مالیات خانه پنج میلیاردی و ماشین ۵۰۰میلیونی
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | بررسی اختلافات طرحهای پیشنهادی دولت و مجلس درباره مالیات خانه و خودرو. مالکان خانهها و خودروهای لوکس از یک طرف و دلالهای بازار مسکن از طرف دیگر باید خودشان را برای پرداخت مالیات در آیندهای نزدیک آماده کنند. همین چند روز پیش بود که کمیسیون تلفیق مجلس در مصوبهای از یک مالیات جدید رونمایی کرد که در صورت اجرایی شدن آن خودروهای لوکس بالای یک میلیارد تومان و خانههای لوکس بالای ۱۰میلیارد تومان مشمول مالیات سالانه میشوند و مالکان آنها باید هر سال مبلغی را به عنوان مالیات به حساب دولت واریز کنند. وزارت اقتصاد پیشنهاد دیگری دارد.
این وزارتخانه از چند ماه قبل روی لایحه اصلاح مالیاتهای مستقیم کار کرده و اخیرا متن این لایحه منتشر شده است. در این لایحه مالیات سالانه املاک و خودروهای لوکس سنگینتر از آن چیزی است که کمیسیون تلفیق پیشنهاد کرده بود. همچنین سقف معافیت مالیاتی خانهها و خودروها در لایحه پیشنهادی وزارت اقتصاد کوتاهتر است. طوری که در این لایحه خانههای بالای پنج میلیارد و خودروهای بالای ۵۰۰میلیون تومان بر اساس ارزش روز آنها مشمول مالیات هستند. از طرف دیگر وزارت امور اقتصادی و دارایی پیشنهاد مالیات جدیدی برای دلالهای مسکن ارائه کرده که بر اساس آن کسانی که به دنبال کسب سود از خرید و فروش خانه هستند مشمول پرداخت مالیات خواهند شد.
*** مالیات بر عایدی مسکن؛ نبرد با دلالها
دولت در نظر دارد برای کسانی که اهل خرید و فروش املاک و سود کردن با دلالی هستند، مالیات وضع کند. در لایحه وزارت اقتصاد که اخیرا به دولت ارائه شده، قرار است از مابهالتفاوت قیمت خرید و فروش املاک تحت شرایط خاص مالیات دریافت شود. کسانی که خانه میخرند، اگر در کمتر از یک سال خانهشان را بفروشند، باید معادل ۲۵درصد از مابهالتفاوت قیمت روز زمان واگذاری نسبت به زمان تملک یا قیمت تمام شده آن را مالیات بدهند. هر سال که از زمان خرید املاک بگذرد، مالیات بر عایدی ۲٫۵واحد درصد کاهش پیدا میکند. این نرخ برای کسانی که بیش از هفت سال املاکشان را نگه داشتهاند، معادل ۱۰درصد در نظر گرفته خواهد شد.
با این حساب مالیات بر عایدی مسکن برای مدت تملک یک سال و کمتر ۲۵درصد، یک تا دو سال ۲۲٫۵درصد، دو تا سه سال ۲۰درصد، سه تا چهار سال ۱۷٫۵درصد، چهار تا پنج سال ۱۵درصد، پنج تا شش سال ۱۲٫۵درصد و هفت سال و بیشتر از آن معادل ۱۰درصد در نظر گرفته خواهد شد. برای مثال کسی که در سال ۹۹ خانهای دو میلیارد تومانی خریده و بخواهد آن را دو سال و نیم بعد با قیمت سه میلیارد تومان بفروشد، باید معادل ۲۰درصد از مابه التفاوت یک میلیارد تومانی را مالیات بپردازد که در مثال ما معادل ۲۰۰میلیون تومان خواهد بود. فروشندههای املاک باید قبل از تنظیم سند واگذاری، مالیات بر عایدی مسکن را پرداخت کنند.
البته زیاد لازم نیست نگران باشید خانههایی که قبل از اجرایی شدن این طرح خریداری شده باشند، مشمول مالیات نخواهند بود. برای مثال اگر امروز خانهای بخرید و بعد از تصویب این طرح آن را بفروشید، لازم نیست مالیات بر عایدی املاک پرداخت کنید. این مالیات صرفا مشمول خانههایی خواهد شد که بعد از تصویب و اجرایی شدن لایحه خریداری شوند. یک معافیت دیگر هم برای این مالیات در نظر گرفته شده است. کسانی که برای اولین بار خانه میفروشند، از پرداخت مالیات بر عایدی مسکن معاف هستند. با این حساب این قانون بیشتر برای دلالهایی نوشته شده که از خرید املاک و فروش آن با قیمت بالاتر سود میبرند.
مالیات بر عایدی مسکن سال ۸۰ از قانون مالیاتهای مستقیم حذف شده بود و حالا وزارت اقتصاد در پی احیای آن است. علاوه بر مالیات بر عایدی مسکن، کسانی که خانه خرید و فروش میکنند، باید مالیات انتقال املاک هم بپردازند. باید توجه داشته باشید که ماده ۵۹ مالیاتهای مستقیم که همین حالا هم در حال اجراست، نقل و انتقال املاک را مشمول مالیات میداند. بر این اساس مالکها برای نقل و انتقال خانهشان باید پنج درصد ارزش معامله را مالیات پرداخت کند.
در طرح وزارت اقتصاد آمده اگر مالیات ۲۵درصدی عایدی املاک کمتر از مالیات نقل و انتقال باشد، نهایتا مالیات پنج درصدی از مالک دریافت خواهد شد. در مثال ما که بر اساس آن یک نفر خانه دو میلیاردی را بعد از دو سال سه میلیارد تومان فروخته بود، مالیات بر عایدی مسکن ۲۰۰میلیون تومان محاسبه میشود و مالیات بر نقل و انتقال معادل پنج درصد ارزش معامله یعنی ۱۵۰میلیون تومان خواهد بود. با این حساب مالیات نقل و انتقال از مالیات عایدی مسکن کمتر خواهد بود.
*** مالیات سالانه خانههای لوکس بالای پنج میلیارد تومان
کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در مصوبه اخیر خود خانههای لوکس را مشمول مالیات دانسته است. همانطور که روز یکشنبه در ستون راست همین صفحه گفتیم، مالکان خانههای لوکسی که بالای ۱۰میلیارد تومان ارزش دارند، باید سالانه مالیات بر ثروت پرداخت کنند. بر اساس پیشنهاد کمیسیون تلفیق، نرخ مالیات نسبت به مازاد ۱۰ تا ۱۵میلیارد تومان یک دهم درصد، نسبت به مازاد ۱۵ تا ۲۵میلیارد تومان دو دهم درصد، نسبت به مازاد ۲۵ تا ۴۰میلیارد تومان سه دهم درصد، نسبت به مازاد ۴۰ تا ۶۰میلیارد تومان سه دهم درصد و نسبت به مازاد ۶۰میلیارد تومان به بالا پنج دهم درصد در نظر گرفته شده است. بر این اساس مالکان خانههای کمتر از ۱۰میلیارد تومان به کلی از پرداخت مالیات معاف شدهاند.
وزارت اقتصاد پیشنهاد دیگری دارد و میخواهد تعریف خانههای لوکس را به خانههایی با ارزش بیشتر از پنج میلیارد تومان تغییر دهد. بر اساس لایحه پیشنهادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، مالکان باید نسبت به مجموع ارزش روز املاک مسکونی اعم از خانه یا آپارتمان و زمین با کاربری مسکونی خود و فرزندان صغیر تحت تکفل خود که در پایان سال مجموع ارزش آنها بیشتر از پنج میلیارد تومان باشد مشمول مالیات سالانه املاک خواهند بود. نرخ این مالیات برای خانههای پنج تا هفت میلیاردی یک دهم درصد نسبت به کل ارزش، سه دهم درصد نسبت به مازاد هفت تا ۱۵میلیارد تومان، چهار دهم درصد نسبت به ۱۵ تا ۲۵میلیارد تومان، پنج دهم درصد نسبت به مازاد ۲۵ تا ۴۰میلیارد تومان و شش دهم درصد نسبت به مازاد ۴۰میلیارد تومان محاسبه خواهد شد.
ارزش روز املاک بر اساس ضرایبی از ارزش معاملاتی موضوع ماده ۶۴ و قانون مالیاتهای مستقیم است که توسط سازمان امور مالیات کشور، قبل از لازمالاجرا شدن این طرح تعیین و اعلام خواهد شد. سازمان امور مالیاتی دیماه هر سال ارزش خانهها را اعلام میکند و مالکان خانههای لوکس باید تا اردیبهشت سال بعد، مالیات سالانه املاک را پرداخت کنند. در غیر این صورت مشمول جریمه مطابق ماده ۱۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم خواهند شد. اگر مالکی نسبت به ارزش تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی اعتراض داشته باشد، ارزش املاک او
بر اساس ارزیابی کارشناسان رسمی دادگستری در نظر گرفته خواهد شد.
بر اساس پیشنهاد وزارت اقتصاد اشخاصی که مشمول مالیات سالانه املاک هستند، باید حداکثر ظرف مدت شش ماه بعد از اجرایی شدن قانون، مشخصات املاک خود را در سامانهای که توسط سازمان امور مالیاتی اعلام میشود ثبت کنند. این وزارتخانه در یک تبصره برای عدهای تسهیلات در نظر گرفته است. بر این اساس کسانی که یک واحد مسکونی داشته باشند و درآمد سالانه آنها کمتر از ۱۸۰میلیون تومان (ماهانه ۱۵میلیون تومان) باشد میتوانند حداقل ۱۰درصد مالیات سالانه را پرداخت کنند و مابقی آن را تا زمان نقل و انتقال املاک به تعویق بیندازند. البته در این صورت در زمان پرداخت، مالیات معوقه متناسب با نرخ تورم افزایش پیدا خواهد کرد. باید توجه داشته باشید که خانههای در حال ساخت تا زمان نصب کنتور برق مشمول مالیات نخواهند بود.
مقایسه پیشنهاد وزارت اقتصاد و کمیسیون تلفیق مجلس نشان میدهد در صورت اجرایی شدن طرح کمیسیون تلفیق یک خانه ۱۵میلیارد تومانی، مشمول پنج میلیون تومان مالیات سالانه میشود. این رقم در لایحه پیشنهادی وزارت اقتصاد برای یک خانه ۱۵میلیاردی معادل ۳۱میلیون تومان محاسبه خواهد شد. با این حساب مالیات پیشنهادی وزارت اقتصاد خیلی سنگینتر از مالیات پیشنهادی کمیسیون تلفیق است. البته در صورتی که مالک خانه ۱۵میلیاردی مشمول تبصره اول شود، صرفا لازم است سالانه سه میلیون و ۱۰۰هزار تومان مالیات پرداخت کند و مابقی آن را تا زمان نقل و انتقال ملک به تعویق بیندازد.
*** مالیات سالانه خودروهای لوکس بالای ۵۰۰میلیون تومان
وزارت اقتصاد نسبت به کمیسیون تلفیق تمایل بیشتری به دریافت مالیات از خودروهای لوکس دارد. روز یکشنبه در ستون سمت راست همین صفحه درباره مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس برای دریافت مالیات از خودروهای لوکس نوشته بودیم که بر اساس آن خودروهایی که بالاتر از یک میلیارد تومان قیمت دارند، مشمول مالیات بر ثروت خواهند بود. نرخ مالیات پیشنهادی کمیسیون تلفیق نیم درصد به ازای مازاد یک تا ۱٫۵میلیارد، یک درصد به ازای مازاد ۱٫۵ تا سه میلیارد و ۱٫۵درصد به ازای مازاد سه میلیارد تومان به بالا بود.
وزارت اقتصاد دیدگاه دیگری دارد. در لایحه این وزارتخانه که به دولت ارسال شده، خودروهای با ارزش بالاتر از ۵۰۰میلیون تومان مشمول مالیات هستند. آنطور که وزارت اقتصاد پیشنهاد کرده، خودروهای بین ۵۰۰ تا ۷۰۰میلیون تومان، مشمول یک درصد مالیات بر ارزش کل خودرو خواهند بود. این نرخ برای مازاد ۷۰۰میلیون تا ۱٫۵میلیارد تومان دو درصد، مازاد ۱٫۵ تا ۲٫۵میلیارد تومان سه درصد، مازاد ۲٫۵میلیارد تا ۴۰میلیارد تومان چهار درصد و مازاد چهار میلیارد تومان معادل پنج درصد در نظر گرفته شده است.
قیمت روز خودروها قرار است هر ساله در دیماه توسط سازمان امور مالیاتی بر اساس نوع خودرو و با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن تعیین شود. مالکان خودروهای بالای ۵۰۰میلیون تومان، باید هر سال تا پایان اردیبهشت سال بعد مالیاتشان را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند و در غیر این صورت مطابق ماده ۱۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم مشمول جریمه خواهند شد. همچنین مالکانی که مالیاتشان را پرداخت نکرده باشند، نمیتوانند خودروشان را بفروشند یا واگذار کنند چراکه بر اساس لایحه پیشنهادی وزارت اقتصاد دفاتر اسناد رسمی و نیروی انتظامی مکلف شدهاند تا از ثبت سند و تعویض پلاک خودروهایی که مالیات آنها پرداخت نشده جلوگیری کنند. همچنین سازمان امور مالیاتی هر ساله مبلغ مالیات خودروهای بالای ۵۰۰میلیون تومان را به اشخاص مشمول اعلام خواهد کرد.
آنطور که در متن لایحه وزارت امور اقتصادی و دارایی آمده همه مالکان خودروهای سواری و وانت دو کابین مشمول این طرح خواهند بود. اگر کسی دو یا چند خودرو داشته باشد، مجموع ارزش خودروهای مالک و فرزندان صغیر تحت تکفل او مبنای محاسبه مالیات خواهد بود.
بر اساس پیشنهاد کمیسیون تلفیق، مالک یک خودرو دو میلیاردی باید سالانه ۱۲میلیون و ۵۰۰هزار تومان مالیات پرداخت کنند. این رقم در صورت اجرایی شدن پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی، ۳۸میلیون تومان محاسبه میشود که نشان میدهد لایحه پیشنهادی دولت مالیات سنگینتری برای خودروهای لوکس در نظر گرفته است.