مالکان باشگاه‌های بزرگ اروپایی چه کسانی هستند؟
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| بازی منچستر سیتی و پاریسنژرمن، در ورزشگاه الاتحاد برگزار شده است. اولی تیم شهر منچستر است ولی مالکی اماراتی دارد و نام ورزشگاهش را هم از روی یک هواپیمایی گرفته که مربوط به امارت ابوظبی است و دومی تیم شهری است که پایتخت فرانسه است ولی مالکی قطری دارد. واقعا چه کسی در اروپا، مالک باشگاه‌های بزرگ است؟ چه افرادی از چه ملیت‌هایی بودند که ایده سوپرلیگ را راه انداختند؟ این هفته مالک ۲۰ باشگاه بزرگ در اروپا را به شما معرفی می‌کنیم تا پاسخی باشد به این سوال‌‌ها.
*** لیگ برتر انگلیس
* منچسترسیتی: از اول سپتامبر سال ۲۰۰۸، گروه متحد ابوظبی برای توسعه و سرمایه‌گذاری، این باشگاه را خریداری کرده است. یک شرکت خصوصی که متعلق است به منصور بن زاید آل نهیان. منصور، پسر ۵۰ ساله زاید بن سلطان آل نهیان است. خلیفه بن زاید آل نهیان که الان رئیس امارات و ابوظبی است و محمد بن زاید که الان ولیعهد خلیفه ولی همه‌کاره امارات هستند، دو برادر او حساب می‌شوند و البته هر کدام از یک مادر جداگانه هستند. گروه متحد ابوظبی، علاوه بر منچسترسیتی، مالک باشگاهی هم در آمریکاست به نام نیویورک سیتی و البته خود آقای منصور بن زاید سهامدار اسکای نیوز عربی هم است. حالا احتمالا معمای ورزشگاه منچسترسیتی هم برایتان حل شده است. اتحاد نام شرکت هواپیمایی امارت ابوظبی است.
* منچستریونایتد: سال ۲۰۰۵ بود که مالکورم گلیزر، میلیاردر آمریکایی به انگلیس آمد و کم‌کم فرآیند خرید باشگاه منچستریونایتد را آغاز کرد. در آن زمان او حدود ۱٫۵میلیارد دلار برای این کار خرج کرد ولی مسئله این بود که حجم بالایی از این مبلغ را وام گرفته بود و این وام‌ها بعد از مالکیت باشگاه، همه بر گردن منچستر گذاشته شد.همین موضوع جرقه اولین اختلافات جدی میان گلیزر و هواداران باشگاه را زد چراکه منچستر همیشه با بدهی‌های زیادی دست و پنجه نرم کرد و می‌کند.
گلیزر سال ۲۰۱۲ باشگاه را به بورس نیویورک برد و هر سهم آن ۱۴ دلار و مجموع ارزش باشگاه، ۲٫۳ میلیارد دلار تعیین شد که ارزشمندترین باشگاه جهان بود.با این حال گلیزر هنوز هم مالکیت ۷۰درصد باشگاه را در اختیار داشت. مالکوم گلیزر در سال ۲۰۱۴ درگذشت ولی هنوز هم باشگاه منچستر در دستان خانواده گلیزر است.
* چلسی: در تابستان سال ۲۰۰۳، رومان آبراموویچ روسی که این روزها ۵۴ساله است، شروع کرد به خریدن باشگاه چلسی و ظرف حدود ۲ماه به جایی رسید که رسما مالک آن باشگاه شد.آبراموویچ اکثر این سهام را از شخصی به نام کن بیتس خرید. یک سرمایهدار انگلیسی که عمرش را در ورزش و به‌طور مشخص در فوتبال گذاشته بود و باعث و بانی توسعه ورزشگاه ویمبلی لندن بود و مالک و رئیس دو باشگاه چلسی و لیدزیونایتد. او میزانی بدهی هم برای آبراموویچ باقی گذاشت و این باعث شد که او حتی در ۹ سال ابتدایی حضورش در چلسی، یک پنی هم سود نکند.
* تاتنهام: تا اینجای کار که هیچ باشگاه انگلیسی ندیدید. اما بشنوید از تاتنهامی‌ها که آنها هم یک انگلیسی خالص نیستند.مالک باشگاه تاتنهام یک شرکت است به نام ENIC. این شرکت متعلق است به جوزف لوئیس. ثروتمند ۸۴ساله بریتانیایی که طبق لیست ساندی تایمز تقریبا ۴میلیارد دلار ثروت دارد.با این حال این شرکت در باهاماس ثبت شده است.باهاماس یکی از کشورهای مشترک‌المنافع است ولی یک کشور مستقل است و دلیل ثبت این شرکت در آن کشور هم احتمالا استفاده از معافیت‌های مالیاتی است. بنابراین اگر کسی ادعا کرد که حتی تاتنهام هم انگلیسی نیست، تعجب نکنید.
* لیورپول: لیورپول را در سال ۲۰۰۷،دو سرمایهدار آمریکایی به نام‌های جرج ژیلت و تام هیکس خریدند. مدتی بعد، هوادارها با این دو نفر کنار نیامدند و خواستار ترک باشگاه از سوی آنها شدند. در سال ۲۰۱۰ و در میانه پروسه فروش باشگاه مشخص شد که باشگاه حدود ۳۵۰میلیون بدهی دارد و به همین دلیل در یک فرآیند قضایی، طلبکاران این حق را پیدا کردند که باشگاه را بفروشند.باشگاه هم در نهایت به گروه ورزشی فن‌وی فروخته شد که باز هم یک شرکت آمریکایی است که هم لیورپول را در اختیار دارد و هم باشگاهی مثل بوستون رد ساکس که در MLB یعنی لیگ برتر بیسبال آمریکا فعال است.جان هنری ۷۱ساله و آمریکا از طریق این شرکت، در واقع مالک لیورپول و بوستون رد ساکس و البته شرکت‌های دیگری مثل روزنامه بوستون گلوب است.
* آرسنال: در حال حاضر بزرگ‌ترین سهامدار و به نوعی مالک آرسنال یک سرمایهدار آمریکایی به نام استن کرونکه است که از بهار سال ۲۰۰۷ پروسه مالکیت این باشگاه را آغاز کرده است و حتی به نوعی می‌توان گفت بخشی از سهام فرهاد مشیری، سرمایهدار ایرانی مقیم لندن که سهامدار آرسنال بود را هم خرید. این سرمایهدار ۷۳ساله، مالک باشگاه‌های دیگری هم است مثل لس آنجلس رمز در لیگ NFL آمریکا و نیز باشگاه دنور ناگتس که در لیگ حرفه‌ای بسکتبال آمریکا یا همان NBA قرار دارد.
*** لالیگا
* رئال مادرید: رئال مادرید در واقع یک شرکت تجاری نیست بلکه یک انجمن است. به همین دلیل امکان خرید سهام آن برای کسی وجود ندارد و صرفا می‌توان عضو این باشگاه شد. اعضای باشگاه رئال مادرید، موسوم به socios، مجمعی از نمایندگان را تشکیل می‌دهند که بالاترین ارگان مدیریتی باشگاه است. آنها در واقع با پرداخت حق عضویت خود، حق رای در باشگاه پیدا می‌کنند. این باشگاه از سال ۲۰۱۰، ۶۰ هزار عضو دارد. فلورنتینو پرز در واقع منتخب این اعضا است.
* بارسلونا: وضعیتی که در مورد رئال مادرید گفتیم در مورد بارسلونا نیز وجود دارد. این باشگاه ۱۴۰ هزار عضو دارد که در انتخاباتی، مجمعی از نمایندگان را تشکیل می‌دهند که بالاترین ارگان مدیریتی باشگاه است. این وضعیت در مورد باشگاه اتلتیک بیلبائو نیز وجود دارد.
* اتلتیکو مادرید: این باشگاه هم خیلی پیچیده اداره نمی‌شود. مالک ۵۱ درصد از سهام باشگاه میگل آنخل خیل مارین ۵۸ساله است که مثل پدرش مالک این باشگاه و البته مدیر آن شناخته می‌شود. او ۵۸ ساله است و ظاهرا مثل پدر به کار پرورش اسب نیز مشغول است.
*** سری آ:
* اینترمیلان: آخرین باری که اینترمیلان سری آی ایتالیا را برده بود، سال ۲۰۱۰ بود. آنها اما دو شب پیش هم توانستند قهرمان این رقابت‌ها شوند و این بار، با مالک جدید خود. شرکت سانینگ، یکی از ثروتمندترین و معتبرترین شرکت‌های چین به نوعی که گفته شده دومین شرکت غیرنظامی بزرگ در سرزمین اصلی چین در سال ۲۰۱۸ است. رئیس این باشگاه ژانگ ژیندانگ کارآفرین، سرمایهدار و مدیر ارشد اجرایی ۵۸ ساله چینی است که در اکتبر سال ۲۰۱۹، نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار ثروت داشته است و جزو یکی از ثروتمندترین افراد در چین است.
* یوونتوس: در مورد یوونتوس شاید نباید خیلی حرف بزنیم چرا که بسیاری به خاطر ماجرای ادواردو آنیلی با ماجرای خانواده آنیلی و مالکیت این خانواده بر باشگاه یوونتوس آشنا هستند. همان طور که می‌دانید این خانواده هم‌چنان اکثریت سهام شرکت خودروسازی فیات را در اختیار دارند و البته مالک یک هلدینگ به نام اکسور هم هستند که از طریق این هلدینگ هم مالکیت باشگاه یوونتوس را در اختیار دارند و هم مالکیت یک گروه رسانه‌ای معتبر به نام اکونومیست و هم حتی حدود یک سوم از سهام شرکتی مثل فراری.
* آث میلان: آ.ث. میلان معروف است به اینکه تیم سیلویو برلوسکونی، نخست وزیر سابق ایتالیا است. با این حال، این اطلاعات قدیمی است. در واقع، در سال ۲۰۱۶، یک فرد چینی به نام لی یونگ هونگ، مالکیت این باشگاه را از برلوسکونی خرید ولی دو سال بعد، نتوانست بدهی ۴۱۵ میلیون یورویی خود را به شرکت الیوت (Elliott Management) بپردازد و به همین خاطر این باشگاه را تصاحب کرد. الیوت، یک شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی است و سهام‌هایی در شرکت‌های معتبر جهانی از جمله در توئیتر، کامکست و … داشته و دارد.
* رم: مالک فعلی باشگاه رم، که به تازگی آقای خاص یا مورینیو را هم به خدمت گرفته، گروه سرمایه‌گذاری فریدکین در آمریکا است. این شرکت پیش از این در زمینه خودرو و نیز هتلداری و توریسم فعال بوده و تمرکزش در حاشیه خلیج فارس بوده ولی در سال ۲۰۲۰، نزدیک به ۹۰ درصد از سهام باشگاه رم را در اختیار گرفته است. مالک قبلی این باشگاه که فریدکین، رم را از او خرید، یک تاجر میلیاردر آمریکایی بوده است. جیمز جوزف پالتای ۶۳ ساله.
*** بوندس لیگا:
* بایرن مونیخ: بایرن مونیخ یک سیستم مالکیت پیچیده دارد. ۷۵درصد از سهام باشگاه در واقع برای شرکتی است که این شرکت در واقع خود باشگاه بایرن مونیخ است. (سهام باشگاه متعلق به خود باشگاه است). این شرکت یک هیات اجرایی دارد و یک هیات ناظر که هیات ناظر بر آن عمدتا از روسای شرکت‌های بزرگ آلمانی هستند. ۲۵ درصد از سهام باشگاه هم متعلق است به سه شرکت آدیداس، آلیانز و آئودی که هر کدام ۸٫۳۳ درصد از سهام باشگاه را در اختیار دارند.
* دورتموند: سیستم مالکیت باشگاه دورتموند هم کاملا پیچیدگی خاص خود را در بافت آلمان دارد. برای فهم این پیچیدگی باید بدانید که اولا سهام بورسیادورتموند در بورس آلمان قابل معامله است و این ویژگی منحصر به فردی است که صرفا در اختیار باشگاه دورتموند است. با این حال باید بدانید که کل سهام این باشگاه نیز قابل معامله نیست.
*** سایر لیگ‌ها
* پاریسنژرمن: شیخ تمیم، امیر فعلی قطر، تمیم در ۵ آگوست ۲۰۰۳ وقتی که برادرش شیخ جاسم، ادعای خود برای تاج و تخت را کنار گذاشت؛ به عنوان وارث این تاج و تخت و ولیعهد بعدی قطر مشخص شد. از آن زمان بود که او برای در اختیار گرفتن قدرت آماده شد و در سطح بالای پست‌های قتصادی و امنیتی کار کرد. در این دوران، شیخ تمیم یکی از سیاست‌های خود را تقویت ورزش به عنوان ابزاری برای ارتقای وضعیت بین‌المللی قطر قرارداد و در سال ۲۰۰۵، قطر اسپرت اینوستمنت را تاسیس کرد که در حال حاضر در میان انبوه سرمایه‌گذاری‌های خود، باشگاه پاریسنژرمن را در اختیار دارد.
ناصر الخلیفی در واقع مدیر این شرکت است. قطر تحت حمایت امیر خود البته توانست میزبانی مسابقات دیگری مثل مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ را هم به دست بیاورد. البته او می‌‌خواست که میزبانی المپیک ۲۰۲۰ را برای این کشور به ارمغان بیاورد که در این کار موفق نشد. یادتان نرود که قطر، شبکه الجزیره و به تبع آن بین اسپرت را هم در اختیار دارد که انحصار پخش بسیاری از مسابقات ورزشی در خاورمیانه و شمال آفریقا را در اختیار دارد.
*** آژاکس: آخرین باشگاهی را هم که بررسی می‌کنیم باشگاه آژاکس هلند است. این باشگاه هم وضعیت مالکیتی و حقوقی خاص خود را دارد. کمی بیش از ۲۰ درصد از سهام شرکت مادر باشگاه آژاکس در هلند برای خرید و فروش در بورس قرار دارد اما حدود ۸۰ درصد از آن در شرکت مادر جمع شده و این شرکت آن را عرضه نمی‌کند. از این سهام نزدیک به ۱۰ درصد آن برای یک شرکت بیمه مهم هلند به نام دلتا است. به این ترتیب، اگرچه آژاکس شرکتی خصوصی است ولی شرکت‌های بزرگ هلندی آن را به صورت یک باشگاه ملی نزد خود حفظ کرده‌اند.
