معضل کتاب در مدرسه مهاجران
روزنامه هفت صبح، هانیه درویش | گزارشی درباره مدرسه‌هایی که مجبورند کتاب‌های درسی را با قیمتی چند برابر برای بچه‌ها تهیه کنند .
باز آمد بوی ماه مدرسه، بوی بازی‌های راه مدرسه، اما این خبر و عبارات برای همه بچه‌ها و البته خانواده‌ها شیرین و لذتبخش نیست. برای آنهایی که هنوز در تهیه و تامین اصلی‌ترین رکن مدرسه یعنی کتاب با مشکل مواجهند، شروع پاییز و ماه مهرش جز غم و حسرت و نگرانی چیز دیگری ندارد.
تهیه کتاب‌های درسی کد ملی می‌‌خواهد و بچه‌های بازمانده از تحصیل افغانستانی قربانیان اصلی این فرآیندند. در این‌باره با فاطمه خاوری، مدیر یکی از مدرسه‌های بچه‌های بازمانده از تحصیل افغان، در شمال غرب تهران، گفت‌و‌گویی کرده‌ایم.سال‌هاست مهاجران افغان با مشکلاتی در زمینه اشتغال، اقامت و تحصیل مواجه هستند.
در رابطه با تحصیل باید بگوییم سالیان سال کودکان قانونی با پرداخت هزینه در مدارس ثبت نام می‌‌شدند و کودکانی که اقامت قانونی نداشتند یا در مدارس خودگردان آموزش می‌‌دیدند از تحصیل باز می‌‌ماندند. این معضل در سال ۹۴ با دستور آیت الله خامنه‌ای رهبر ایران با پیام «هیچ کودک افغان، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند»، برطرف شد.
اما با قانون شکنی برخی مدارس این مشکل تا حدودی سر جای خود باقی ماند و این را می‌‌شود از درددل‌های کاربران افغان در توئیتر هم دید. فریبا یکی از کاربران افغان ساکن ایران نوشته است:«چند سال به‌خاطر شهریه‌های بالای مدارس از درس خواندن عقب موندم. سه ساله که به دستور رهبری دانش‌آموزان افغانستانی می‌‌تونن مثل دانش آموزان ایرانی درس بخونن اما در این سه سال هم بارها و بارها شاهد تخلف مدارس و دریافت شهریه بالا از مهاجرین بوده‌ام.» این مشکل تا حدودی به قوت خود باقی ماند تا اینکه متوجه مشکل دیگری یعنی تهیه کتاب درسی برای این بچه‌ها در شروع سال تحصیلی شدیم.
*** بچه‌ها را به رسمیت نمی‌‌شناسند
فاطمه خاوری مدیر مدرسه جویندگان دانش در شمال غرب تهران می‌‌گوید:« این مدرسه را در اوایل دهه هفتاد در منزل مسکونی خودم تاسیس و ایجاد کردم. چندسال اول در منزل خودم و چندسالی را در مساجد و حسینیه‌های محل سپری کردیم تا اینکه بعد از هفت سال منزل مسکونی را اجاره کردیم و ساکن آنجا شدیم. تاکنون بیش از ۷۰۰۰ کودک و ۱۰۰۰ نفر بزرگسال در این مدرسه از نعمت خواندن و نوشتن برخوردار شده‌اند.
اما مشکل اصلی ما این است که به رسمیت شناخته نمی‌‌شویم و سه سال است که با مشکل تهیه کتاب درسی مواجه هستیم. برای تهیه کتاب درسی کد ملی می‌‌خواهند که بچه‌های ما ندارند. به این ترتیب یا بچه‌ها مجبورند کتاب‌ها را آزاد بخرند یا از کتاب مستعمل استفاده کنند که آن هم گیر آوردنش سخت است و اگر گیر هم بیاید چون قبلا استفاده شده، کیفیت آموزش به شدت پایین می‌‌آید.»
*** کتاب‌هایی با نرخ آزاد چهار برابر
در این مدرسه بچه‌ها از پایه اول تا دوازدهم را می‌‌توانند بگذرانند؛ بچه‌های افغان جا مانده از تحصیل که یا کودکان کار هستند یا کارت اقامتشان مربوط به شهر دیگری است اما خانواده‌هایشان برای کار به اینجا آمده‌اند و در تهران ساکن‌اند. کلیه دانش‌آموزان حدود ۲۰۰ نفر هستند و تعداد کتاب‌هایی که برای بچه‌ها نیاز است بر این قرار است.
۸۳ سری کتاب کلاس اول ابتدایی، ۴۸ سری دوم، ۳۲ سری سوم، ۲۱ سری چهارم، ۲۳ سری پنجم و ۱۸ سری برای کلاس ششم. قیمت دولتی کتاب‌ها با احتساب کد ملی قیمت پشت جلد است اما انتشاراتی‌ها با قیمتی چند برابر آن را به صورت آزاد هم می‌‌فروشند. خانم خاوری می‌‌گوید:
« مثلا در انقلاب قیمت دولتی یا پشت جلد کتاب پایه اول ۱۸ هزار تومان است اما با نرخ آزاد آن را ۸۱ هزار تومان به ما می‌‌دهند. ما هم برای تامین این پول بودجه‌ای نداریم و حالا که نزدیک مهر است و تا بازگشایی مدارس وقت زیادی نداریم باید تصمیم بگیریم کتاب‌ها را آزاد بخریم یا با قیمت دولتی توسط آشنا یا پارتی اگر پیدا شود، تهیه کنیم یا در نهایت آنها را از روی کتاب پارسال به تعداد بچه‌ها چاپ کنیم.»
*** مورد عجیب بی‌کتابی
مورد تهیه کتاب برای بچه‌ها با توجه به پیام رهبری که تحصیل را برای تمام مهاجران افغان آزاد کرده است مورد عجیبی به نظر می‌‌آید. خانم خاوری مدیر مدرسه در این باره می‌‌گوید:« خیلی برایمان عجیب است که تهیه کتاب درسی اینقدر سخت است. درحالی که اگر مردم بتوانند به‌راحتی کتاب را تهیه و خریداری کنند و مورد استفاده قراردهند، اینکه بد نیست و صدمه‌ای هم به جامعه یا قشر خاصی نمی‌زند.
بالعکس می‌تواند مشکل بیسوادی و بخشی از مشکلات فرهنگی جامعه را کمتر و به حل آن کمک کند و باری را از دوش دولت و جامعه بردارد.» نحوه رسیدگی قانونی و مراحل برطرف شدن این معضل را نمی‌‌دانیم اما اگر در تامین هزینه کتاب‌ها کمکی از دست‌تان بر می‌‌آید با این مدرسه از طریق روزنامه در ارتباط باشید .
