معرفی تولیدکنندههای سریال از نتفلیکس تا هولو
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| بازار سریال به خصوص در دوران کرونا بسیار داغ شده است. این روزها هر کس را که ببینی، یا مانی هیست دارد میبیند و از یک سرقت بزرگ سخن میگوید یا در مورد سریالهای جدیدی مثل صحنههایی از یک ازدواج صحبت میکند و یا رفته سراغ سریالهای قدیمی و مثلا دوباره دارد بازی تاج و تخت را میبیند. از این رو بود که تلاش کردیم در چند پروفایل کوچک، شش کمپانی بزرگ تهیه سریال در این زمانه را برایتان معرفی کنیم و وضعیت درآمد و گردش مالی آنها را با هم مرور کنیم.
کلوبی که غول رسانهای شد
پاییز ۱۳۹۰ کجا بودید؟ یادتان هست چقدر درآمد داشتید؟ دلار آن روزها ۱۲۰۰ تومان بود. پاییز ۱۳۹۰ اگر دو میلیون پول داشتید و ۱۰۰ سهم از سهام نتفلیکس را میخریدید؛ حالا یک میلیارد و ششصد میلیون تومان پول داشتید. یعنی پولتان ۸۰۰ برابر میشد. شاید فکر کنید این موضوع مربوط به افزایش قیمت ارز است اما نه. قیمت ارز در این مدت در ایران، ۲۳ برابر شده است اما سهام نتفلیکس ۳۶ برابر! بله. داریم در مورد شرکتی حرف میزنیم که بیشترین میزان سودآوری را در میان شرکتهای بزرگ بورس آمریکا در یک دهه اخیر داشته است.
نتفلیکس در سال ۱۹۹۷ تاسیس شد. ۷ شهریور ۱۳۷۶٫ در آغاز دوران دوم خرداد ما. در ایران سه سالی بود که ویدئو آزاد شده بود و کلوبهایی زیر نظر موسسه رسانههای تصویری به مردم نوار ویدئویی یا VHS کرایه میدادند. در آمریکا اما دوران DVD آغاز شده بود. نتفلیکس هم با پست، دیویدی کرایه میداد و میفروخت. یک سال بعد، فروختن کرایه را بیخیال شد و فقط به اجاره دادن آن پرداخت. حدود ۱۰ سالی کار نتفلیکس اداره کردن همین شرکتی بود که مثل کلوبهای قدیمی ما کار میکرد تا اینکه عصر توسعه اینترنت و البته افزایش سرعت آن در اواخر دهه هشتاد شمسی رسید.
از آن به بعد، نتفلیکس کار خود با دیویدی را تمام کرد و به پخش آنلاین پرداخت.با این حال، آنچه نتفلیکس را به یک غول رسانهای تبدیل کرد، تبدیل شدن آن به یک سیستم VOD بود. نتفلیکس از سال ۲۰۱۰ بهعنوان یک VOD در کانادا آغاز به کار کرد و بعد از آن به منطقه آمریکای لاتین و حوزه کارائیب رفت. حالا دیگر کار نتفلیکس گرفته بود و برای همین، این شرکت از یک پخشکننده صرف بدل شد به یک تولیدکننده فیلم و سریال.
نخستین تولید نتفلیکس سریال House of Cards یا خانه پوشالی بود. در سال ۲۰۱۹ میگفتند تعداد محصولاتی که نتفلیکس تهیه کرده (یا پولی داده و آنها را خریده است)؛ به حدود ۴۰۰ محصول رسیده است که مهمترین این محصولات مثلا سریال The Crown است که همین امسال توانست بیشترین جایزه را از شب جوایز امی ببرد. سریال نارکوس را هم اگر دیده باشید، حتما با آن صدای ناکناک معروف نتفلیکس که در ابتدای سریال پخش میشد آشنا هستید.
نتفلیکس حالا توانسته ۲۰۹ میلیون مشترک داشته باشد که ۷۲ میلیون آن در آمریکا و کانادا هستند. اشتراک نتفلکیس برای بهترین کیفیت در حال حاضر ۱۸ دلار ماهانه است. یعنی حدود ۲۲۰ دلار سالانه. میانگین حداقل حقوق در ایالتهای آمریکا این روزها ۷ و نیم دلار است و یک فرد میتواند با حدود سی ساعت کار کردن بهترین اشتراک نتفلیکس را در سال برای خود بخرد.
(این در حالی است که بهطور مثال اشتراک نماوا برای یک سال حدود ۷۹۰ هزار تومان است و برای خرید آن باید ۶۴ ساعت کار کرد).
مجموع درآمد نتفلیکس در سال ۲۰۲۰، ۲۵ میلیارد دلار بوده که از این میزان حدود ۲٫۷ میلیارد دلار آن سود خالص بوده است. میزان دارایی این شرکت هم ۴۰ میلیارد دلار است و ۱۲ هزار و ۱۳۵ نفر در سراسر جهان به طور مستقیم برای آن کار میکنند.
از تلویزیون کابلی تا استریم آنلاین
شبکههای تلویزیونی در آمریکا، مانند ایران به رایگان در اختیار شما نیستند. بسیاری از شبکهها پولی هستند. یعنی برای تماشای آنها باید پول بپردازید. HBO یکی از این شبکههاست که در سال ۱۹۷۱ تاسیس شده است. اچبیاو در حال حاضر در بسیاری از پلتفرمها قابل دسترس است ولی ما با سرویس HBO MAX آن کار کردیم که یک سیستم پخش آنلاین است.
اول مقداری در مورد مالکیت این شبکه تلویزیونی صحبت کنیم.
اچبیاو متعلق است به وارنرمدیا. خود وارنرمدیا متعلق است به AT&T که بزرگترین شرکت مخابراتی- اینترنتی آمریکاست که نزدیک به ۱۰۵ میلیون مشترک در آمریکا دارد. خود این یک مدل تجاری است که یک شرکت اینترنتی برای اینکه مشترکانش اینترنت بیشتری مصرف کنند و در نتیجه درآمد بیشتری داشته باشد؛ برای آنان تولیدمحتوا کند. (در ایران هم البته برخی شرکتها چنین کاری کردند و مثلا آسیاتک دارنده تلویزیون اینترنتی تماشاخونه است که موفق نبوده است).
اچبیاو مکس برعکس نتفلیکس، تلویزیون اینترنتی قدیمی نیست و فقط ۱۶ ماه است مشغول به کار شده ولی نامی قدیمی مثل اچبیاو پشت آن است. آمارهای منتشر شده از سوی AT&T نشاندهنده آن است که نزدیک به ۶۷٫۵ میلیون مشترک برای هر دو شبکه HBO و HBOMax وجود آمد که از این میزان ۴۳٫۵ میلیون نفر مشترکان شبکه اچبیاو مکس (یعنی بخش آنلاین) در آمریکا هستند. اچبیاو مکس، تولیدات اختصاصی خود را دارد اما تولیدات شبکه اچبیاو یعنی شبکه مادر خود را نیز پخش میکند.
در میان سریالهای اچبیاو آنچه بیش از همه بهچشم آمده، سریال پرطرفدار بازی تاج و تخت، سریال دروغهای بزرگ کوچک و مینیسریال چرنوبیل بوده است و اخیرا نیز سریال موفق Mare of Easttown را از محصولات این شرکت دیده و پسندیدهایم. میزان درآمد اچبیاو در سال ۲۰۲۰، ۶٫۸ میلیارد دلار بوده است. بودجه مصوب صداوسیما برای سال ۱۴۰۰، دو هزار و ۶۱۹ میلیارد تومان است که حتی اگر با دلار ۴۲۰۰ تومانی محاسبه شود؛ میشود حدود ۶۰۰ میلیون دلار. این در حالی است که قاعدتا صداوسیما مشترکان بیشتری از اچبیاو (۶۷ میلیون نفر)
دارد.
مورنینگ شو، فارگو و سرگذشت ندیمه را چه پلتفرمی ساخت؟
یک: سریال مورنینگ شو را دنبال میکنید؟ تا به حال سریال DEFENDING JACOB را دیدهاید؟ این سریال یکی از محصولات تلویزیون اینترنتی اپل یا Apple TV+ است. در آمریکا باید حدود ۵ دلار بدهید تا بتوانید یک ماه، مشترک این تلویزیون اینترنتی شوید. در حال حاضر حدود ۹۶ فیلم و سریال در این پلتفرم قابل دسترس است. البته اپل سریالهای دیگری را در دست ساخت دارد و این رقم افزایش پیدا خواهد کرد. برای قضاوت در مورد اپل کافی است بدانید که با یک شبکه تلویزیونی آنلاین روبهرو هستیم که حدودا دو ساله است. (اپل تی وی در نوامبر سال ۲۰۱۹ تاسیس شده است). این تلویزیون در حال حاضر ۱۰میلیون مشترک دارد که با توجه به تعداد محتواهایش رقم معتنابهی است.
دو: اگر طرفدار سریال فارگو باشید؛ باید بدانید که این سریال محصول یک پلتفرم نمایشی آنلاین به نام FX است. اف ایکس در واقع زیرمجموعه شرکت دیزنی است. این شرکت در سال ۱۹۹۴ تاسیس شده از همان ابتدا تلاش کرده تا محتواهایی غیررایگان تولیدکند. در سال ۲۰۱۸، آمارها نشان میداد که این سریال نزدیک به ۹۰ میلیون مشترک دارد که البته حدود ۹۷ درصد از این افراد، از طریق کابل، مشترک آن بودند. با این حال این شبکه هم به طور مستقل و هم با همکاری که با پلتفرمهای دیگری مثل HULU دارد در اینترنت هم قابل دسترس است و در حال حاضر هم سریال جذاب American Crime Story که فصل سوم آن در خصوص ماجرای مونیکا لوینسکی و رئیس جمهور اسبق آمریکا یعنی بیل کلینتون است را پوشش میدهد.
سه: شاید حق هولو بود که بیشتر به آن میپرداختیم. پلتفرمی که سریال مهمی مثل سرگذشت ندیمه را تولید و پخش کرده است. این پلتفرم آنلاین در حقیقت نوعی همکاری مشترک بین News Corporation و NBC Universal بود. هر دوی این رسانهها جزو غولهای رسانهای آمریکا بودند. در حال حاضر این پلتفرم در مالکیت مشترک والت دیزنی و شرکت مخابراتی کامکست است. بنابراین به جز اف ایکس، هولو را هم باید جزو سرمایههای دیزنی بدانیم ضمن اینکه خود دیزنی هم تلویزیون اینترنتی منحصر به فرد خود را دارد. هولو در سال ۲۰۰۷ تاسیس شده است و در ابتدای تابستان امسال بعد از حدود ۱۴ سال فعالیت، نزدیک به ۴۳ میلیون کاربر در آن عضو بودند.
کتابفروشی که ویدئو کلوب شد
سرویس ویدئویی آمازون یا Amazon Prime دومین پلتفرم ویدئویی محبوب در سراسر جهان است. این پلتفرم، فیلمها و سریالهایی که آمازون حق پخش آن را در اختیار دارد یا سریالها و فیلمهای سینمایی که این شرکت خود تولید کرده را پخش میکند. برای اینکه یک سال، حق دسترسی به محتوای ذخیره شده در این سرویس را داشته باشید؛ باید ۱۲۰دلار پرداخت کنید. آمارها نشان میدهد که حدود ۱۷۵میلیون نفر در آوریل سال ۲۰۲۱ این کار را کرده بودند و مشترک سرویس آمازون بودند.
در مورد تاریخچه آمازون باید بگوییم که این وب سایت حدود ۲۷سال پیش و در وهله نخست به عنوان یک سرویس فروش کتاب به صورت آنلاین راهاندازی شد. سرویس آمازون پرایم در سپتامبر سال ۲۰۰۶ یعنی ۱۵سال پیش ابتدا با نام Unbox افتتاح شد. در آن زمان خبری از ماجرای ویدئو نبود و سرویس پرایم در واقع نوعی دسترسی ویژه به کتابخانه آمازون میداد. بعد از آن بود که کمکم ویدئو وارد این سرویس شد. آمازون پرایم ویدئو رسما در دسامبر سال ۲۰۱۶ برای دسترسی از اقصی نقاط جهان به جز سرزمین اصلی چین و البته کشورهای تحریم شده توسط آمریکا راهاندازی شد.
آمازون از سال ۲۰۱۵ وارد حوزه تهیه فیلم و سریال هم شده است. در حال حاضر شاید بتوان گفت مهمترین سریال این پلتفرم، سریال عشق مدرن یا همان مدرن لاو است. البته از نظر منتقدان در وب سایت روتن تومیمتو، بهترین محتوای تولید شده توسط آمازون سریالی به نام THEM است. آمازون توانسته از طریق فروش حق اشتراک خود، در سال ۲۰۲۰، نزدیک به ۲۵ میلیارد دلار کسب درآمد کند.