مروری بر حواشی ۲۰۰ساله خاندان دستغیب
روزنامه هفت صبح، فاطمه‌رجبی | نزدیک به یک هفته پیش آیت‌الله سید علی اصغر دستغیب نماینده مردم استان فارس که در مجلس خبرگان رهبری هم است بعد از نزدیک به هفت سال از سمت تولیت آستان حضرت شاهچراغ(ع) استعفا داد. این استعفا سروصدایی به راه انداخت و شائبه‌هایی هم ایجاد کرد اما دفتر آیت الله دستغیب اعلام کرد که این استعفا به دلیل بیماری قلبی و کهولت سن او است و هیچ دلیل دیگری ندارد. کمی بعد رهبری با این استعفا موافقت کرد .
برخلاف رسم ۴۰سال گذشته تولیت حرم به یک نفر از اعضای خانواده دستغیب منتقل نشد بلکه این سمت به آیت الله لطف الله دژکام نماینده ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز داده شد تا بعد از سال‌ها حرم حضرت شاهچراغ از دایره مدیریت خاندان بزرگ دستغیب خارج شود؛ خاندانی که طی ۲۰۰ سال گذشته چهره‌های برجسته زیاد و حاشیه‌های فراوانی داشته‌اند. بعضی از این حواشی و زندگی اعضای برجسته این خانواده را مرور می‌کنیم.
*** سومین شهید محراب
اگرچه خاندان دستغیب از زمان ناصرالدین شاه جزو خانواده‌های اسم و رسم‌دار محسوب می‌شدند و اغلب پسران خانواده سراغ تحصیل علوم دینی می‌رفتند اما شهرت این خانواده در ایران معاصر بیشتر به آیت الله عبدالحسین دستغیب بر می‌گردد که سومین شهید محراب بعد از انقلاب محسوب می‌شود. او که پسر آقا سید محمدتقی دستغیب و نوه آقا سید هدایت الله دستغیب بود در سال ۱۲۹۲قمری به دنیا آمده بود تا قبل از انقلاب اسلامی هم در شیراز اسم و رسم کاملی داشت و در جریان مبارزات انقلابی به عنوان «روحانی تندرو» ممنوع المنبر شده بود.
آیت الله دستغیب بخش زیادی از تحصیلاتش را در نجف گذرانده بود و در بازگشت به ایران مسجد جامع عتیق شیراز را از ویرانی نجات داد. او بعد از پیروزی انقلاب از سوی امام به سِمت امامت جمعه شیراز منصوب و نمایندگی رهبری در استان فارس را هم به دست آورد. در همان حال نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی هم بود.
آیت‌الله دستغیب در روز جمعه ۲۰ آذر ۱۳۶۰ در حالی که مثل هر هفته راهی محل برگزاری نماز جمعه بود هدف یک حمله تروریستی قرار گرفت. روزنامه اطلاعات فردای آن روز در خبری نوشت: «ساعت ۱۱ و ۳۰دقیقه صبح دیروز هنگامی که آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب نماینده امام در فارس و امام جمعه شیراز از منزل خود واقع در پشت مدرسه علمیه خان، قصد رفتن به میعاد هفتگی یعنی مسجد جامع را داشت، در پیچ دوم منزلشان بر اثر انفجار بمبی قوی، ایشان و پاسداران همراهشان، چند تن از اعضای دفترشان و خانواده‌شان و چند عابر شهید و گروهی نیز مجروح شدند.
یکی از مجروحان که زنی به‌نام صغری قدیری نام دارد و در بیمارستان شیراز بستری است، در این مورد به خبرنگار ما گفت: «من از طبقه دوم منزلمان عبور امام جمعه شیراز را تماشا می‌کردم که ناگهان یک دختر که چادر سیاه به سر داشت، از در یکی از منازل خارج شد و به سوی آیت‌الله دستغیب دوید و هنگامی که پاسداران قصد جلوگیری از او را داشتند، اظهار داشت نامه دارم که ناگهان، صدای انفجار بلند شد و اجساد قطعه قطعه شده به اطراف پرید…»
کمی بعد سازمان مجاهدین مسئولیت این انفجار را پذیرفت و اعلام کرد که عامل این عملیات تروریستی فردی به نام «گوهر ادب‌آواز» از اعضای این گروه بود که خودش هم حین عملیات کشته شد.» از او ۱۰ فرزند (شش پسر و چهاردختر) به جا ماند. اگر آنها را به تعداد زیاد برادران، خواهرزاده‌ها، برادرزاده‌ها و… اضافه کنیم متوجه می‌شویم که چرا بعد از شهادت آیت الله دستغیب خاندان او تا این اندازه دچار پیچیدگی شد.
*** ورود برادر به حرم
بعد از شهادت آیت الله سید عبدالحسین، خیلی‌ها فکر می‌کردند یکی از پسران او جایگزین شود مثلا سید محمدهاشم که برای خودش اسم و رسمی هم داشت اما برادر شهید، یعنی آیت الله سید محمدمهدی دستغیب از طرف امام معرفی شد و از سال ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۹۲ این سمت را بر عهده داشت. وقتی او در اسفند سال ۹۲ کناره‌گیری کرد و در فروردین سال ۹۳ در نجف درگذشت تولیت شاهچراغ از او به یکی دیگر از اعضای همین خاندان منتقل شد.
*** انتخاب خواهرزاده
با وجود اینکه آیت الله شهید دستغیب شش پسر داشت، بعد از شهادت خودش و کنار رفتن برادرش از تولیت حرم شاهچراغ باز هم نوبت به پسرانش نرسید و این بار هم خواهرزاده او یعنی سید علی اصغر دستغیب به این سمت انتخاب شد اما او در زمان انتخاب شدن به این سمت در سال ۹۲، ۶۸ ساله بود و حالا بعد از گذشت هفت سال و انجام عمل قلب باز اعلام کرده که دیگر از پس وظایف تولیت بر نمی‌آید. با استعفای او و انتخاب فردی خارج از خاندان دستغیب، سید علی اصغر آخرین عضو خاندان دستغیب محسوب می‌شود که تولیت آستان شاهچراغ را داشته اما او آخرین ستاره این خاندان نبوده است.
*** برادری با دیدگاه سیاسی کاملا متفاوت
آیت الله سید علی اصغر دستغیب که به تازگی از تولیت حرم شاهچراغ کناره گرفته، برادری به نام آیت الله علی محمد دستغیب دارد که او هم نه تنها به عنوان خواهرزاده شهید دستغیب و یکی از اعضای برجسته خاندان دستغیب معروف است بلکه به تنهایی از جایگاه علمی بالایی بین اهالی حوزه‌های علمیه برخوردار است و موضع‌گیری‌هایی هم که از سال ۱۳۸۸ بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم داشته که باعث شده از سایر اعضای خاندان بیشتر به چشم بیاید.
آیت الله علی محمد دستغیب که از سال ۱۳۶۰ (در دوره‌های اول، سوم و چهارم) عضو مجلس خبرگان رهبری بوده‌است، در شهرهای جنوبی ایران مقلدانی دارد و پایگاه هواداران، مریدان و مقلدانش مسجد قبای شیراز محسوب می‌شود، در وقایع پس از انتخابات سال ۸۸ به هواداری از چهره‌های معترض پرداخت و بارها از موضع‌گیری‌های هاشمی رفسنجانی حمایت کرد؛ اقداماتی که عصبانیت‌هایی در پی داشت و باعث شد که حساب او از بسیاری دیگر از چهره‌های خاندان دستغیب جدا شود.
*** دستغیب نماینده
خاندان دستغیب یک نماینده مجلس هم دارند؛ سید احمدرضا دستغیب (زاده ۹ اردیبهشت سال ۱۳۵۵ هجری شمسی) که سابقه نمایندگی از حوزه انتخابیه شیراز در دوره هشتم مجلس و نهم مجلس را دارد و فرزند سید علی‌اصغر دستغیب، تولیت اخیر حرم شاهچراغ است.
*** چرا دستغیب؟
یکی دیگر از اعضای برجسته خاندان دستغیب، آیت‌الله سید محمدهاشم، فرزند شهید دستغیب است. او هم مثل خیلی از اعضای این خانواده تحصیلات حوزوی داشت و یکی از چهره‌های علمی روحانیت در شیراز بود. او در سال ۱۳۹۰ وقتی ۷۰ساله بود از دنیا رفت و سید محمدهاشم در یک گفتوگو درباره دلیل نامگذاری این خاندان گفته بود:« فامیلی دستغیب حسب آنچه در اسناد اوقاف موجود است، به بیش از ۸۰۰ سال قبل برمی‌گردد و از همان زمان تاکنون تعبیر «دستغیب» رایج بوده است.
گفته می‌شود که یکی از اجداد ما در مجلس حاکم وقت از وی درباره نسب و شجره‌نامه سوال می‌شود و آن وقت، دستی از غیب می‌آید شجره‌نامه را روی سینه حاکم می‌اندازد و حاکم از خود بی‌خود می‌شود. باز گفته می‌شود که این مصرع حافظ که می‌گوید «دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد» ناظر بر همین مسئله است.»
*** به شجره نامه توجه کنید
شیراز دستغیب‌های زیادی دارد از جمله عبدالعلی دستغیب منتقد ادبی، نویسنده و مترجم شیرازی که هنوز در ۸۸سالگی با قدرت مشغول فعالیت‌های علمی و ادبی است. معلوم نیست به دلیل همین کثرت دستغیب‌ها یا اختلاف دیدگاه‌هایی که بین اعضای مختلف این فامیل به وجود آمده، بارها شاخه‌های مختلف این خاندان بزرگ اعلام کرده‌اند که لطفا وقتی قرار است کسی را به ما نسبت دهید به شجره‌نامه‌مان توجه کنید.
همین هفت ماه پیش پایگاه اطلاع‌رسانی نوید شهادت نوشت: «در گفتوگو با جناب آقای سید بهاءالدین دستغیب متوجه گلایه و ملال ایشان از مصادره به مطلوب نام شهید آیت‌الله دستغیب توسط برخی عناصر همنام ایشان در شیراز شدیم. فرزند شهید دستغیب برای پایان دادن به این فرآیند نامطلوب به تهیه شجره‌نامه مستند و کامل خانواده شهید آیت‌الله دستغیب دست زده و اعلام کرده که فرزندان و نوادگان مرحوم آیت الله سید عبدالحسین دستغیب تنها افراد ذکر شده در این شجره‌نامه هستند، بنابراین احدی حق ندارد خود یا دیگری را به عنوان فرزند یا نوه شهید منسوب کند.»
