معمای روغن غیر تراریخته و زیرو ترانس
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | «غیر تراریخته یعنی طبیعت»؛ این جمله چند ماهی است که بخش انکارناپذیر تبلیغات برند «طبیعت» شده و برای مصرف‌کنندگان این سوال به وجود آمده که آیا این روغن با سایر روغن‌ها تفاوت دارد یا نه؟ از سوی دیگر، تبلیغات و قرعه‌کشی‌های محصولات «طبیعت» مانند برنج و چای و روغن به شکل قابل توجهی زیاد شده و این برند توانسته در میان برندهای قدیمی و قدر، خودی نشان دهد. در این گزارش بررسی می‌کنیم که ماجرای برند «طبیعت» چیست و چگونه به این‌جا رسید.
*** دست و دلبازی طبیعت
«چهل کمک هزینه ۵۰ میلیون تومانی خرید خودرو» و «۵۰۰ سکه ربع بهار آزادی» فقط بخشی از جوایز برند «طبیعت» است که این روزها سر و صدای زیادی کرده است. این برند در ابتدا با تبلیغ هوشمندانه محصول روغن خود؛ به شکل طوفانی همه شبکه‌های تلویزیونی و بیلبوردها را تحت سلطه قرار داد و در قدم بعدی خود، تمرکزش را از سمت روغن به سمت محصول چای خود سوق داد. یک استراتژی دقیق و هوشمندانه از طبیعت که برای حضور در بازار چای که با وجود برندهای خارجی کار بسیار سخت‌تری است، ابتدا مخاطبان روغن را هدف قرار داد.
آن هم با یک تبلیغ دو پهلو و سوال برانگیز که همچنان مورد مناقشه است. تبلیغی که «کانون ایران نوین» آن را ساخته و هزینه هنگفتی برای آن گرفته؛ با این کلید واژه: «غیر تراریخته یعنی طبیعت. جمله‌ای که با وجود فشارهای وزارت بهداشت هنوز به شکل دیگری در تیزرهای تلویزیونی و محیطی این برند وجود دارد.» زیرا اساسا تراریخته بودن یا نبودن محصول نشان دهنده سالم بودن یا نبودن آن محصول نیست اما برند طبیعت در تیزر خود اینگونه القا می‌کند که غیرتراریخته لزوما سالم‌تر است…
حالا برند طبیعت با این جمله در حال مانور دادن است: «روغن زیرو ترانس و غیرتراریخته طبیعت.» یعنی تنها مشکل قبلی حل نشده بلکه یک جمله مشوق دیگر نیز به تبلیغات این برند اضافه شده است! شایعه‌ها حاکی از آن است که برندهای رقیب در حال شکایت و پیگیری حقوقی ماجرا هستند تا این جمله از تبلیغات روغن طبیعت حذف شود اما خب فعلا چنین اتفاقی رخ نداده است.
*** چرا این تبلیغ هوشمندانه است؟
مهم‌ترین ترفند این تیزر، ایجاد احساس نیاز در مخاطبان است. شاید تا به حال جز تعدادی محدود، بسیاری از مصرف‌کنندگان حتی اسم تراریخته و غیر تراریخته را نشنیده بودند و با این تبلیغ، حس کنجکاوی و نیاز آن‌ها برانگیخته می‌شود. بررسی‌های آیمارکتور نشان می‌دهد میزان جستجوی عبارت روغن طبیعت و روغن غیر تراریخته در دو ماه گذشته افزایش چشم‌گیری داشته است.
استفاده از نا‌آگاهی مردم از دیگر نکات این تیزر است. بسیاری از مردم نمی‌دانند که تراریخته بودن یک محصول الزاما به معنی خوب یا بد بودن آن محصول نیست. همانطور که طبیعی و ارگانیک بودن یک محصول هم می‌تواند مفید باشد و هم مضر.دیگر ترفند این تیزر، بازی با کلمه طبیعت و روغن غیر تراریخته است. مخاطبان در مواجهه اول با این تیزر تبلیغاتی گمان می‌کنند که روغن طبیعت، طبیعی است و احتمالا سالم‌تر.
نکته دیگر تیزر روغن طبیعت، زیر سوال بردن سایر برندها به شکل نامحسوس است. مخاطبان با مشاهده این تیزر از خود می‌پرسند یعنی روغن‌های مشهور دیگری که تا به حال مصرف می‌کردند، مضر بوده؟ آیا آن‌ها طبیعی نبوده‌اند؟برخی متخصصان علوم غذایی نیز می‌گویند اصولا این دست از روغن‌ها همگی غیرتراریخته هستند و تمرکز روی چنین جمله‌ای بی معنی است.محصولات تراریخته با ایجاد تغییر مصنوعی و مهندسی ذخیره ژنتیک (ژنوم) تولید می‌شود.
تراریخته در تولید ماده غذایی عمدتا برای بالا بردن مقدار یا کیفیت محصول و یا مقاوم سازی گونه‌های گیاهی و جانوری در برابر آفت‌ها یا بیماری‌ها کاربرد دارد. بر اساس تعریف بالا غیر تراریخته به معنی محصولی است که برای تولید آن از مهندسی و تغییر ژنتیکی استفاده نشده است. تراریخته یا غیر تراریخته بودن یک محصول لزوما ارتباطی به مضر بودن آن از لحاظ سلامت انسانی یا زیست محیطی ندارد. همچنین غیرتراریخته بودن به هیچ وجه به معنی ارگانیک بودن محصول نیست.
*** درباره سرمایه‌گذاران طبیعت
شاید ندانید که برند طبیعت جزو زیر مجموعه شرکت میهن است و از آن به عنوان فرزند دوم میهن نام برده می‌شود. طبیعت سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز و در سال گذشته که فهرست شرکت‌های دریافت کننده ارز دولتی منتشر شد، اعلام شد معادل بیش از ۴۹۵ میلیون یورو ارز دولتی بر پایه دلار چهارهزار و۲۰۰تومان برای واردات کالا در یک سال از بانک مرکزی دریافت کرده بود.
