مصائب بازگشایی بدون دامنه نوسان
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | بازگشایی مثبت ۷۰درصدی نماد شرکت مخابرات، هرچه معادله در بازار سرمایه بود را زیر سوال برد؛ اتفاقی که خیلی از سهامداران را برای شرکت در مجامع عمومی و استفاده از سود چشمگیر در زمان بازگشایی نمادها ترغیب کرد اما این اتفاق به سود سهامداران تمام می‌شود؟
دست کم نماد غشهداب هفته گذشته نشان داد همیشه بازگشایی بدون دامنه نوسان نمی‌توان سود چشمگیر نصیب سهامداران کند. ممکن است این مورد به قیمت از بین رفتن ۳۰درصد سرمایه شما تمام شود. مگر اینکه ناظر بازار به دادتان برسد و با ابطال معاملات جلوی ضرر سهامداران را بگیرد. هرچند ابطال معاملات قواعد خاص خودش را دارد و در هر شرایطی نمی‌توان از ناظر بازار انتظار باطل کردن معاملات را داشت.
*** چطور قیمت سهام یک روزه دو برابر می‌شود؟
مثال برای رشد چشمگیر قیمت سهام در دوره بازگشایی تا دلتان بخواهد پیدا می‌شود. نمونه آن پتروشیمی ارومیه است. شاید شما چندان توجهی به سهام شش هزار تومانی کف پرتفوتان نداشته باشید ولی همین عرضه اولیه شش هزار تومانی در هفته گذشته بازدهی دو برابری را در کارنامه خود ثبت کرد.
ماجرا از این قرار بود که نماد پتروشیمی ارومیه بعد از برگزاری مجمع عمومی، بدون محدودیت دامنه نوسان پنج درصدی بازگشایی شد و قیمت آن به طور ناگهانی از ۶۴۹تومان به هزار و ۲۴۷تومان رسید و در یک روز دو برابر شد. زمانی که نمادها بعد از برگزاری مجمع عمومی بازگشایی می‌شوند، دیگر دامنه نوسانی در کار نیست و ممکن است قیمت سهام به دوبرابر افزایش پیدا کند.
*** رشد چشمگیر همیشه به نفع سهامداران نیست
ماجرای نماد اخابر یکی دیگر از نمونه‌های افزایش چشمگیر قیمت سهام در دوره بازگشایی است. سهام شرکت مخابرات ایران بعد از دو ماه توقف، ۲۰مردادماه بازگشایی شد. آن هم دقیقا در روزی که ریزش بازار بر اثر تایید و تکذیب خبر لغو عرضه ETF دوم آغاز شد.
اخابر در دریای خون بازار آن روز تنها نماد سبز رنگ بود و با رشد ۷۰درصدی بازگشایی شد. اتفاقی که باعث شد سرمایه سهامداران مخابرات در یک روز ۱٫۷برابر شود. با این بازگشایی شگفت‌انگیز، توجه خیلی از سرمایه‌گذاران به اخابر جلب و همین مورد باعث تشکیل صف خرید دو روزه در این نماد شد و قیمت سهام آن را به سه هزار و ۲۲۹تومان رساند.
همین افزایش چشمگیر حکم پاشنه آشیل را داشت. از آن روز به بعد نماد اخابر در صف فروش قفل شده و در آخرین معاملات روز چهارشنبه قیمت آن به دو هزار و ۲۰۹تومان رسیده. یعنی اصلاح ۳۱درصدی که هنوز به آخر خط نرسیده و هر روز بخشی از سرمایه سهامداران را از بین می‌برد.
*** درس عبرت غشهداب با بازگشایی منفی ۳۰درصدی
غشهداب در هفته گذشته تصورات خیلی‌ها را از بازگشایی‌های شگفت‌انگیز به هم ریخت. شرکت کشت و صنعت شهداب ناب خراسان از زیرمجموعه‌های تبرک بعد از برگزاری مجمع عمومی و افزایش سرمایه، سه‌شنبه هفته گذشته بازگشایی شد؛ آن هم در یک روز منفی و بعد از یک‌ماه‌ونیم توقف به خاطر افشای پیاپی اطلاعات با اهمیت.
در حالی که سهامداران این شرکت خودشان را برای سود چشمگیر آماده می‌کردند، با بازگشایی عجیب منفی ۳۰درصدی روبه‌رو شدند. آنها تقریبا یک سوم سرمایه‌شان را از دست دادند و چشم امیدشان به ناظر بازار بود تا معاملات را باطل کند، اما این اتفاق نیفتاد. بازگشایی عجیب غشهداب می‌تواند درس عبرتی برای بورس‌بازهایی باشد که در تک تک مجامع شرکت‌ها سهامدار باقی می‌مانند و به دنبال افزایش سرمایه آنها هستند.
*** شرایط ابطال معاملات توسط ناظر بازار
ابطال معاملات در بازگشایی غیرمعقول نمادهای بورسی چند بار اتفاق افتاده. مشهورترین آن ابطال چندباره معاملات بازگشایی نمادهای خودرو و خساپا در اردیبهشت‌ماه بود. بعد از دو مرتبه بازگشایی با سود صددرصدی، ناظر بازار بالاخره کوتاه آمد و معاملات را تایید کرد. ابطال در شرایط منفی هم اتفاق می‌افتد. نمونه آن ابطال معاملات نماد سامان در بازگشایی روز دوشنبه در محدوده منفی ۳۰درصدی بود ولی ناظر بازار صرفا تحت شرایط خاص می‌تواند از این ابزار برای کنترل قیمت سهام استفاده کند.
آنطور که در دستورالعمل معاملات بورس آمده، در صورتی که ظن دستکاری قیمت یا استفاده از اطلاعات نهانی وجود داشته باشد، بورس می‌تواند معاملاتی را که با نوسان غیرعادی قیمت یا حجم غیرعادی انجام شود، تایید نکند. با این حساب همه‌چیز بستگی به سلیقه ناظر بازار دارد که نوسان قیمت سهام را غیرعادی بداند یا نه؟ سلیقه‌ای که فعلا اصولی برای آن وجود ندارد. یک بار بازگشایی ۳۰درصدی باطل می‌شود و باردیگر ریزش ۳۰درصدی تایید.
*** ریسک بالای شرکت در مجامع افزایش سرمایه
شرکت‌هایی که افزایش سرمایه را در دستور کارشان قرار داده‌اند، می‌توانند سود زیادی به سهامدارانشان برسانند اما در طرف مقابل داشتن سهام این شرکت‌ها در زمان برگزاری مجمع عمومی می‌تواند یکی از کارهای پرریسک در بازار سرمایه باشد چراکه از یک طرف ممکن است نماد موردنظر با رشد ۷۰درصدی قیمت بازگشایی شود، یا با ریزش ۳۰درصدی. در چنین شرایطی بهتر است حتما رفتار بازارگردان را بررسی کنید.
نمادهایی که بازارگردان خوبی ندارند، ممکن است در زمان بازگشایی بدون دامنه نوسان بخش بزرگی از سرمایه شما را از بین ببرند چراکه بازارگردان وظیفه حمایت از سهم در زمان بازگشایی را دارد. همچنین بازارگردان باید جلوی قیمت‌های غیرمعمول را بگیرد تا نه سهامداران قدیمی ضرر کنند، نه آنهایی که تازه بعد از بازگشایی سهام می‌خرند.
