مردی که میخواست سلطان باشد
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | تا آخر پاییز، تصاویری از تاریخ معاصر همراه با پندواندرز و حکمت ! این انور پاشاست. نمادی از رویای تسلط ترکان بر جهان اسلام. این مرد کوتاه قامت آراسته با سبیلهای تاب داده شده و چهرهای متفرعن سرنوشت بسیار عجیبی را برای خود رقم زد.
یک افسر عثمانی که به همراه یار و بعدها رقیب خود یعنی طلعت پاشا از جزیره سالونیکی یونان علیه حکومت وقت عثمانی قیام کرد و نهضت ترکان جوان را پایهریزی کرد. آنها کودتا کردند، دولت وقت را کنار زدند و انور از سال ۱۹۱۳ تا پایان جنگ اول جهانی (با کمک طلعتپاشا ) حاکم واقعی عثمانی بود.
مردی دمدمی مزاج که آنقدر پالسهای اشتباه برای طرفین جنگ اول جهانی فرستاد تا عاقبت عثمانیها بدون دلیل موجه به یکی از متحدان اصلی آلمانها در نبرد با متفقین بدل شدند. این مردکینه ورز در بحبوحه جنگ جهانی، ارامنه را نفوذیهای روسیه در پشت جبهه خود تشخیص داد و به آنها تاخت (البته به کمک دشمن قدیمی ارامنه یعنی کردها !)و قتل عام خونینی به راه انداخت که در تاریخ ثبت شده است. درجبهه غرب هم نیروهای تحت فرمان او در چند نبرد بهخصوص در نبرد معروف گالیپولی دمار از نیروهای انگلیسی درآوردند.
اما حتی کنار کشیدن روسیه به خاطر انقلاب بلشویکی از جنگ نتوانست مواضع ترکیه عثمانی را تقویت کند و در نهایت آنها به همراه متحدشان یعنی آلمانیها تسلیم شدند و امپراطوری عثمانی مضمحل شد. انور به دشمن قدیم خود یعنی روسیه بلشویکی پناهنده شد تا با استفاده از نبرد پنهان انگلیس با حکومت شوروی، بتواند دوباره به حکومت برسد. به عنوان متحد کمونیستها!
اما از شانس بدش در همین سالها کمال پاشا (آتاتورک) در ترکیه نهضت نظامی خود را به راه انداخته بود و توانسته بود ضرب شست محکمی به انگلیسیها و یونانیها نشان دهد. در نتیجه بلشویکها ترجیح دادند با کمال پاشا به تفاهم برسند. انور پس از مدتی سرگردانی در مسکو از روسها خواست تا اورا به ولایت بخارا بفرستند تا برای حل مناقشات آن منطقه حاصلخیز و استراتژیک با بیش از سه میلیون جمعیت به حکومت مسکو کمک کند.
در بخارا پرچم استقلال از روسیه برافراشته شده بود و انگلیسیها هم طبق مرسوم سیاستهای موذیانه خود، با ارسال ۱۰۰ شتر تسلیحات از سمت هندوستان به یاری امیر بخارا برآمده بودند. به این ترتیب انور وقتی به بخارا رسید آنجا را غرق در رونق یافت. زنان برقه پوش و مردان عمامه به سر و بازارهای پرسروصدا و پرجمعیت و باغات زیبا. در همین دوران حمله ارتش سرخ به رهبری ژنرال فرونزه موجب شد تا امیر بخارا به کوههای اطراف پناه ببرد و بعد یکی دیگر از آن چرخشهای سیاسی انور شروع شد.
رویای او تشکیل دولت ترکستان در شرق قفقاز بود. او اعتماد امیر بخارا را به خود جلب کرد و فرماندهی شورشیان برای آزادی دوباره بخارا از دست بلشویکها را در اختیار گرفت. در نهایت در سال ۱۹۲۲ ارتش سرخ این ژنرال متفرعن را به دام انداخت و سر از تنش جدا کرد در حالیکه مشهور است تا آخرین لحظه قرآن جیبی خود را در دست داشته است.
مردی که از سالونیکی در یونان آوازهای برای خود دست و پا کرد،علیه دولت وقت عثمانی کودتا کرد،کشورش را وارد جنگ جهانی اول کرد، ارامنه را قتل عام کرد، به متحد کمونیستهای روسیه بدل شد و به مسکو رفت و بعد در رویای تشکیل حکومت اسلامی عازم بخارا شد و در نهایت در کوههای اطراف بخارا زندگیاش خاتمه یافت.
توضیحات
*
توضیحات
*