا در همین مدت استفاده از کلیدواژه «واکسن فایزر» در ایران بیشتر از ۵۰۰۰ درصد رشد داشته است. این یعنی تعداد مطالب تولیدشده و همچنین میزان سرچ افراد درباره آن رکورد جست‌وجوی روزانه گوگل درباره واکسن را زده است.
در گزارش زیر نگاهی به مجموعه انتقادهای شخصیت‌های سیاسی و پزشکی و همچنین رویکرد رسانه‌های مختلف نسبت به واکسن فایزر انداخته‌ایم تا بفهمیم این رشد عجیب در مطالبی که به واکسن مربوط می‌شود از چه زاویه‌ای به واکسن آمریکایی- آلمانی فایزر نگاه می‌کند.
* یک: در ایران انتقادها به واکسن فایزر از برنامه ۲۰:۳۰ شروع شد. این برنامه عکسی به عنوان عوارض واکسن فایزر روی داوطلبان منتشر کرد که حداقل از هفت ماه پیش برای معرفی بیماری فلج بلز در یک سایت بارگذاری شده بود. پس از آن خبرگزاری تسنیم هم این عکس را بازنشر کرد و نوشت که در فاز سوم بالینی این واکسن در آمریکا، چهارنفر از داوطلبان دچار فلج موقت صورت به نام فلج بلز شدند.
* دو: دو روز پیش پیام طبرسی، عضو کمیته ملی تحقیقاتی واکسن ایرانی اطلاعات دیگری درباره فایزر ارائه داد. او گفت: «فرانسوی‌ها هم واکسن‌های فایزر و مدرنا را تایید نکرده‌اند، آنها معتقدند که این واکسن‌ها ممکن است در درازمدت باعث ایجاد سرطان شوند. دو واکسن مورد تایید آمریکا تکنولوژی جدید است و عوارض آن مشخص نیست. چندین مورد مختلف در کشورهای متعدد بعد از تزریق این واکسن‌ها به علت‌های مختلف فوت کرده‌اند.»
* سه: یکی دیگر از محتواهای وایرال‌شده در رسانه‌ها، گزارش سایت مشرق درباره سوءاستفاده واکسن فایزر از کودکان نیجریه‌ای بود. سال ۲۰۰۷ نیجریه فایزر را برای تست غیرقانونی یک دارو ۳٫۵ میلیارد دلار جریمه کرد. در گاردین نوشته شده که گزارش‌های تاییدنشده‌ای می‌گویند بر اساس این تست، ۱۱ کودک نیجریه‌ای جان باختند. این اتفاق سال ۱۹۹۶ در نیجریه رخ داد و باعث شد فایزر از سوی نیجریه مجرم شناخته شود.
سخنگوی فایزر بعد از محکوم شدن این شرکت به جریمه سنگین مالی گفت که دولت نیجریه کاملا از کارآزمایی بالینی مطلع بوده است. اینها اطلاعاتی است که روزنامه گاردین درباره این اتهام فایزر نوشته است. آنطور که مشرق روز پیش انعکاس داده؛ « فایزر نهایتا با شاکیان به توافق رسید تا در ازای پرداخت ۷۵ میلیون دلار، پرونده مختومه شود؛ مشروط بر اینکه مسئول اقداماتی شناخته نشود که انجام داده بود.»
* چهار: یکی دیگر از مطالبی که در دو روز گذشته در شبکه‌های اجتماعی ایرانیان انعکاس گسترده‌ای داشت، یک گزارش از دیلی‌میل بود. در این گزارش نوشته شده بود که ۶۰ درصد از پرستاران خانگی اوهایو، ۴۰ درصد از خدمه درمانی کالیفرنیا و بسیاری از کادر درمانی خط مقدم کرونا در لس‌آنجلس می‌گویند به‌خاطر ترس از عوارض جانبی واکسن، نمی‌خواهند آن را تزریق کنند.
در این گزارش نوشته شده که این افراد احساس می‌کنند با زدن واکسن از آنها به عنوان خوکچه هندی سوءاستفاده خواهد شد. اما در همین گزارش قید شده که متخصصان و پزشکان مقصر این باور عمومی را پوسترها و اطلاعات نادرست حول واکسن می‌دانند که باعث شکل‌گیری اخبار بی‌پایه یا همان misinformation شده است.
*** شخصیت‌های سیاسی چه گفتند؟
علاوه‌بر رسانه‌ها، نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی هم تا امروز در صفحه توئیترشان، صحن مجلس یا در مصاحبه‌های روزهای گذشته هشدارهایی درباره این واکسن دادند.
* یک: احتمالا اولین شخصیت سیاسی که در دنیا درباره تبعات واکسن فایزر هشدار داد، «بولسونارو»، رئیس‌جمهور کشور برزیل بود. او در سخنرانی‌اش به زبان کنایه گفته بود که این واکسن ممکن است انسان‌ها را تبدیل به تمساح کند. دو روز پیش هم یک مبلغ و طلبه ایرانی در برزیل همین نوشته‌ها را تایید کرد و در توئیترش نوشت که در واکسن فایزر آمده است: ما مسئول هیچگونه عوارضی نیستیم.
* دو: اولین و فراگیرترین واکنش مربوط به حسین کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی اصولگرا بود. او به باشگاه خبرنگاران جوان گفت که در برخی از واکسن‌ها اقدام به تزریق چیپ الکترونیکی می‌کنند و جی‌پی‌اسی را در بدن ما کار می‌گذارند تا به واسطه این واکسن کلیه واکنش‌ها و حرکات ما را تحت کنترل قرار دهند تا جایی که ما یک نوع آدم‌های آهنی خواهیم شد که کنترلمان در دست دیگران است. او گفت: «اگر بخواهیم واکسن‌های خارجی را تزریق کنیم احتمال حمله بیولوژیکی هم وجود دارد.»
* سه: علی‌اصغر عنابستانی، نماینده مجلس هم دیروز در نطق میان‌دستور خود گفت: «واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی، هم سرطان‌زا و هم عقیم‌کننده هستند و حتی ۶۰ درصد نظام بهداشت و درمان خودشان هم حاضر به استفاده از آنها نیستند.»
* چهار: مالک شریعتی، نماینده مجلس هم در توئیتر خود درباره این واکسن توضیحاتی داد. او با ارجاع به یک مصاحبه وندی شرمن، نوشت که این دیپلمات آمریکایی پیش از این گفته بوده که «فریب بخشی از ژن ایرانی است.» به همین خاطر «تزریق واکسن کرونای آلوده به کل مردم ایران، بهترین فرصت برای انتقام آمریکا، انگلیس و فرانسه از ژن ایرانی بود.»
* پنج: عبدالحسین روح‌الامینی، نماینده تهران و مسئول پیگیری واکسن کرونا از سوی مجلس در یک برنامه تلویزیونی گفت: «کسانی که از واکسن آمریکایی دفاع می‌کنند، می‌خواهند مجبورمان کنند به بهانه ارتباط با آمریکا، ژنتیک نسلی ایرانی‌ها را با واکسن‌های غربی برهم بزنند.»
* شش: نصرالله پژمانفر، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم در گفت‌وگویی اعلام کرد که استفاده از واکسن آمریکایی، خطر ترور بیولوژیک دارد. او دراین‌باره گفت: «آمریکا در تحقیقات علمی هم روحیه استکباری خود را دارد و در این زمینه ملت‌‌های دیگر، به‌ویژه کشورهای جهان‌سوم را موش آزمایشگاهی خود می‌‌داند.»
*** وزیر بهداشت چه گفت؟
شاید اولین فردی که درباره واکسن‌های خارجی افشاگری کرد، سعید نمکی، وزیر بهداشت بود. او در یک نشست مجازی گفت: «ما هرگز اجازه نمی‌دهیم فرآورده‌ای وارد کشور شود که کیفیت پایینی داشته باشد. این اولین اطمینانی است که بنده به عنوان اوا متخصص این رشته و هم به عنوان کسی که تعهد اخلاقی به تک‌تک مردم این سرزمین دارم، می‌دهم. امکان ندارد اجازه بدهیم واکسنی وارد این کشور شود که برای مردم ضرر و زیان داشته باشد.
اگر می‌خواستیم تاکنون هزاربار این کار را کرده بودیم و زیر بار این طوفان‌های توئیتری که طوفان راه می‌انداختند «چرا واکسن نمی‌خرید» و البته توسط برخی هدایت می‌شدند قد خم می‌کردیم. باید بگویم ما چنین بی‌غیرتی‌ای را تحمل نمی‌کنیم. هرگز دوست نداریم فرآورده‌ای وارد این کشور شود که با شئون این مردم سازگاری نداشته باشد.»
