ماجرای فایلهای صوتی دلهرهآور در واتساپ
روزنامه هفت صبح | درباره فایلهای صوتی دلهره آور که فضای مجازی را در اختیار گرفتهاند. برای عبور از مخمصه کرونا جلوتر از آموزش و آگاهی به اعتماد عمومی و همدلی نیاز داریم. یک بخش این ماجرا مربوط به مسئولان است که در مورد کمیت و کیفیت آن تا دلتان بخواهد در شبکههای اجتماعی بحث شده اما یک بخش مهم ماجرا به خود ما مردم برمیگردد.
الان یک موجی راه افتاده در واتساپ و تلگرام و اینستاگرام که ویسها و پیغامهای بینام و نشانی دائم دست به دست میشود که ببینید فلان پزشک آمار کشتهها را این تعداد اعلام کرده. یا به این مکالمه خصوصی حریرچی گوش کنید که میگوید ۱۴۰۰ نفر تا الان جان باختهاند. اکثر این ویسها و پیامها اما اصلا صحت ندارد، به خصوص آن ویس منتسب به ایرج حریرچی که کاملا مشهود بود صدای شخص دیگری است.
انگار عدهای فقط میخواهند به ما حالی کنند که اوضاع خیلی وخیم است و همه چیز از دست رفته. حالا با چه هدفی موضوع بحث ما نیست. منظور اینکه این دامن زدن به نگرانیها و شایعات قبل از همه به خود ما ضربه میزند. با این وضع اگر از کرونا جان سالم به در ببریم معلوم نیست چه بلایی سر روح و روانمان بیاید و این ماجرا قطعا تبدیل به یک ترومای جمعی دیگر میشود.
در این روزهای کرونایی که هر لحظه خبرهای عجیبی منتشر میشود و تشخیص راست و دروغ برای همه سخت شده، ویسها و فایلهای صوتی که در واتساپ منتشر میشود بیشتر از هر چیزی عجیب است. فایلهای صوتی بینام و نشان که هر کدام ادعا میکنند یا پزشک فلان جا هستند یا پرستار فلان بخش. تازگیها هم که شکل جدیدی از این فایلهای صوتی مد شده و میگویند این فایل ویس برای فلان مقام مسئول است که در یک جمع خصوصی گفته و حالا لو رفته است.
عجیبتر آنکه مردم و کاربران نیز به سرعت در حال دست به دست کردن این ویسها هستند و با هراس درباره آنها صحبت میکنند. البته نمیتوان به مردم چندان خرده گرفت. در غیاب اعتماد عمومی به روابط عمومیها، برخی مقامهای مسئول و همچنین تجربههای قبلی در زمینه تکذیب مسئولان در رابطه با اتفاقهای بزرگ و سپس تایید آن، افکار عمومی با چراغ در تاریکی به دنبال حقیقت میگردند. این جستوجو برای پیدا کردن حقیقت حالا اما سویههای هراسانگیزی پیدا کرده است.
ویسهای مختلف در واتساپ با سرعت عجیبی منتشر میشود و مشخص نیست منبع آن افراد و ویسها چیست. هیچکس نمیداند آیا آن مردان و زنانی که صدایشان در ویسها شنیده میشود، آیا واقعا پزشک و پرستار هستند؟ آیا آمارشان واقعی است؟ اما چیزی که میدانیم این است که این روزها افکار عمومی بیش از حد در حال توجه به این فایلهای صوتی است و باید هرچه زودتر اعتماد از دست رفته به افکار عمومی را باز بیابیم.
اگر از این دیرتر عمل کنیم، احتمالا همین فایلهای صوتی به عنوان منبع اصلی مردم برای دست یافتن به اطلاعات تبدیل میشود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، دیگر خیلی دیر شده تا آنها را مجاب کنیم تا دوباره به ما اعتماد کنند. در این گزارش چند نمونه از فایلهای صوتی که یا جعلی بودند یا اطلاعات غلط به کاربران میدادند جمعآوری کردهایم تا بدانید اوضاع از چه قرار است.
*** فایل صوتی منسوب به حریرچی
این فایل صوتی در روزهای پنجشنبه و جمعه لحظه به لحظه در گروههای مختلف واتساپی دستبهدست میشد. همه هم با یک توضیح کوتاه که این فایل صوتی متعلق است به ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت که در قرنطینه آنها را گفته. در این ویس حدودا چهار دقیقهای که کاملا مشخص است صدای آقای حریرچی نیست، ادعا میشود تا به حال ۱۴۰۰ نفر در ایران به دلیل ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادهاند و در حدود ۱۰هزار نفر نیز به کرونا مبتلا شدهاند.
این فایل صوتی و صحت آن به سرعت از سوی مقامهای مختلف رد شد اما کاربران همچنان در حال انتشار آن هستند. وزارت بهداشت فایل صوتی منتشر شده در فضای مجازی منتسب به دکتر ایرج حریرچی - معاون کل وزارت بهداشت را تکذیب کرد. در همین رابطه کیانوش جهانپور، رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت گفت: «صحت این فایل و آمار و ارقام ارائه شده در آن را تکذیب میکنیم. این فایل صدای دکتر حریرچی نیست.»
*** آمار عجیب از فوتشدگان در بیمارستان شهدای یافتآباد
این فایل صوتی نیز جزو آنهایی بود که بازتابهای زیادی در میان کاربران داشت. در این فایل صوتی که گفته میشد به یکی از پرسنل بیمارستان شهدای یافت آباد (یکی از بیمارستانهای مرجع بیماران کرونا) تعلق دارد و در آن گوینده ادعا میکرد که در این بیمارستان تنها در یک روز ۱۷ نفر با تشخیص کرونا فوت کردهاند.
پیگیریهای هفت صبح از بیمارستان شهدای یافت آباد نشان داد که مسئولان این بیمارستان به شدت از انتشار چنین خبری شاکی هستند. مدیرروابط عمومی بیمارستان شهدای یافت آباد در این مورد گفت: «این صدا به هیچ کدام از پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان ما تعلق ندارد و اصلا معلوم نیست این شخص چه کسی هست؟ گذشته از اینکه صاحب صدا اصلا معتبر نیست، خبری که نقل میکند هم از پایه و اساس دروغ است و به هیچ وجه صحت ندارد.»
*** فایل صوتی منتسب به معاون درمان اصفهان
در یک فایل صوتی که ادعا شده بود صدای معاون درمان اصفهان است، آمده بود که دهها نفر در اصفهان مبتلا شدهاند، چند هزار نفر ناقل و چند نفر نیز جان خود را از دست دادهاند. این ویس نیز تکذیب شد و دکتر بهروز کلیدری، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: «در این فایل صوتی مبتلایان به کرونا در اصفهان را دهها نفر و ناقلان را چندهزار نفر معرفی میکند در حالی که در اصفهان فقط دو مورد تایید شده کرونا داشتیم که یک نفر مرخص و دیگری تحت درمان است.
بیماران بستری شده و تحت آزمایش کرونا در اصفهان داریم اما نتایج نشان میدهد که عمدتا بهخاطر آنفلوآنزا یا بیماری تنفسی بستری شدهاند یا علائم بالینی مشکوک دارند که تعداد آنها به عدد فایل صوتی نیست و بسیار بسیار این عدد کمتر است.» یک ویس نیز با عنوان صدای لو رفته از جلسه محرمانه کرونا در اصفهان منتشر شده که به نظر نمیرسد صحت داشته باشد.
*** پزشکان و پرستاران مسیح دانشوری
از همان روز اول،فایلهای صوتی مختلفی منتشر شده و همچنان نیز میشود که آمارهایی عجیبی از تعداد مبتلایان و فوتیها گزارش میکنند که به نظر میآید چندان دقیق نیست. از سوی دیگر اما فایلهای صوتی مختلفی از همین پرسنل درباره کمبود امکانات آنها منتشر شده که با توجه عکسها و ویدئوهایی که در این مدت دیدهایم، به نظر میرسد به واقعیت نزدیکتر است.
*** فایل صوتی منسوب به رئیس اورژانس
در همان روزهای اولیه فراگیر شدن کرونا، یک ویس منسوب به رئیس سازمان اورژانس منتشر شد که میتوان گفت نقطه شروع فایل صوتی جعلی بود. این ویس به سرعت دستبهدست شد و مورد توجه کاربران قرار گرفت. پس از فراگیری این ویس، روابط عمومی سازمان اورژانس اعلام کرد که صدای پخش شده در فضای مجازی در خصوص نکات مربوط به بیماری کرونا مربوط به رئیس اورژانس کشور نیست.